SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Eki kún boıy Astanadaǵy «Qazanat» atshabaryn dúbirge bólegen Teńge ilýden II Azııa chempıonaty, Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonaty aıaqtaldy. Teńge ilýden de, Aýdaryspaqtan da altyn júldelerdi Qazaq Eliniń sportshylary jeńip aldy. Al, Teńge ilýden Qyrǵyzstan komandasynyń ókili qola júlde ıelense, Aýdaryspaqtyń bes salmaǵy boıynsha Qytaı, Mońǵolııa, Tájikstan, Aýǵanstan, О́zbekstan, Qyrǵyzstan balýandary birneshe kúmis, qola júldelerdi jeńip aldy. Balýandar 250 myń (qola júlde), 500 myń (kúmis júlde), 1 mıllıon (altyn júlde) teńge syılyqpen marapattaldy.
Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonatynyń absolıýtti salmaqtaǵy jekpe-jeginde jańa esim jarqyrap shyqty. Aqtóbelik jas balýan Arman Saǵynbaev qarsylastarynyń barlyǵyn bet qaratpaı utyp, III Azııa chempıonatynyń túıe balýany atandy.
Qazaq sportshylary qalaı qurmet tuǵyryna kóterildi?
Biz oqyrmandarymyzǵa alǵashqy kúngi Teńge ilýdiń ashylý saltanaty men jeńimpazdary týraly jańalyqty keshe habarlap qoıdyq. Sondyqtan, búgingi aıtpaǵymyz tek aýdaryspaq týraly.
Ulttyq sportttyń jankúıerleri jaqsy bilse kerek, buǵan deıin Aýdaryspaqtan I Azııa chempıonaty 2014 jyly Astanada, II Azııa chempıonaty 2016 jyly Qytaı Halyq Respýblıkasynyń Ile-Qazaq avtonomııaly oblysynda ótken edi. Eki chempıonatta da barlyq salmaqtyń bas júldelerin qazaq balýandary ıelengen bolatyn. III Azııa chempıonatynda da bizdiń jigitter bes salmaq boıynsha taǵy da altyn medaldy keýdelerinde jarqyratty. Ulttyq qurama komandasynyń bas bapkeri Qýanyshbek Quramaevtyń, aǵa jattyqtyrýshy Janbatyr Bekmusaevtyń, jattyqtyrýshy Abat Aımaǵanbetovtyń baptaǵan shákirtteri naǵyz babynda ekendigin taǵy bir dáleldep berdi. Asa aýyr salmaqtaǵy Birjan Qosalıev, aýyr salmaqtaǵy Syrym Izbasarov, 80 kılodaǵy Esimhan Rahmatilla, 70 kılodaǵy Shyńǵyshan Erjanov, 60 kılodaǵy Azamat Serǵazın el senimin aqtap shyqty. Beseýi de óz salmaqtarynda qarsylastaryn qapy qaldyryp, Azııa chempıondary atandy.
Fotoda: (ońnan solǵa qaraı) III Azııa chempıonattarynyń jeńimpazdary Qazaqstan qurama komandasy — Shyńǵyshan Erjanov, Birjan Qosalıev, Syrym Izbasarov, absolıýtty salmaqtaǵy chempıon Arman Saǵynbaev, Esimhan Rahmatilla jáne Azamat Serǵazın
Árıne, basqa memleket balýandarynyń da osaly bolǵan joq. Ásirese, fınalda kúmis júldege qol jetkizgen mońǵolııalyq Mateı Bazarbaı (60 kg), aýǵanstandyq Ahmadjan Mohammad Ishad (70 kg), qyrǵyzstandyq Amantýr Mınýrýýlý (80 kg), tájikstandyq Farhod Holov (90 kg), ózbekstandyq Ihtıaer Tolıpov (+90 kg) bizdiń balýandarmen arystandaı aıqasyp baqty. Biraq, Ulttyq sport túrleri qaýymdastyǵynyń uıymdastyrýymen Azııa chempıonaty aldynda eki márte oqý-jattyǵý jıynynda shynyqqan. Qapysyz daıarlyqtan ótken qazaq balýandary ár jekpe-jekti daýsyz utyp otyrdy.
Oqý-jattyǵý jıyny týraly sóz qozǵalǵan soń, myna bir oıymyzdy osy tusta aıtyp ótken oryndy sııaqty. Aldyńǵy habarymyzda aıttyq, Teńge ilýden II, Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonatynyń júldelerin sarapqa salý toǵyz memleket komandasynyń arasynda ótti. Sonyń ishinde, Teńge ilýde tek qyrǵyzstandyq sheber ǵana qola júldege qol jetkizdi. Onyń ózi, ekinshi kúni aýdaryspaqta 80 kg salmaqta kúmis júldeger atanǵan Amantýr Mınýrýýlý. Iaǵnı, Qyrǵyzstan komandasynda óz elinde teńge ilýden úzdik atanǵan, arnaıy daıarlanǵan sportshy bolǵan joq. Báseke barysynda baıqalyp turdy, bizdiń Maǵjan Saparbek pen Ǵalymjan Izjanovtan basqa 150 metrdi 13-14 sekýndta juldyzdaı aǵyp ótip, 4-5 teńgeni aspanǵa laqtyryp, jankúıer aıyzyn qandyrǵan sportshy múlde bolǵan joq. Tipti, teńge ilý bylaı tursyn, kópshiliginiń qoldary qara jerge jetpeı jurtty kúldirdi. Ikemsizdikten eńkeıe bere attan aýnap túsip te qaldy. Quıǵyta shabýdyń ornyna shoqytyp kelip teńge ilip, ýaqyttan utylyp jatty. 150 metrdi shaýyp ótýdiń shegi 19 sekýnd bolsa, keıbireýleri birer teńgeni ilýin ilgenimen, márege 20-22 sekýndtan asa jetip, upaılary esepke alynbaı qaldy.
Al, aýdaryspaq saıysynda jeti komanda sportshylary ǵana júldeli boldy. Bas júldege bes salmaq boıynsha Qazaqstan balýandarynan basqasy qol jetkize almady. Túrkııa men Reseı balýandary elderine júldesiz oraldy. Nege? Nege bas júldeniń barlyǵy Qazaqstanda qaldy? О́ıtkeni, Azııa chempıonattaryna ózge memleketter Qazaqstan komandasy sııaqty tyńǵylyqty daıarlyq jasaǵan joq. Birer aı buryn ótkizilýge tıis júıeli oqý-jattyǵý jıynyn ótkizbedi.
Onyń ústine, Teńge ilýge de, aýdaryspaq saıysyna da arnaıy úıretilgen at qajet. Al, Azııa chempıonattaryna segiz memleket te atsyz kelip qatysty. Sondyqtan, sheteldik sportshylar aýdaryspaq pen teńge ilýge esh beıimi joq, taqymdary úırenbegen at ústinde qaıdan tabysty óner kórsetsin? Mine, «Nege bas júldeniń barlyǵy Qazaqstanda qaldy?» degen joǵarydaǵy saýaldyń bir jaýaby osy. Bizdiń bilýimizshe, Azııa elderiniń ulttyq sportty damytýǵa qulshynystary kúshti bolǵanymen, osy teńdesi joq ulttyq oıyndardy naǵyz sporttyq básekege aınaldyrýǵa áli nemquraıly qaraýmen júr. Sportshylaryn jarys bastalar qarsańda ǵana jınaıdy. Aınalyp kelgende, apyl-ǵupyl irikteýdiń, bolar-bolmas daıarlyqtyń nátıjesi osy Azııa chempıonatyndaǵydaı kózge uryp turady. Kileń ıkemsiz teńge ilýshi, batyldyqtan góri jasqanshaqtyǵy kóp baıqalyp qalatyn bos taqym aýdaryspaqshy.
Al, eger ózge memleketter de Qazaqstan komandasy sııaqty chempıonat aldynda júıeli oqý-jattyǵý jıynyn ótkizip, ózderi úıretken esti attarymen saıysqa túser bolsa, mundaı halyqaralyq jarysta bas júldelerdi ýystap almas pa edi.
Bir emes, mine, qalyń jankúıer búgin úshinshi Azııa chempıonatyn tamashalady. Uıymdastyrýda esh min joq. Qalyń kópshilik eki kún boıy ulttyq sportqa jankúıerlik tanytty. Biraq, arada ótken tórt-bes jylda esh ózgeris joq sııaqty. Sheteldik ulttyq oıyn sportshylarynyń deńgeıi áli bir qalypta tur. Qazaqstandyq komandaǵa shynaıy laıyq qarsylas baıqalar emes. Múmkin osy jolǵy jeńilistiń aщy dámi kópshiligine oı salar dep úmittenemiz. Áıtpese, mundaı baıaý qarqyn ulttyq oıyn básekeleriniń qadamyna tusaý bolýy da múmkin ǵoı…
Aq jaýyn astyndaǵy aıqas
Sonymen, Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonaty óz máresine jetti. Ońtústiktiń oǵlandary Birjan Qosalıev pen Syrym Izbasarov úsh dúrkin Azııa chempıony atandy. Birjan balýan 2014 jylǵy Azııa chempıonatynyń, al, Syrym balýan 2016 jylǵy Azııa chempıonatynyń absolıýtti chempıondary.
Ońtústiktiń taǵy bir sańlaq uly Esimhan Rahmatilla 80 kg salmaqta Azııa chempıondyǵyna qol jetkizdi. Esimhan Astanada ótken 2017 jylǵy I halyqaralyq týrnırde alǵash ret top jarǵan bolatyn.
Sondaı-aq, aqtóbelik bapker Abat Aımaǵanbetovtyń úsh shákirti qatarynan jeńimpaz atandy. Atap aıtqanda, 60 kg salmaqta Azamat Serǵazın, 70 kg salmaqta Shyńǵyshan Erjanov halyqaralyq dodaǵa alǵash ret qatysqandaryna qaramastan, qarsylastaryn aıqyn basymdylyqpen utyp, Azııa chempıonatynyń altyn medalin ıelendi.
Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonatynyń jańalyǵy – Arman Saǵynbaev boldy. Azııanyń absolıýtti salmaqtaǵy básekesinde aqtóbelik bapker Abat Aımaǵanbetovtyń shákirti Arman Saǵymbaev túıe balýan atandy.
Armannyń absolıýtti salmaqtaǵy aıqastaryna qarap, atamyz qazaqtyń «Kúsh atasyn tanymas» degen máteli oıymyzǵa orala berdi. Bul saıysqa 80 kılodan joǵary salmaqtaǵy on balýan bilek sybanyp shyqqan. Arman alǵashqy aınalymda óz tobyndaǵy eń myqty qarsylas, «aýdaryspaqtyń arystany» atana bastaǵan Syrym Izbasarovtan aılasyn asyryp ketti. Jankúıer muny kezdeısoqtyqqa balaǵan. Biraq, ekinshi toptaǵy qarsylastaryn qırata jeńip shyqqan Birjanmen aqtyq kezeńde qaımyqpaı ustasa ketkeninde Armannyń osy saıysqa qapysyz daıarlyqpen kelgeni aıqyn ańǵaryldy.
Fotoda: Fınaldaǵy Arman Saǵynbaevtyń jeńisti sáti
Birjan men Armannyń aıqasy kezinde aq jaýyn quıyp tur edi. Ekeýi ustasyp tartysqanda Birjannyń «Qaratóbeli» men Armannyń «Nurqasqasy» turǵan jerinen tapjyla almady. Tórt aıaqtary shashalarynan topyraqqa batyp, turalady da qaldy. Birjannyń salmaǵy 110 kıloǵa jýyq. Al, Arman bolsa 80 kg salmaqtyń balýany ǵoı. Sóıte tura, Arman talaı dodada olja salǵan tájirıbeli Birjanǵa 5 mınýt ishinde bir upaı ustatpady, ózi de upaı ala almady. Birjan jasy otyzdy ortalaǵan, qaqpaq jaýyryndy, et-jeńdi, jýan moıyn, qol-aıaǵy balǵadaı saqa balýan. Al, jasy jıyrmadan endi asqan bozbala Arman bolsa onyń qasynda tym taldyrmash deneli kórinedi. Ekeýiniń jekpe-jegi jankúıerge arystan men qabylannyń aıqasyndaı boldy.
Ereje boıynsha eki sportshynyń biri 5 mınýtta esh upaı almasa, tóreshilerdiń qadaǵalaýymen ekeýi kúresti belbeýden ustasyp bastaıdy. Kimniń qoly belbeýden buryn bosasa, sol jeńilis tabady. Bul beldesý ýaqyty da bes mınýt. Tóreshi ysqyryǵy shalynysymen qos balýan qapysyz ustasyp, shirene tartysty bastap ketti. Alǵashqyda alyp deneli Birjan dúleı kúshpen yrǵaı tartqanynda Armandy at ústinen julyp alardaı kóringen. Alaıda, taqymy tastaı Arman at qaptalyna tez oıysyp, shirep tartyp jata aldy. Birjan balýan bar kúshimen silkip te tartty, julqyp ta tartty. Iesi ókshesin qansha qadaı tebingenimen tulǵasy nardaı «Jyndyqaranyń» jalǵyz attaýǵa murshasy bolmady. Sondaı dúleı kúshke esh syr bermegen Armannyń shydamdylyǵyna jankúıer bitken tik turyp qol soqty. Ekeýi de sol sirese ustasqan qalpy 5 bes mınýtty ótkizdi. Mundaıda, erejege sáıkes jeńis salmaǵy jeńil balýanǵa beriledi.
Sóıtip, úsh dúrkin Azııa chempıony, 2013 jyldan beri eshkimnen utylmaǵan Birjan Qosalıevten Arman Saǵynbaev osylaısha basym tústi. Baǵy janǵan balýan Arman III Azııa chempıonatynyń absolıýtti salmaqtaǵy chempıony atanyp, 2 mıllıon teńge syılyqty qanjyǵasyna baılady.
Fotoda: III Azııa chempıonatynyń absolıýtti salmaqtaǵy chempıony Arman Saǵynbaev
Astananyń 20 jyldyǵy merekesine oraı uıymdastyrylǵan Aýdaryspaqtan III Azııa chempıonatynyń jeńimpazdary men júldegerleriniń tolyq tizimi tómendegideı:
60 kg salmaq boıynsha:
Altyn medal – Azamat Serǵazın (Qazaqstan Respýblıkasy)
Kúmis medal – Mateı Bazarbaı (Mońǵolııa)
Qola medal – Akyl Saganbekov (Qyrǵyzstan Respýblıkasy)
70 kg salmaq boıynsha:
Altyn medal – Shyńǵyshan Erjanov (Qazaqstan Respýblıkasy)
Kúmis medal – Ahmadjan Mohammad Ishad (Aýǵanstan)
Qola medal – Azıret Bakbolotýlýý (Qyrǵyzstan Respýblıkasy)
80 kg salmaq boıynsha:
Altyn medal – Esimhan Rahmatilla (Qazaqstan Respýblıkasy)
Kúmis medal – Amantýr Mınýrýýlý (Qyrǵyzstan Respýblıkasy)
Qola medal – Serik Jeńisbek (Monǵolııa)
90 kg salmaq boıynsha:
Altyn medal – Syrym Izbasarov (Qazaqstan Respýblıkasy)
Kúmis medal – Farhod Holov (Tájikstan Respýblıkasy)
Qola medal – Baıysǵalan Dosjan (Monǵolııa)
+ 90 kg salmaq boıynsha:
Altyn medal – Birjan Qosalıev (Qazaqstan Respýblıkasy)
Kúmis medal – Ihtıaer Tolıpov (О́zbekstan Respýblıkasy)
Qola medal – Dýman Jumabaıuly (Qytaı Halyq Respýblıkasy)
Tólegen JÁKITAI
