قازاق سپورتى ءباسپاسوزىنىڭ قاراشاڭىراعى

بيىل «سپورت» گازەتىنە 60 جىل تولىپ وتىر. بۇل باسىلىم 1959 جىلدىڭ 1 قاڭ­تارىنان جارىق كورە باستاعان كەزدەن بەرى تالاي قازاق بالاسىنىڭ سپورتقا دەگەن قىزى­عۋشىلىعىن وياتىپ، تاربيەلەپ شىعارعان. مۇنى ءالى كۇنگە دەيىن جاسى 80-نەن اسقان اقساقالدارىمىز ايتىپ وتىرادى. «وسى گازەتپەن تالاي بالالارىمىز، جاستارىمىز تىنىستاپ ءوستى»، دەپ ساعىنىشپەن ەسكە الادى. ءيا، اتالارىمىز راس ايتادى. «سپورت» – قازاق ءباسپاسوزىنىڭ تاري­حىندا قازاق جانە ورىس تىلىندە شىققان ەڭ ءبىرىنشى سپورت ءباسپاسوزى. ول ەڭ كوپ وقىلاتىن گازەتتەردىڭ ءبىرى بولعان. كەڭەس زامانىندا ونىڭ تارالىمى 300 مىڭنان اسىپ تۇسكەن ەكەن. قازىرگى جاستارعا وسىنى ايتساڭ، ەرتەگى سياقتى بولىپ كورىنەدى. ال «سپورت» گازەتى 1960-1990 جىلدارى ەل-ەلگە، جەر-جەرگە، اۋىل-ايماققا تاراپ، بۇكىل قازاق بالاسىنىڭ  سپورتپەن جانە دەنەشىنىقتىرۋمەن اينالىسۋىنا قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ وتىراتىن.

مەن «سپورت» گازەتىن 1980-ءشى جىلداردان بىلەمىن. 1985 جىلى العاش رەت مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتاعان كەزدە ويىن بالاسى بولعان سوڭ، فۋتبولدى جاقسى كورەتىن ەدىم. سول كەزدە مەنىڭ اتام – ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى ومار كەنجالى ۇلى اۋىلدا پوچتا تاسۋشى بولىپ قىزمەت ەتكەن ەدى. ول ۇيلەردى ارالاپ، پوچتا تاسىپ جۇرگەندە ءوزىم سياقتى باستاۋىش كلاستىڭ بالالارى اتاربادان تۇسپەي، ءالى سياسى كەپپەگەن گازەت-جۋرنالدارعا قىزىعا قاراپ، ەجىكتەپ وقىپ وتىراتىنبىز. ءبىزدىڭ اۋىلداعى ۇيگە سول گازەت-جۋرنالداردىڭ كوبىسى كەلىپ تۇراتىن. ال «سپورت» گازەتىن مەن الماتىعا بارعاندا كوردىم. اكەم – جۇمابەك ومار ۇلى كەنجالين «سوتسياليستىك قازاقستان»، «ءبىلىم جانە ەڭبەك» پەن «حالىق كەڭەسى» باسىلىمدارىندا ىستەپ جۇرگەندە كۇندە كەشكە ۇيگە ءبىر بۋما گازەت-جۋرنالداردى اكەلەتىن. سولاردىڭ اراسىندا ارينە، قازاق سپورت ءباسپاسوزىنىڭ قاراشاڭىراعى – «سپورت» گازەتى دە بولاتىن. ول كەزدە گازەتتىڭ رەداكتورى – نەسىپ جۇنىسباەۆ اعامىز ەدى. مەن ونىڭ ەسىمىن «مەن كورگەن مارادونا» دەگەن ماقالاسىنان بىلەتىنمىن. بۇل ماتەريالدى بالا كەزىمدە اتام مەن اپامنىڭ قولىندا بولعاندا ءبىر جۋرنالدان كورگەن ەدىم. قازىر ول دۇنيەنىڭ قاي باسىلىمدا شىققانى ەسىمدە جوق. ايتەۋىر، ءبىر جۋرنالدا جاريالانعانىن بىلەمىن. مىنە، سودان كەيىن گازەت رەداكتورىنىڭ فۋتبولدان مەكسيكادا وتكەن الەم چەمپيوناتى تۋرالى «مەكسيكاداعى فۋتبول تويى» دەگەن كىتابىن قىزىعا دا قۇنىعا دا وقىپ شىققانىم راس. سول جىلدارى گازەت وتە جاقسى شىقتى. ماتەريالدارى قىزىقتى جانە تارتىمدى بولدى. مىسالى، سايىن تۇرسىنوۆ، ءجۇسىپ حيسىموۆ، رابات جانىبەكوۆ، سۇلتانعالي قاراتاەۆ، اناتولي پياتيبراتوۆ سياقتى اعالارىمىزدىڭ ماقالالارى، كەيىن قاتارعا قوسىلعان قىدىربەك رىسبەك، ديدار تولەۋىش، نۇرعازى ساساەۆ، امانگەلدى سەيىتحان، عالىم سۇلەيمەن، بەيسەن قۇرانبەك، بيبىگۇل جەكسەنباي،  گۇلستان قانات، تولەۋبەك قادىرموللا، كۇنسۇلتان وتارباي  مەن باسقا دا ارىپتەستەرىمىزدىڭ دۇنيەلەرى وتە قىزىقتى شىعاتىن. ال دەندەرباي ەگىزوۆتىڭ فوتولارى ءبىر گازەتتىڭ جۇگىن كوتەرىپ تۇراتىن دەسەم، ارتىق ايتقاندىعىم ەمەس. وسى ازاماتتار كەزىندە ەلگە تالاي تالانتتى جاستارىمىزدى تانىستىرىپ، تالاي سپورتشىلداردىڭ دۇرمەكتى دودالارداعى جەڭىستەرىن جالپاق جۇرتقا جاريالادى.

قازىر دە «سپورت» گازەتىنىڭ جۋرناليستەرى ماماندىققا ادال بولىپ، جارىستاردا جەكە دارا شىققان دارىندى جاستارىمىزدى ەلگە ناسيحاتتاپ، گازەتتىڭ قىزىقتى دا تارتىمدى شىعۋىنا ءبىر كىسىدەي قىزمەت ەتىپ كەلەدى. اكەم جۋرناليست، پۋبليتسيست جۇمابەك كەنجالين ايتقانداي، «وقىرماندى ويعا شاقىراتىن، تاربيەلەيتىن، ونىڭ مۇڭىن-مۇنداپ، جوعىن جوقتايتىن جاڭا ىستەرگە جىگەرلەندىرەتىن، بويىنا قۋات بىتىرەتىن باسىلىم – قاشاندا باعالى باسىلىم». ءبىز، وقىرمان قاۋىم «سپورت» گازەتىنىڭ باعالى باسىلىم بولا بەرەتىنىنە سەنەمىز. ويتكەنى، رەداكتسيانىڭ ۇجىمى ارقاشاندا الدىنا قويعان ماقساتتى ورىنداپ، 60 جىلدان بەرى سپورت تاقىرىبىنا، ماماندىققا ادال قىزمەت ەتىپ جاتقانىن كورسەتىپ كەلەدى.  بۇگىندە باسىلىمنىڭ باسشىسى – ەلگە تانىمال، بىلىكتى دە ءبىلىمدى جۋرناليست اعامىز ءدۇرالى دۇيسەباي بولسا، ونىڭ جانىندا بەك تولەۋ، ءمادينا اسىلبەك سياقتى تالانتتى تىلشىلەر جۇمىس ىستەپ جاتىر. وسى مۇمكىندىكتى پايدالانا وتىرىپ، «سپورت» گازەتىنىڭ قازىرگى رەداكتسياسى مەن بۇرىن وسىندا جۇمىس ىستەگەن ارىپتەستەرىمدى 60 جىلدىق مەرەيتويمەن قۇتتىقتاپ، زور دەنساۋلىق، قاجىماس قايرات، شىعارماشىلىق تابىس تىلەيمىن!

داستان كەنجالين،

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى،

Sportpress.kz اقپاراتتىق-ساراپتامالىق سپورت سايتىنىڭ باس رەداكتورى.