ساۋد ارابياسىنا ساپار

بارلىق ماداق اللاعا عانا ءتان!

جاڭا جىل مەن ءۇشىن شەتەلگە شىعۋدان باستالدى. ماعان شىنى كەرەك، مەككەگە بارىپ، ۋمرا قاجىلىق پارىزىن وتەيمىن دەگەن وي ءۇش ۇيىقتاسام دا تۇسىمە كىرمەگەن ەدى. ءبارى قۇدايدىڭ قولىندا ەكەن. ءبارى سول اللا تاعالانىڭ قالاۋىمەن بولىپ وتىر.
بۇل ساپارعا مەنى قازاقستاننىڭ اتىنان ازيا سپورت ءباسپاسوزى اسسوتسياتسياسى شاقىردى. ولار بارلىق جول اقىسىن، جاتىن ورىندى ءوز مويىندارىنا الدى.
ەندى مىنە، مەككەگە بارىپ كەلگەننەن كەيىن جيددا قالاسىندا بۇگىن كەشكە فۋتبولدان يسپانيانىڭ سۋپەركۋبوگى ءۇشىن «رەال» ( مادريد) مەن «اتلەتيكو» ( مادريد) كلۋبتارىنىڭ اراسىندا بولاتىن فينالدى كۇتىپ وتىرمىز.

ساۋد ارابياسىنا 10 قاڭتار كۇنى كەشكە ۇشىپ كەلگەنمىن. كەلگەن بەتتە اۋەجايدان قازاقستاننىڭ جيددا قالاسىنداعى باس كونسۋلى تالعات شالدانبايدىڭ كومەكشىسى ديار اسقاروۆ كۇتىپ الدى. وسى جەردە بىزگە ازيا سپورت ءباسپاسوزى قاۋىمداستىعىنىڭ ادامدارى كولىك بەرىپ، قوناق ۇيگە جەتكىزدى. وتەلدە كوپ كەشىككەن جوقپىز. ويتكەنى، اراب تۇبەگىنە تابانىم تيگەن كەزدە بىردەن مەككەگە بارۋ نيەتىم بولعان. سوعان نيەتتەنىپ، ديار ەكەۋمىز جۇرگىزۋشى ايۋبتىڭ اۆتوكولىگىمەن قاسيەتتى جەرگە جەتىپ الدىق.

ەندى ۋمرا قاجىلىقتان العان اسەرىمدى سوزبەن جەتكىزە المايمىن. ماعان كەشەدەن بەرى دوستارىم جەكەگە شىعىپ «سەنىڭ وسى جەرگە كەلىپ، جاقسى اسەر الىپ، كەرەمەت سەزىمدە بولۋىڭ اللانىڭ پەندەسىنە بەرگەن ءبىر سىيى شىعار»، دەپ جاتىر. ونى ەندى، ءبىر اللا بىلەدى. مەن ەشتەڭە ايتا المايمىن. مەككەدە قازاقستاننان قاجىلىققا بارۋشىلار كوپ ەكەن. ولاردى ىستامبۇلدىڭ اەروپورتىندا دا كورگەنمىن. قاستارىنا بارىپ، سالەمدەسكەنمىن. سوندا كوبىسى مۇسىلماننىڭ بەس پارىزىنىڭ ءبىرىن وتەۋگە تۋرفيرما ارقىلى بارا جاتقاندارىن ايتقان. مەككەدە سول جىگىتتەرمەن بىرگە نامازعا جىعىلدىق. ودان كەيىن قاعبانى جەتى رەت اينالىپ، جاراتۋشى يەمىزگە ماداق ايتتىق. وسى جەردە بىزدەن باسقا دا مىڭداعان ادامدار قاسيەتتى تاستى اينالىپ ءجۇرىپ، ءوز تىلدەرىندە «اللادان باسقا قۇداي جوق. مۇحاممەد ونىڭ ەلشىسى»، دەپ ايتىپ جاتتى. قاعبانى جەتى رەت اينالىپ بولعان سوڭ ەكى راكات ناماز وقىپ، اللادان ەلىمىزگە، جۇرتىمىزعا، وتانىمىزعا، وتباسىمىزعا، اعايىن-تۋىس، باۋىرلارعا، دوس-جاراندارعا بارلىق ەڭ-ەڭ جاقسى تىلەكتەردى تىلەپ، قايتقان ادامدارعا دۇعا جاسادىم. ودان كەيىنگى ءراسىم – سافا مەن ءمارۋا توبەلەرىنىڭ اراسىن جەتى رەت اينالىپ شىقتىم. بۇل توبەلەر قۇراندا كورسەتىلگەن. ەكەۋىنىڭ اراسىندا جاسىل شاممەن جارىقتالعان 55 مەتر ساعي جاسايتىن جەر بار. سول جەردەن جۇگىرىپ ءوتتىم. ال سافا مەن ءمارۋا توبەلەرىنىڭ اراسى شامامەن 400 مەتر. ەكەۋىنىڭ اراسىندا ءزام ءزام سۋ دا اعىپ جاتىر. سودان اۋىز ءتيىپ، ءراسىمدى ءارى قاراي جالعاستىرا بەرۋگە بولادى.

بۇدان كەيىن ديار ەكەۋمىز مەككەدەن شىعىپ، ءايۋبتىڭ كولىگىمەن جيدداعا بەت الدىق. بۇرىن XIX عاسىردا وسى قالادا قۇنانباي قاجى مەشىت سالعانىن بىلەمىز. ەندى ەلىمىز قاسيەتتى جەردە سونداي مەشىت سالسا جاقسى بولار ەدى. قازىر وزبەكتەردىڭ ءوزى ءمادينا قالاسىنان جەر الىپ، سونىڭ جەمىسىن كورىپ جاتىر ەكەن. نەگىزى بار عوي، ءبىزدىڭ وزبەك اعايىنداردان ۇيرەنەتىنىمىز كوپ. ونى جاسىرىپ، نامىستانۋدىڭ قاجەتى جوق. XXI عاسىر وزبەك عاسىرى بولسا تاڭقالمايمىن. وسى ءسوزىم — ءوز ءسوزىم.

وسىلاي اڭگىمەلەسىپ، جيدداعا دا كەلدىك. كەلەسى كۇنى ديار ەكەۋمىز قالانىڭ ءبىراز جەرىن ارالاپ كوردىك. جيددا — قىزىل تەڭىزدىڭ جاعاسىندا سالىنعان قالا. سول تەڭىزگە بارىپ، اۋاسىن جۇتىپ قايتتىق. كەلە جاتقاندا جولدا حاۋا انانىڭ جەرلەنگەن جەرىنە باردىق. ودان ءارى ەسكى قالانى كورىپ، جۇزدەگەن جىلداردان بەرى كەلە جاتقان كونە كىرپىشتەردەن سالىنعان ۇيلەرگە كىرىپ، اۋراسىن سەزىندىك. بۇل جەردەن دە جاقسى اسەر الدىق. ەسكى قالانىڭ ۇيلەرى ءالى سول قالپىندا بۇزىلماي تۇر ەكەن. سوعان ريزا بولدىم. ەگەر تىپتەن قۇلاۋعا شاق قالعان ۇيلەر بولسا ولاردى قايتا جوندەپ قويىپتى. ۇيلەردىڭ كوبىسىنىڭ استىندا دۇكەندەر بار. وندا تۋريستەرگە سۋۆەنيرلەر مەن باسقا دا زاتتار ساتىلادى. تاعى ءبىر بايقاعانىم، ەسكى قالاعا شەتەلدىكتەر كوپ بارادى ەكەن. مۇندا ادامدار اشىق الاڭدا وتىرىپ، ەسكى ۇيلەردىڭ پەيزاجىن سالىپ جاتقانىن كوردىك. سۋرەتتى ايەلدەر دە سالادى. وسى جەردە بەتىن تۇمشالاپ العان اراب ايەلدەرىن كورمەدىم. جالپى، كوشەدە نازىك جاندار قالاي كيىنسە دە ءوز ەركى سياقتى. وسى تۋرالى دياردان سۇراسام، ول قازىر اراب ايەلدەرىنە بەتىن جاۋماي جۇرسە ەشتەڭە ىستەمەيدى دەگەندى ايتتى.

–كوشەدە بەتىن جاۋىپ جۇرگەن ايەلدەر ءسان ءۇشىن سولاي كيىنەدى. بۇرىن بەت-اۋزىن تۇمشالاپ جۇرەتىن. قازىر سول ادەت ءالى قالماي كەلەدى، – دەدى ول.

راسىندا دا كوشەدە شاشىن جىبەرىپ جۇرگەن ايەلدەردى دە كوردىك. ءبىر قىزىعى، ءبىز ويلاعانداي ولارعا ەشكىم ەشتەڭە دەپ جاتقان جوق. ال بىراق تۇرمىستا ايەلدەردىڭ ەر ادامعا قاراعاندا قۇقى شەكتەۋلى ەكەن. مىسالى، نەكە بۇزىلسا ايەلگە ەشتەڭە قالمايدى. ال ەر ادام ءبارىن الادى. ارابتاردىڭ بۇرىننان بەرى بىرنەشە ايەلگە ۇيلەنىپ كەلە جاتقانى دا سوندىقتان شىعار.

ەندى وسى جەردەن توقتاپ، كەشكى فۋتبولدى تاماشالاۋعا دايىندالايىن.

داستان كەنجالين،

مەككە – جيددا (Cاۋد ارابياسى كورولدىگى)