• Қазақ
  •   
  • Qazaq
  •   
  • قازاق
  •   
  • Рус
  •   

    Saýd Arabııasyna sapar

    Barlyq madaq Allaǵa ǵana tán!

    Jańa jyl men úshin shetelge shyǵýdan bastaldy. Maǵan shyny kerek, Mekkege baryp, Ýmra qajylyq paryzyn óteımin degen oı úsh uıyqtasam da túsime kirmegen edi. Bári Qudaıdyń qolynda eken. Bári sol Alla taǵalanyń qalaýymen bolyp otyr.
    Bul saparǵa meni Qazaqstannyń atynan Azııa sport baspasózi assoıaııasy shaqyrdy. Olar barlyq jol aqysyn, jatyn oryndy óz moıyndaryna aldy.
    Endi mine, Mekkege baryp kelgennen keıin Jıdda qalasynda búgin keshke fýtboldan Ispanııanyń Sýperkýbogy úshin «Real» ( Madrıd) men «Atletıko» ( Madrıd) klýbtarynyń arasynda bolatyn fınaldy kútip otyrmyz.

    Saýd Arabııasyna 10 qańtar kúni keshke ushyp kelgenmin. Kelgen bette áýejaıdan Qazaqstannyń Jıdda qalasyndaǵy Bas konsýly Talǵat Shaldanbaıdyń kómekshisi Dııar Asqarov kútip aldy. Osy jerde bizge Azııa sport baspasózi qaýymdastyǵynyń adamdary kólik berip, qonaq úıge jetkizdi. Otelde kóp keshikken joqpyz. О́ıtkeni, Arab túbegine tabanym tıgen kezde birden Mekkege barý nıetim bolǵan. Soǵan nıettenip, Dııar ekeýmiz júrgizýshi Aıýbtyń avtokóligimen qasıetti jerge jetip aldyq.

    Endi Ýmra qajylyqtan alǵan áserimdi sózben jetkize almaımyn. Maǵan kesheden beri dostarym jekege shyǵyp «Seniń osy jerge kelip, jaqsy áser alyp, keremet sezimde bolýyń Allanyń pendesine bergen bir syıy shyǵar», dep jatyr. Ony endi, bir Alla biledi. Men eshteńe aıta almaımyn. Mekkede Qazaqstannan qajylyqqa barýshylar kóp eken. Olardy Ystambuldyń aeroportynda da kórgenmin. Qastaryna baryp, sálemdeskenmin. Sonda kóbisi musylmannyń bes paryzynyń birin óteýge týrfırma arqyly bara jatqandaryn aıtqan. Mekkede sol jigittermen birge namazǵa jyǵyldyq. Odan keıin Qaǵbany jeti ret aınalyp, Jaratýshy ıemizge madaq aıttyq. Osy jerde bizden basqa da myńdaǵan adamdar qasıetti tasty aınalyp júrip, óz tilderinde «Alladan basqa Qudaı joq. Muhammed onyń elshisi», dep aıtyp jatty. Qaǵbany jeti ret aınalyp bolǵan soń eki rakat namaz oqyp, Alladan elimizge, jurtymyzǵa, Otanymyzǵa, otbasymyzǵa, aǵaıyn-týys, baýyrlarǵa, dos-jarandarǵa barlyq eń-eń jaqsy tilekterdi tilep, qaıtqan adamdarǵa duǵa jasadym. Odan keıingi rásim – Safa men Márýa tóbeleriniń arasyn jeti ret aınalyp shyqtym. Bul tóbeler Quranda kórsetilgen. Ekeýiniń arasynda jasyl shammen jaryqtalǵan 55 metr saǵı jasaıtyn jer bar. Sol jerden júgirip óttim. Al Safa men Márýa tóbeleriniń arasy shamamen 400 metr. Ekeýiniń arasynda zám zám sý da aǵyp jatyr. Sodan aýyz tıip, rásimdi ári qaraı jalǵastyra berýge bolady.

    Budan keıin Dııar ekeýmiz Mekkeden shyǵyp, Aıýbtiń kóligimen Jıddaǵa bet aldyq. Buryn XIX ǵasyrda osy qalada Qunanbaı qajy meshit salǵanyn bilemiz. Endi elimiz qasıetti jerde sondaı meshit salsa jaqsy bolar edi. Qazir ózbekterdiń ózi Mádına qalasynan jer alyp, sonyń jemisin kórip jatyr eken. Negizi bar ǵoı, bizdiń ózbek aǵaıyndardan úırenetinimiz kóp. Ony jasyryp, namystanýdyń qajeti joq. XXI ǵasyr ózbek ǵasyry bolsa tańqalmaımyn. Osy sózim — óz sózim.

    Osylaı áńgimelesip, Jıddaǵa da keldik. Kelesi kúni Dııar ekeýmiz qalanyń biraz jerin aralap kórdik. Jıdda — Qyzyl teńizdiń jaǵasynda salynǵan qala. Sol teńizge baryp, aýasyn jutyp qaıttyq. Kele jatqanda jolda Haýa ananyń jerlengen jerine bardyq. Odan ári eski qalany kórip, júzdegen jyldardan beri kele jatqan kóne kirpishterden salynǵan úılerge kirip, aýrasyn sezindik. Bul jerden de jaqsy áser aldyq. Eski qalanyń úıleri áli sol qalpynda buzylmaı tur eken. Soǵan rıza boldym. Eger tipten qulaýǵa shaq qalǵan úıler bolsa olardy qaıta jóndep qoıypty. Úılerdiń kóbisiniń astynda dúkender bar. Onda týrısterge sývenırler men basqa da zattar satylady. Taǵy bir baıqaǵanym, eski qalaǵa sheteldikter kóp barady eken. Munda adamdar ashyq alańda otyryp, eski úılerdiń peızajyn salyp jatqanyn kórdik. Sýretti áıelder de salady. Osy jerde betin tumshalap alǵan arab áıelderin kórmedim. Jalpy, kóshede názik jandar qalaı kıinse de óz erki sııaqty. Osy týraly Dııardan surasam, ol qazir arab áıelderine betin jaýmaı júrse eshteńe istemeıdi degendi aıtty.

    –Kóshede betin jaýyp júrgen áıelder sán úshin solaı kıinedi. Buryn bet-aýzyn tumshalap júretin. Qazir sol ádet áli qalmaı keledi, – dedi ol.

    Rasynda da kóshede shashyn jiberip júrgen áıelderdi de kórdik. Bir qyzyǵy, biz oılaǵandaı olarǵa eshkim eshteńe dep jatqan joq. Al biraq turmysta áıelderdiń er adamǵa qaraǵanda quqy shekteýli eken. Mysaly, neke buzylsa áıelge eshteńe qalmaıdy. Al er adam bárin alady. Arabtardyń burynnan beri birneshe áıelge úılenip kele jatqany da sondyqtan shyǵar.

    Endi osy jerden toqtap, keshki fýtboldy tamashalaýǵa daıyndalaıyn.

     

    Dastan KENJALIN,

    MEKKE – JIDDA (Caýd Arabııasy Koroldigi)

    Pikir jazý

    Your email address will not be published. Required fields are marked *

    *