SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Qazaq sportyn órge súırep, elimizdegi jalpy sporttyń damýyna bar ǵumyryn sarp etip úlesin qosqan asyl azamattar jetedi. Solardyń biri de biregeıi Karken Ahmetov edi.
«Jaqsylyq sýǵa batpas, jaryqqa bir shyǵar, jatpas», – degen eken halyq danalyǵy. Jaqsy isterimen halyq aýyzynda qalǵan ardaqty jan Karken Ahmetov tiri bolsa bıyl 90 jasqa tolmaq eken. Endi sol el qurmetine bólengen asyl azmat týraly eske ala otyrsaq.
Almatyda qazirgi kúni qala kórkin kirgizip turǵan aıtalyq, Balýan Sholaq sport saraıy, Ortalyq stadıon, shańǵy tramplıni, ataqty «Medeý» muz aıdyny sııaqty iri sport keshenderiniń salýyna yqpal etken Karken Ahmetov bolǵanyn bireý bilse bireý bilmes. Bul qurylystar sonaý 1960-1970 jyldary boı kótergen bolatyn. Aıtýly sport ǵımarattarynyń tusaýy kesilgeli beri búgingi tańǵa deıin álemdik deńgeıdegi alaman jarystar úzbeı ótkizilip keledi. Eń bastysy, Karken atamyzdyń kóńilinde maza bermegen armany ol «Medeý» muz aıdyny bolsa kerek. Alǵan betinen qaıtpaıtyn qaısar azamat barlyq basshylyqqa muz aıdynynyń Qazaqstan úshin mańyzdylyǵy men bolashaǵy qandaı bolatynyn sol ýaqyttary qısyq minez shekpendilerge dáleldeı otyryp, aqyry salýǵa ruqsattaryn alypty. Sol kezdegi solaqaı saıasattyń salqyny tımegen Qazaqstanda sala bar ma edi deseńishi. Karkenniń eńbekqorlyǵyn, ójettiligin, qabilettiligin, saýattylyǵyn kóre almaǵan keıbirleýlerdiń pendeshiligi zııanyn tıgizip, artynan Máskeýge domalaq aryz jazyp, tipti Memlekettik syılyqtan da qur qaǵyldyrǵan.
«Altynnyń qolda barda qadiri joq», – demekshi, ol azdaı ardaqty jandy basqa jumysqa aýysýyna májbúr etken. Degenmen de alǵan isin aıaǵyna jetkizbeı qoımaıtyn asyl azamatqa ádildik ornap qaıta qyzmetine oralyp, Medeý shatqalyndaǵy adam aıaǵy baspaıtyn qalyń jyńǵyldy tazartyp, taý qopartyp tas jaryp, ǵalamat muz aıdynyn saldyryp el ıgiligine bergizýge zor úlesin qosqan azamat retinde el sportynyń tarıhynda aty jazylyp qaldy. Ol kezde Karken Ahmetov Qazaq SSR Mınıstrler keńesi janyndaǵy sport komıtetiniń tóraǵasy qyzmetin atqara júrip, respýblıkamyzda úlken sporttyń qarqyndaýyna jańa serpin ákelgen erekshe jan bolatyn. Mysaly, 1950 jyldary elimizde bar joǵy 12 stadıon bolsa, Karken Ahmetov bulardyń sanyn 108 jetkizgen eken. Al, eki balalar sport mektebi bolsa, ol sandy 340 deıin jetkizip ózgertken eken.
Jalpy aıtqanda materıaldyq ınfraqurylymdy damytýdy kózdegen bilgir maman sport mektepteri men sport bazalaryn kóbeıte otyryp, bilikti jattyqtyrýshylardy úlken sportqa tartyp olarǵa jaǵdaı týǵyzýdy qolǵa alady. Sonymen birge nátıje berýlerin ózi arnaıy qadaǵalap otyrǵan eken. Osylaısha, aqylyna parasaty saı, bilikti maman, bilgir basshy Karken Ahmetovtyń qazaq sportyndaǵy salyp ketken sara jolyn kúni búginge deıin halyq saǵyna eske alyp otyrady.
Bıyl asyl azamat, ardaqty tulǵa aman bolsa torqaly toqsan jasyn toılamaq edi. Ońtústik astanamyzda Karken Ahmetovtyń atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat kolledji bar ekenin barsha jurt jaqsy biledi. El qurmet etken jandy eske alý sharalaryn aıtýly mektep kóptiń aldy bolyp bastap ketti. Karken Ahmetovtyń týǵan kúni 24 qańtarǵa oraı, aıtýly mektep qabyrǵasynda úlken sporttyq shara uıymdastyryldy. Mektep ujymynyń qyzmetkereleri arasynda voleıbol, ústel tennısi, dartstan tartysty jarystar ótti. Syn alańdarynda jeńis úshin jan aıamaı ozyq shyqqandar jarys sońynda qurmetpen marapattalyp, sporttyq saıystar Karken Ahmetovty eske alý sharasymen jalǵasqan edi.
Bul sharaǵa Karken Ahmetovtyń balalary, nemereleri túgeldeı kelip qatysyp, ákelerin umytpaı osyndaı ıgi istermen eske alyp otyrǵan mektep ujymyna úlken alǵystaryn bildirdi. Shara barysynda Karken Ahmetovtyń atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat kolledjiniń dırektory Seıilhan Qaraqov ardaqty jannyń qazaq sportynyń damýyna qosqan zor úlesin erekshe aıtyp ótip, búgingi kúni aıtýly sport mektebiniń qabyrǵasynan túlep ushqan sportshylardyń halyqaralyq, álemdik, olımpıadalyq jarystarda júlde salyp, el maqtanyshtary bolyp otyrǵandyǵyn tilge tıek ettti. Sonymen birge aıtýly tulǵa týraly túsirilgen derekti fılm ekrannan kórsetilip, qatysýshylar úlken áser aldy. Al, sharanyń sońyna qaraı, Karken Ahmetovtyń týǵan uly Nurlan Ahmetov óz kezeginde mektep murajaıyna ákeleriniń sport jeńimpazdarynyń qolyn alyp turǵan tarıhı sýretin tartý etti.
Osylaısha «Jaqsynyń aty ólmeıdi, ǵalymnyń haty óshpeıdi, ustanyń taty ólmeıdi», – demekshi, el sportynyń damýyna ólsheýsiz iz qaldyrǵan tuǵyrly tulǵa Karken Ahmetovty eske alýǵa arnalǵan sporttyq sharalar máresine jetip, qatysýshylar úlken ásermen tarqasty.
Aqyn ORDABAIULY,
ALMATY
