SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Ádette, biz sport jaıly áńgime qozǵaı qalsaq, Jetisý ólkesin talanttar mekeni deımiz. Rasynda da solaı. Sporttyq salada talaıdy tańǵaldyryp, álemde atoı salǵan ulandarymyz az emes. Áıtse de, fýtbolǵa kelgende kenjelep qalamyz.
Jetisý jerinde fýtbolshy joq deýge kelmeıdi. Bar, biraq olar ózge óńirlerde dop teýip júr. Máselen, Jetisý fýtbol mektebinen qanattanǵan Serikjan Mýjıkov, Berik Shaıhov, Rafhat Aslan sekildi úzdikterimiz ózge klýbtarda. Olar alǵashynda «Jetisý» komandasynda óner kórsetip, sheberlikterin tanytqan soń basqa klýbtar «quda tústi». «Bolaıyn degen balanyń betin qaqpa, belin bý» degendeı, negizgi quramda óner kórsetemin degen oıynshylarǵa batamyzdy berip, shyǵaryp saldyq. Bul qalypty jaǵdaı.
Al sońǵy ýaqytta Premer-lıga qatarynan jetisýlyq jerlesterdi baıqaı almaı júrmiz. «Jetisý» komandasynyń ózinde taldyqorǵandyq fýtbolshylar saýsaqpen sanarlyq. Olardyń ornyn ózge óńirden, bolmasa syrttan kelgen oıynshylar almastyrǵan. Sonda qalaı, «aýyldaǵynyń aýyzy sasyq» bolǵany ma?!
«Jetisý» komandasynyń sapynda bar bolǵany jetisýlyq eki bala ǵana bar: Aıbar Jaqsylyqov pen Raýan Orynbasar. Qalǵan balalarǵa oryn joq. Máselen, Aıbar ótken maýsymda 24 oıyn ótkizip, 6 gol soqqan. 33 týrda 678 mınýt oınaǵan. Eger Aıbardyń statıstıkasyna úńiletin bolsaq, alańdaǵy eń kóp kórsetkishi 90 mınýt. Qalǵany kezdesýdiń ortasynda almasqan.
Muny fýtboldyń zańdylyǵy dep ataıyq. Degenmen de, jetisýlyq jalǵyz oıynshy kimniń kóńilin jamaıdy? Raýan Orynbasar alańǵa múlde shyqpaǵan. Tek jergilikti oıynshy bolý kerek degen áńgimeniń ornyn toltyrý úshin komanda sapyna engizip, maýsym boıy alańǵa shyǵarmaǵan.
Osy jerde bir máseleni qozǵaı ketkendi jón kórip otyrmyn. Jańa maýsym bastalar aldynda Almaty oblysynyń basshysy Amandyq Batalov «Jetisý» klýbynyń basshylary men jattyqtyrýshylaryna naqty tapsyrma bergen bolatyn. «Komanda sapyna jergilikti oıynshylardy tartý kerek. Birinshi, ekinshi lıgadaǵy oıynshylar oblystan quralǵan jáne negizgi quramǵa úmitker oıynshylar bolýy tıis», — degen.
Bul tapsyrmany klýb jattyqtyrýshylary nege eskermeıdi? Eger «Jetisý» sapynda jerlesteri joq bolsa, jergilikti jankúıerler kimge qoldaý kórsetedi? Meniń osyǵan tańym bar. Árıne, Dmıtrıı Ogaı men Rýslan Baltıevtiń sheberligine shek keltirmeımin. О́z isteriniń mamandary. О́z dáýirinde el namysyn qorǵaǵan talantty fýtbolshylar. Áıtse de, jergilikti jas jetkinshekterdiń jolyn baılaýǵa bolmaıdy dep esepteımin.
Birinshi lıga men ekinshi lıgada myqtylarymyz joq emes. Onda da negizgi quramǵa jaraıtyn oıynshylar bar. Sol fýtbolshylarymyz nege quramǵa tartylmaǵan?! О́z jeriniń negizgi quramynan oryn tappaǵansyn basqa klýbtarǵa aýysýǵa májbúr.
Mysaly, 2018 jyly Elaman Beısembaev, Nurjan Jeńisbekov, Dıdar Márlenov, Shyńǵyshan Kenjebekov, Asylbek Qapanovtar naǵyz shıyrshyq atqan shaǵynda komandaǵa shaqyrtý almaǵasyn fýtboldy múldem tastap ketýge májbúr boldy. 2019 jyly Álibek Batyrbekov, Sarqyt Imanǵazy da aldyńǵy áriptesteriniń kebin kıdi. Bul azamattar da basqa komandalardyń esigin qaǵýda. Jelpildep Jetisýdan barǵan ulandarǵa ózge klýbtar esigin asha qoısa jaqsy, ashpasa olar da fýtboldy doǵarady.
2020 jyly Erkebulan Musabekov, Rahat Otyzbaev Taldyqorǵannyń komandasynan aýysyp jatyr. Bul eki úzdigimiz de tabandarynan taýsylyp, panalaıtyn komanda qarap júr. Talanttardy tartyp, talabyn ushtaı almasaq, qyrýar qarjy jumsap, komanda jasaqtaýdyń qajeti qansha? Odan da sol qarajatty basqa salaǵa salý kerek shyǵar? Eger óz jerlesterimizdi ózimiz jarylqamasaq, ózge klýbtar qushaǵyn asha qoıady degenge sene qoıý qıyn.
Muny jalǵyz meniń ǵana emes, kúlli jetisýlyq jankúıerdiń kókeıinde júrgen saýal dep uǵý qajet. Iá, bir kezderi «Jetisý» klýbynyń kórsetkishi tym tómendep ketken bolatyn. Qarjylyq daǵdarystardy da kórip, quramyna kóp rette ortańqol oıynshylar jınaqtalǵan kez boldy. Bir márte Premer-lıga sapynan da túsip qaldy.
Jalǵyz Ogaı kelip kóterdi deýge bolmas. Amandyq Ǵabbasuly úlken qoldaý bildirip, qarjy máselesin sheship, jer baýyrlap jatqan klýbtyń tamyryna qaıta qan júgirtti. Búginde 3 mlrd.teńgege jýyq qarajaty bar. Biraq qarjy bólindi degen osy eken dep ózge elden kelgen oıynshynyń qaltasyn toltyrýǵa negiz joq. Mysalǵa, birinshi men ekinshi lıganyń teń jartysy ózge óńirdiń oıynshylary. Olar klýbtyń negizgi bazasynda ornalasqan. Al negizgi quram «Saltanat saraıy» degen qonaqúıde turyp jatyr.
Bul — qarajatty bekerge shashý. Menińshe, birinshi men ekinshi lıganyń oıynshylary tolyqtaı oblys oıynshylarynan quralý kerek. Sonda olar óz úılerinen kelip, jattyǵý men oıyndardy ótkizip turady. Al negizgi quramnyń klýb bazasynda turǵany jón. Sonda qarjy únemdeledi.
Iá, qarjy únemdeý meniń mindetim emes shyǵar. Oǵan jaýap beretin basshylyq bar. Tek jergilikti jerdiń oıynshylary syrt qalyp jatyr. Bas bapker men sporttyq dırektor osyǵan kóńil bólse deımin. Tizgin qolda, qalaı tartsam da óz erkim degendi qoıǵan jón. Al siz ne deısiz, jetisýlyq jankúıer?
Rıshad TURǴANBAEV
Almaty oblysy
