Otandyq ǵalymdar vırýsqa qarsy spreı ázirledi

Ábý-Nasyr ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ ǵalymdary «Vırýsqa qarsy ımmýndyq júıeni qalpyna keltirýshi probıotıkalyq sporaly ıntranazaldi spreı» usynady.  

Qazaq Ulttyq ýnıversıteti bıotehnologııa kafedrasynyń ǵalymdary bıologııa ǵylymdarynyń doktory Irına Savıkaıa, bıotehnologııa kafedrasynyń meńgerýshisi Aıda Qystaýbaeva ǵalymdar tobymen H1N1, SARS, MERS, COVID-19 sııaqty qaýipti patogenderge qarsy  sporaly probıotıgi bar vırýsqa qarsy ıntranazaldy spreı ázirledi. Preparat 141 jobadan turatyn  Ǵylym qorynyń baıqaýynan ótip, sonyń ishinde  úzdik ónertabystardyń biri retinde irikteldi.

H1N1, SARS, MERS, COVID-19 jatatyn respıratorlyq-sınıtıaldy vırýstar (RSV) tómengi tynys alý joldaryn zaqymdaıtyn qaýipti patogender. Bul vırýstar – «pnevmonııany ókpege ońaı jetkizý tásili». Mundaı vırýstardyń jańa nusqalarynyń paıda bolýy, olardyń antıgenderiniń ózgergishtigi, vırýsqa qarsy preparattarǵa tózimdiliktiń artýy vırýsqa qarsy terapııada jáne aldyn alýda jańa tásildemeni jasaý qajettiligin týdyrady.

Tásilderdiń biri-tıimdi vırýsqa qarsy ımmýndyq áserlerdi kúsheıtý. Basty ereksheligi – bul ádis RSV barlyq túrlerine qarsy ámbebap bolýy múmkin, sebebi týa bitken ǵana emes, beıimdelgen ımmýndyq júıeni de qamtıdy. Bul reakııalardyń trıggeri bakterııa – probıotıkter, jetkilikti mólsherde qabyldaý kezinde densaýlyqty nyǵaıtýǵa yqpal etetin tiri organızmder.

Maqsatty aýdıtorııa – JRVI, jiti jáne kapıllıarly bronhıt, pnevmonııa sındromdary bar tulǵalar jáne vırýs taratýshylar.

Vırýstyq ınfekııanyń erte kezeńinde ókpeniń týa bitken ımmýndyq jasýshalaryn ındýkııalaý qajet – alveolıarly makrofagtar, olar RSV- ınfekııadan, ıaǵnı, koronavırýstan tıimdi qorǵanys mehanızmin qurýda sheshýshi ról atqarady. Sporalyq probıotıkterdi engizý makrofagtarmen baılanysty ıtokınderdi belsendirýmen alveolıarly makrofagtar prolıferaııasyna yqpal etedi jáne RSV ınfekııasyna,  vırýsqa qarsy effektorlyq molekýlalardyń ónimin arttyrady.

Osylaısha, alveolıarly makrofagtar vırýsqa qarsy fýnkııasyn kúsheıtýdiń tıimdi strategııasy retinde jobada, ókpede alveolıarly makrofagtar prolıferaııasyn jáne belsendirilýin týdyratyn Bacillus subtilis sporasyn ıntranazaldi engizý usynylady. Qoldanylatyn shtammdar GRAS ataýymen, ıaǵnı bizdiń ónimdi paıdalaný maqsatty aýdıtorııaǵa qarsy qaýipsiz.

Qazaqstan Prezıdenti Qasym-Jomart Kemeluly Toqaev Ulttyq bıotehnologııa ortalyǵyndaǵy ǵalymdarmen kezdesýde (26 naýryz 2020 jyl) Qazaqstan ǵylymynyń mártebesin arttyrý úshin otandyq ónim kózderiniń mańyzdylyǵyn atap ótti. Bizdiń ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıtetimizdiń jetekshi ǵalymdarynyń usynyp otyrǵan ázirlemeleri Qazaqstan naryǵynda mundaı preparattyń analogy joq ekendigin, demek osy analogtar men preparattyń básekelesteri bolmaıtynyn aıtýǵa bolady. Bolashaǵy zor ǵylymı joba halyq densaýlyǵyn nyǵaıtýǵa úlesin qosady dep senemiz.

Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ

Bıologııa jáne bıotehnologııa fakýlteti,

Bıotehnologııa kafedrasynyń oqytýshylary

Aıda QYSTAÝBAEVA, Irına SAVIKAIa, Svetlana TURAShEVA, Gúlzıra ERNAZAROVA