وتاندىق عالىمدار ۆيرۋسقا قارسى سپرەي ازىرلەدى

ءابۋ-ناسىر ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ عالىمدارى «ۆيرۋسقا قارسى يممۋندىق جۇيەنى قالپىنا كەلتىرۋشى پروبيوتيكالىق سپورالى ءينترانازالدى سپرەي» ۇسىنادى.  

قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى بيوتەحنولوگيا كافەدراسىنىڭ عالىمدارى بيولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى يرينا ساۆيتسكايا، بيوتەحنولوگيا كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ايدا قىستاۋباەۆا عالىمدار توبىمەن H1N1، SARS، MERS، COVID-19 سياقتى قاۋىپتى پاتوگەندەرگە قارسى  سپورالى پروبيوتيگى بار ۆيرۋسقا قارسى ينترانازالدى سپرەي ازىرلەدى. پرەپارات 141 جوبادان تۇراتىن  عىلىم قورىنىڭ بايقاۋىنان ءوتىپ، سونىڭ ىشىندە  ۇزدىك ونەرتابىستاردىڭ ءبىرى رەتىندە ىرىكتەلدى.

H1N1، SARS، MERS، COVID-19 جاتاتىن رەسپيراتورلىق-سينتسيتيالدى ۆيرۋستار (RSV) تومەنگى تىنىس الۋ جولدارىن زاقىمدايتىن قاۋىپتى پاتوگەندەر. بۇل ۆيرۋستار – «پنەۆمونيانى وكپەگە وڭاي جەتكىزۋ ءتاسىلى». مۇنداي ۆيرۋستاردىڭ جاڭا نۇسقالارىنىڭ پايدا بولۋى، ولاردىڭ انتيگەندەرىنىڭ وزگەرگىشتىگى، ۆيرۋسقا قارسى پرەپاراتتارعا توزىمدىلىكتىڭ ارتۋى ۆيرۋسقا قارسى تەراپيادا جانە الدىن الۋدا جاڭا تاسىلدەمەنى جاساۋ قاجەتتىلىگىن تۋدىرادى.

تاسىلدەردىڭ ءبىرى-ءتيىمدى ۆيرۋسقا قارسى يممۋندىق اسەرلەردى كۇشەيتۋ. باستى ەرەكشەلىگى – بۇل ءادىس RSV بارلىق تۇرلەرىنە قارسى امبەباپ بولۋى مۇمكىن، سەبەبى تۋا بىتكەن عانا ەمەس، بەيىمدەلگەن يممۋندىق جۇيەنى دە قامتيدى. بۇل رەاكتسيالاردىڭ تريگگەرى باكتەريا – پروبيوتيكتەر، جەتكىلىكتى مولشەردە قابىلداۋ كەزىندە دەنساۋلىقتى نىعايتۋعا ىقپال ەتەتىن ءتىرى ورگانيزمدەر.

ماقساتتى اۋديتوريا – جرۆي، ءجىتى جانە كاپيلليارلى برونحيت، پنەۆمونيا سيندرومدارى بار تۇلعالار جانە ۆيرۋس تاراتۋشىلار.

ۆيرۋستىق ينفەكتسيانىڭ ەرتە كەزەڭىندە وكپەنىڭ تۋا بىتكەن يممۋندىق جاسۋشالارىن يندۋكتسيالاۋ قاجەت – الۆەوليارلى ماكروفاگتار، ولار RSV- ينفەكتسيادان، ياعني، كوروناۆيرۋستان ءتيىمدى قورعانىس مەحانيزمىن قۇرۋدا شەشۋشى ءرول اتقارادى. سپورالىق پروبيوتيكتەردى ەنگىزۋ ماكروفاگتارمەن بايلانىستى تسيتوكيندەردى بەلسەندىرۋمەن الۆەوليارلى ماكروفاگتار پروليفەراتسياسىنا ىقپال ەتەدى جانە RSV ينفەكتسياسىنا،  ۆيرۋسقا قارسى ەففەكتورلىق مولەكۋلالاردىڭ ءونىمىن ارتتىرادى.

وسىلايشا، الۆەوليارلى ماكروفاگتار ۆيرۋسقا قارسى فۋنكتسياسىن كۇشەيتۋدىڭ ءتيىمدى ستراتەگياسى رەتىندە جوبادا، وكپەدە الۆەوليارلى ماكروفاگتار پروليفەراتسياسىن جانە بەلسەندىرىلۋىن تۋدىراتىن Bacillus subtilis سپوراسىن ءينترانازالدى ەنگىزۋ ۇسىنىلادى. قولدانىلاتىن شتاممدار GRAS اتاۋىمەن، ياعني ءبىزدىڭ ءونىمدى پايدالانۋ ماقساتتى اۋديتورياعا قارسى قاۋىپسىز.

قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆ ۇلتتىق بيوتەحنولوگيا ورتالىعىنداعى عالىمدارمەن كەزدەسۋدە (26 ناۋرىز 2020 جىل) قازاقستان عىلىمىنىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ ءۇشىن وتاندىق ءونىم كوزدەرىنىڭ ماڭىزدىلىعىن اتاپ ءوتتى. ءبىزدىڭ ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىمىزدىڭ جەتەكشى عالىمدارىنىڭ ۇسىنىپ وتىرعان ازىرلەمەلەرى قازاقستان نارىعىندا مۇنداي پرەپاراتتىڭ انالوگى جوق ەكەندىگىن، دەمەك وسى انالوگتار مەن پرەپاراتتىڭ باسەكەلەستەرى بولمايتىنىن ايتۋعا بولادى. بولاشاعى زور عىلىمي جوبا حالىق دەنساۋلىعىن نىعايتۋعا ۇلەسىن قوسادى دەپ سەنەمىز.

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ

بيولوگيا جانە بيوتەحنولوگيا فاكۋلتەتى،

بيوتەحنولوگيا كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىلارى

ايدا قىستاۋباەۆا، يرينا ساۆيتسكايا، سۆەتلانا تۇراشەۆا، گۇلزيرا ەرنازاروۆا