قازاقستان، وزبەكستان مەن كۋبا الەمدە ۇزدىكتەر قاتارىندا – باحودير جالولوۆ

بۇگىندە اسا اۋىر سالماقتاعى اۋەسقويلار بوكسشىلار اراسىندا وزبەكستاننىڭ بىلعارى قولعاپ شەبەرى باحودير جالولوۆتان قاۋىپتى قارسىلاس تابۋ قيىن. وتە قيىن. ونىڭ بويى وتە بيىك. 201 سم. ءوزى شارشى الاڭدا ۇنەمى العا ۇمتىلىپ، قارسىلاسىنا سوققى جاساپ تۇرادى. سوندىقتان وعان «ۇلكەن وزبەك» (Big Uzbek) دەگەن لاقاپ ات بەكەر بەرىلمەگەن. ول شىن مانىندە دە وتە مىقتى بوكسشى. ءوزى توكيو وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى. رەسەيدىڭ ەكاتەرينبۋرگ قالاسىندا وتكەن الەم چەمپيوناتىن جەڭىپ العان. ازيانىڭ ءۇش مارتە چەمپيونى. قازىر ول ءوزىنىڭ سالماق دارەجەسىندە تەڭدەسسىز بوكسشى. پلانەتاداعى ەڭ مىقتى بوكسشى بولىپ تۇر.

بولگاريانىڭ استاناسى – سوفيا قالاسىندا وتكەن «كىشى الەم چەمپيوناتى» دەگەن جاناما اتى بار ستراندجا كۋبوگى ءۇشىن حالىقارالىق تۋرنيردە باحودير جالولوۆ بار بولعانى 1/8 فينالدا عانا ءبىر جەكپە-جەك وتكىزىپ، جەڭىمپاز اتاندى. ونىمەن نەگە ەكەنى بەلگىسىز، شيرەك فينالدا، جارتىلاي فينالدا جانە فينالدا قامشىبەك قوڭقاباەۆ، ازەربايجان مۇحامماد ابدۋللاەۆ پەن ارميان داۆيد چالويان جەكپە-جەككە شىقپادى.

جاقىندا Sports.kz پورتالى وزبەك بوكسشىسىنان كوپشىلىكتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىن وتىنگەن ەكەن. وعان باحودير جالولوۆ بىلاي دەپ جاۋاپ بەرىپتى.

– باحودير، ستراندجا كۋبوگى ءۇشىن تۋرنيرىندە قارسىلاستارىڭىزدىڭ وزىڭىزگە قارسى شىعۋدان باس تارتقانىن قالاي قابىلدادىڭىز؟

– ولاردىڭ ءوز جوسپارلارى بار عوي. ولار دا الەم چەمپيوناتىنا دايىندالىپ جاتىر سوندىقتان جاراقات الىپ قالۋدان ساقتانعان شىعار.

– ءسىز ادامنىڭ مىسىن باساتىن، وزگەلەرگە ۇرەي تۋعىزاتىن بوكسشىمىن دەپ ويلايسىز با؟

– مەن ءوزىمدى ەشقاشان الەمدەگى ەڭ ۇزدىك بوكسشىمىن دەپ ساناعان ەمەسپىن. مەنىڭ دە ءوز جوسپارلارىم بار. مەن الەم چەمپيوناتى مەن وليمپياداعا قاتىسقىم كەلەدى. ودان كەيىن كاسىپقويلار اراسىنداعى ءتورت بەلبەۋدى دە جەڭىپ العىم كەلىپ وتىر. سوندا عانا ءوزىمدى الەمدەگى ۇزدىك بوكسشىمىن دەپ ايتا الامىن. قازىر مەن ۇزدىك ەمەسپىن.

– قامشىبەك قوڭقاباەۆتىڭ شارشى الاڭعا شىقپاي قالعانىنا تاڭعالعان جوقسىز با؟ ءبىراز ەل وسى ايقاستى كۇتىپ ەدى...

– قامشىبەك – جاقسى بوكسشى. ول الەمنىڭ اۋەسقوي بوكسىنداعى ۇزدىكتەردىڭ ءبىرى. مەن ونى جاقسى بوكسشى دەپ سانايمىن. ول – مەن ءۇشىن اۋىر سالماقتاعى ەڭ ۇزدىك. وتە جىلدام بوكسشى. تەز قيمىلدايدى. ونىڭ ۇستازى، قازاقستان قۇراماسىنىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى مىرزاعالي ايتجانوۆ – الەمدەگى ۇزدىك باپكەرلەردىڭ ءبىرى. ول دا وتە جاقسى ادام. ءبىز ونىمەن ءجيى ارالاسىپ تۇرامىز. ول ماعان ءجيى اقىل-كەڭەستەرىن ايتىپ وتىرادى.

ارينە، ءبىز رينگتە قارسىلاستار بولامىز عويۇ ول ايتپاسا دا تۇسىنىكتى. ال كۇندەلىكتى تىرشىلىكتە جاقسى ارالاسامىز. بارلىق ۋاقىتتا بىزگە جاناشىرلىق تانىتادى. مەن ونى قۇرمەتتەيمىن.

– قامشىبەك ءسىزدىڭ جەكە وزىڭىزگە بولماي قالعان شايقاس تۋرالى ەشتەڭە دەگەن جوق پا؟

– جاراقاتى بار ما، جوق پا، ول جاعىن بىلمەيمىن. راس ايتامىن. ول ماعان ەشتەڭە دەگەن جوق. شىنىن ايتقاندا، ونىڭ نەگە باس تارتقانىن بىلمەيمىن.

– سوڭعى كەزدەرى قامشىبەك ەكەۋىڭىز بىرگە ءجيى فوتوعا نەمەسە ۆيدەوعا ءتۇسىپ جۇرەسىزدەر.  سوعان قاراپ ەكەۋىڭىزىد دوس ەكەن دەپ ويلاپ قالامىز. بىراق ءبىر ارالارىڭىزدا ءبىر سالقىندىق بار سياقتى. الدە مەن قاتەلەسەمىن بە؟

– ءبىز قامشىبەك ەكەۋمىز جاقسى ارالاسىپ تۇرامىز. ول جاقسى دوس، جاقسى جىگىت. ادامي قاسيەتى جاقسى. ەكەۋمىزدىڭ اڭگىمەمىزدە ول – قازاقشا، مەن وزبەكشە سويلەيمىن.

–سوڭعى ۋاقىتتا اۋەسقويلار بوكسىندا وزبەكستان قازاقستاننان قالاي وزىپ كەتە باستادى؟

– اركىمگە دە وزگە ەلدەن گورى ءوز ەلىنىڭ مىقتى بولعانىن قالايدى. قازاقستان دا كوپتەگەن چەمپيوندارى بار مىقتى بوكس دەرجاۆاسى. قازاقستاندا دا جاقسى بوكسشىلار بار. مەن وزبەكستان كۇشتى بولىپ كەتتى دەپ ويلامايمىن. ءبىزدىڭ ەلدەر الەمدەگى بوكس دەرجاۆالارى. ءوزىم سولاي دەپ ويلايمىن. قازىر ازيادا، ءتىپتى الەمدە قازاقستان، وزبەكستان مەن كۋبادان مىقتى ەل جوق

– ءبىزءدىڭ ەلدە وزبەك بوكسىنا قاتىستى مىناداي تۇسىنىك بار. ياعني، وزبەكتەر ايقاسقا بارىنشا جىگەرلەنىپ شىعادى، ال قازاقتار كوبىرەك تەحنيكاعا كوڭىل بولەدى، سول سەبەپتەن وتانداستارىمىز جەڭىلىپ قالادى دەگەن تۇسىنىك قالىپتاسقان. بۇل تۋرالى نە ايتاسىز؟

– ال بىزدە كەرىسىنشە ويلايدى. بىزدە قازاق بوكسشىلارى وزبەكتەرمەن بارىن سالىپ ايقاسادى دەيدى. بۇل ەندى بوكس قوي. ۆولەيبول ەمەس، باسكەتبول ەمەس. بارلىق ەلدەردە تەحنيكالىق بوكسشىلار بار، اركىمنىڭ ءوز ءستيلى بار. بىزدە دە تەحنيكا جاعىنان مىقتى بوكسشىلار بار. رينگتە تانك سياقتى ۇمتىلاتىندار دا بار. ماسەلەن، 57 كگ سالماقتاعى ابدۋماليك حوليكوۆ – شەبەر بوكسشى. شەبەر بوكسشىلار تەك قازاقستاندا عانا ەمەس، باسقا جەرلەردە دە جەتكىلىكتى. ءبىزدىڭ بوكسشىلار ەشقاشان رينگكە ۇردا-جىق دەگەن ۇستانىممەن شىقپايدى. كىمدە-كىم شارشى الاڭعا سولاي شىقسا، جەڭىلىپ قالادى. مەن سولاي ويلايمىن.

–قازىر ءسىز الدىڭىزعا پاريج وليمپياداسىنىڭ التىن جۇلدەسىن الامىن دەپ ماقسات ەتىپ وتىرعان شىعارسىز.  ال كاسىپقويلار اراسىنداعى ۇلكەن ايقاسقا قاشان شىعاسىز؟

– ءيا، مەنىڭ ەڭ باستى جوسپارىم – بيىل مامىر ايىندا تاشكەنتتە وتەتىن الەم چەمپيوناتى مەن 2024 جىلعى پاريج وليمپياداسىندا چەمپيون اتانۋ. ەكىنشى وليمپيالىق التىن مەدالدى العىم كەلەدى. سودان كەيىن كاسىپقوي بوكسقا كەتەمىن. وليمپيادادان كەيىن مەنىڭ ۇلكەن ايقاستارىم باستالادى. مەن توپ-15-تەگى بوكسشىلارمەن كۇش سىناسسام دەيمىن.

– قامشىبەكتەن باسقا تاعى قانداي اسا اۋىر سالماقتى قازاقستاندىق بوكسشىلاردى بىلەسىز؟

– ءيا، بىلەمىن عوي. يۆان دىچكو، كوسوبۋتسكي. جاننىڭ ايقاستارىن كورگەن جوقپىن. ال دىچكونى جاقسى بىلەمىن. مەن ودان ءۇش رەت جەڭىلىپ قالعانمىن. ەگەر كاسىپقويلار ساپىندا رەۆانش قايتارۋعا مۇمكىندىك بەرىلسە، ونىمەن جۇدىرىقتاسار ەدىم.

 

دايىنداعان داستان كەنجالين،

استانا