Ǵalymjan Kenjebek: «Ulttyq quramaǵa shaqyrǵanda kózime eriksiz jas úıirildi»

Bıyl birneshe jas oıynshy ulttyq qurama komandanyń sapynda alǵash ret jasyl alańǵa shyqty.  Onyń arasynda 21 jastaǵy Ǵalymjan Kenjebek te bar. Daryndy oıynshy QFF baspasóz qyzmetine bergen suhbatynda kásibı fýtboldaǵy joly, «Qaıratta» oınaǵan ýaqyty, Kıpr chempıony men Ispanııaǵa qarsy oıyny týraly aıtyp berdi, dep habarlady Qazaqstan fýtbol federaııasy.

– Ǵalymjan, fýtboldaǵy jolyńnyń qalaı bastalǵanyn, Tarazda sekııaǵa kim ákelgenin aıtyp berseń.

– Fýtboldy esik aldynda oınap júrip bastadyq. Kóshede oınap júrgenimdi jattyqtyrýshy Vanıa aǵa (red. – Ilnıkıı Ivan Mıhaılovıch) kórip, sekııaǵa shaqyrdy. Ol kisiniń qolynan Baýyrjan Islamhan men Baqtıer Zaınýtdınov ótken. Keıin otbasymmen Shymkentke kóship kettik. Ol jaqta «Ordabasyda» bir jyldaı oınadym. «Ońtústik» akademııasy ashylyp, ol jaqta oınadym. Bir týrnırde «Qaıratqa» qarsy oınap, sodan keıin akademııasyna shaqyrtý aldym.

– «Qaırattyń» akademııasyna alǵash kelgende qandaı áser aldyń?

– Akademııany alǵash kórgende, ol jaqtaǵy oıynshylarǵa jasalǵan jaǵdaıdy kórgende óte tańǵaldym. Áli bala edim. Jalǵyz keldim. Sondyqtan bolar basynda úırenisý qıynǵa soqty. Sabaq ta oqý kerek boldy. Biraq fýtbol jaǵynan bári unaıtyn.

– «Qaırattaǵy» debıýtin Alekseı Shpılevskııdiń ýaqytynda boldy emes pe?

– Iá, 2020 jyldyń sońynda «Tarazǵa» qarsy matchta alańǵa alǵash ret shyqtym. Ol kezde quram myqty edi. Jasym nebári 16-da bolatyn. Alańda Vagner Lav, Kosovıch, Gýralskı, Álip sekildi oıynshylar júrdi. Árıne, qobaljydym. Bir sózben aıtqanda, chempıondyq quram boldy.

– «Qaırattyń» negizgi quramynda jaqsy oıynyńmen kózge tústiń. Qarsylasty jıi aldaıtynsyń. Osy úshin jattyqtyrýshylardan sóz estimediń be? 

— Qazaqstanda úlkenderge árkez qurmet kórsetedi. Sondyqtan bolar bastapqy kezde abaı boldym. 2021 jyly jattyǵý jıynynda Álipti aldap ketkende shyntaǵymen uryp qaldy. Biraq men muny qalypty jaǵdaı dep qabyldaımyn.

– Oıyny unaıtyn ne ózińdi uqsasatyn fýtbolshylar bar ma?

– Kvarahelııa, Neımar, Kokorınniń oıynyn baqylap júremin. Biraq oıyny óte qatty unaıtyn – Messı. Oıyny erekshe, oılaýy basqa, kreatıvti fýtbolshylar unaıdy. О́ıtkeni, ózim de sondaı bolǵym keledi.

– Jattyqtyrýshylar seniń oıyn stılińe ózgeris engizip, shekteý qoıatyn ba edi?

– 13 jasymnan beri Kırıll Keker bapkerim boldy. Ol bizdi fýtbolshy retinde qalyptastyrsa, biz onyń jattyqtyrýshy retinde damýyna septigimizdi tıgizdik. Ol oıynshylarǵa «Eger qıyn bolyp jatsa, dopty Godıge berińder, ol ne isteý keregin biledi» dep aıtatyn. Bul maǵan senim beretin. Onyń ústine, oıyn nátıjesine áser etetinimdi ne bolmasa bir epızodtarda sheship ketetinimdi bári biletin. Iá, fýtbol – komandalyq oıyn, biraq is júzinde jattyqtyrýshylardyń eshqaısysy meni shektegen joq.

– Bıyl Kıpr chempıonatyna aýystyń. Bul mansabyńdaǵy alǵashqy sheteldik klýb. Fýtbol alańynda jáne onyń syrtynda qandaı aıyrmashylyqty baıqadyń?

– Eshqashan Kıprdiń ekinshi lıgasynda oınaımyn dep oılamadym. Ol jaqta ómir súrý basqasha. Aýa-raıy ystyq, aǵylshyn tilin úırený kerek. Komandada bapkermen de fýtbolshylarmen de sóılese alamyn.

Kıpr maǵan oń áser etti dep oılaımyn. Qazaqstanǵa kelgen saıyn ózgergenimdi aıtady. Babyma keldim, uıqym retteldi. Eń bastysy Kıprde júrgen kezimde meni Qazaqstan quramasyna shaqyrdy.

– Buryn tártipke baılanysty kóp eskertý bolatynyn aıttyń. Al qazir Kıprde jalǵyz turyp, kásibı turǵyda ósip, oıyn órnegińdi damytyp júrsiń. Bul – ózińdi-óziń tártipke salýdyń nátıjesi me, álde basqa bir nárse áser etti me?

– Bul aldyńa qoıǵan maqsatyna baılanysty shyǵar. Fýtbolshy retinde damyp, óskim keledi. Kıprdiń ekinshi lıgasynda uzaq qalýdy josparlamaımyn. Sondyqtan ózimmen jumys istep jatyrmyn. Dese de Kıprde jalǵyz júrgenim de áser etedi. Tek fýtbol týraly oılaımyn.

Jattyǵýymyz 9:30-da bastalady. Bazadan kúndizgi ekide shyǵamyn. Demek osy ýaqytta men jumys isteımin. Burynǵydaı bir jaqqa asyǵyp turmaımyn. Keıde birdeńe istegiń keledi, biraq qazir ádetke aınalyp ketti. Reabılıtaııaǵa da, zalǵa da baramyn. Úıge kelgen soń aǵylshynsha sabaq ótip, keshki as iship, demalamyn.

Kıprge kelgen soń «Qaırattyń» bazasyn, ondaǵy fýtbolshylarǵa jasalǵan jaǵdaıdy saǵyndym. Bar kezinde baǵalaý kerek eken. Mundaı baza kóp jerde joq. Fýtbolda ár nárse mańyzdy. «Qaıratta» fýtbolshynyń qaıta qalpyna kelýi úshin bári bar.

– Kıprdiń ekinshi lıgasynda «fızıkaǵa» ma, álde sheberlikke mán bere me?

– Ońaı qarsylas bar dep aıta almaımyn. Barlyq oıyn qıynǵa soǵady. Oıynshylardyń bári azdy-kópti bir deńgeıde oınaıdy. Kóp alańda jasandy tósenish bolǵandyqtan jaqsy fýtbol oınaısyń, biraq jyldam emes.

– Qazaqstan ulttyq quramasyna alǵash shaqyrtý alǵanyńdy qalaı bildiń?

– Shyny kerek, óte kóp kúttim. Buǵan deıin jastar quramasynda ózimdi jaqsy qyrymnan kórsetip júrdim. Kıprde de gol soǵyp bastadym. Sodan bolý kerek, ulttyq quramaǵa shaqyratyndaı sezim boldy. Qazir bar oıym fýtbol bolǵandyqtan úmitim boldy.

Naqty tizimge engenim týraly qurama menedjerinen bildim. Ol habarlasyp, Qazaqstanǵa ushyp kelý bıletin satyp alý jaıly surady. Sol sátte kózime eriksiz jas úıirildi.

Keńeıtilgen tizimge qosylǵanymda-aq óz múmkindigimdi qarap, kóp oıynshyny alyp tastaıtynyn bildim. Ár pozıııany zerttep, óte ýaıymdadym. Keńeıtilgen jáne naqty tizim arasynda bir apta ýaqyt ótti. Sońynda shydaı almaı kettim. «Akrıtastyń» jattyǵýyna bara jatqanda naqty tizimge ilingenimdi kórdim. Komandada kómektesip júrgen ýkraınalyq jáne molodovalyq fýtbolshylar meni quttyqtap, «Dastarhan jaıyp, atap ótýiń kerek!» dep ázildedi (kúledi).

– Ulttyq quramadaǵy alǵashqy kúnderiń qalaı ótti?

– Ulttyq quramaǵa bara jatqanymda, Zaınýtdınov, Islamhan, Taǵybergen sekildi fýtbolshylar bar ekenin oıladym. Olar men úshin «juldyz». Tynysh qana júremin dep oılaǵanmyn, biraq komanda meni jaqyn qabyl aldy. Burynnan oınap júrgendeı boldym. Birden sóılesip, qaljyńdasyp degendeı. Osynyń arqasynda komandaǵa tez sińisip kettim. Eshqandaı qobaljý bolmaıdy.

– О́zińniń jerlesteriń Zaınýtdınov pen Islamhan qalaı qabyldady?

– Iá, bir jattyǵýda Islamhan Baqtıer ekeýimizdi fotoǵa túsýge shaqyrdy. Árıne, bul men úshin maqtanysh. Olar fýtbol alańynda kóp nársege jetti, al maǵan áli de ózimdi kórsetý kerek. Biz bir qaladan ǵana emes, bir bapkerdiń shákirtimiz! Sondaı-aq Muhammedjan Seısen, Abylaıhan Jumabek jáne taǵy birqatar fýtbolshyny jattyqtyrǵan.

– Olar múlde eki túrli býynnyń ókilderi ǵoı. Kóp talantty fýtbolshynyń dál osy bapkerdiń mektebinen ótýdiń qupııasy nede dep oılaısyń?

– Birnárse dep naqty qadap aıtý qıyn, óıtkeni men kishkentaı kezimde ketip qaldym. Bir aıtarym, Vanıa aǵa (red. – Ilnıkıı Ivan Mıhaılovıch) shaǵyn aýdandardy, kóshelerdi aralap, daryndy balalardy izdeıtin. Eger bireý kózine tússe, birden ata-anasyna baryp, jattyǵýǵa shaqyratyn. Kóp bapkerler bulaı izdemeıdi. Al ol kisi osyǵan ýaqytyn arnap júretin. Fýtbolǵa degen súıispenshilik degen osy shyǵar.

– Ázirge mansabyńdaǵy eń este qalarlyq oıynyń – Ispanııa jastar quramasyna qarsy match boldy ǵoı. Solaı emes pe? Ol kúni erekshe motıvaııa boldy ma, álde ádettegideı daıyndaldyń ba?

– Oıynǵa deıin ózimdi birtúrli sezindim. Aıaqtarym aýyryp turdy. Uzaq joldan keıin bolar. Kıprden on saǵattan kóp ushyp keldim.

Sosyn matchtyń aldynda qalaı soǵatynymdy, qalaı qarsylasty aldaıtynymdy, oıyn sátterin elestetemin. Biraq Ispanııamen oıynda múldem mundaı oı bolǵan joq. О́ıtkeni Ispanııaǵa gol soǵý múmkin emes dep oıladym. Laıyqty fýtbol kórsete alatynymyzǵa sendim, biraq Ispanııaǵa eki gol soǵamyn dep múldem oılamadym.

Oıyn basynda aıaǵyma dop keldi, sodan keıin 12 mınýt boıy dopty kórmedim. Birinshi taımda tórt gol jiberip aldyq, biraq komandaǵa sońyna deıin oınaý kerektigin aıttym. Ekinshi taımda 2:0 esebimen jeńdik.

– Ispanııamen bolǵan matchtan keıin qarsylas oıynshylar nemese jankúıerleri saǵan qurmet kórsetip, maqtaý aıtty ma?

– Áleýmettik jelide jazǵandar kóp boldy. Ispanııanyń Kadıs qalasynda úshinshi lıgada baq synaıtyn komanda bar eken. Sonyń jankúıerleri jazyp, komandaǵa aýysýymdy surady. Tipti, klýbtyń basshylyǵy da jazdy. Úshinshi lıganyń ózge klýbtarynan da habarlasty.

– Aldaǵy josparlaryńa kelsek, qysta klýb aýystyrýyń múmkin be?

– Transferlik ýaqytta mindetti túrde aýysyp kórýge tyrysamyn. Biraq ázirge qaıda ekeni belgisiz. Múmkin basqa bir kıprlik klýbqa bararmyn. Basqa elge de baryp qalýym ábden múmkin.

– Bolashaqqa qatysty uzaq merzimdi josparyń bar ma? Neni maqsat tutasyń?

– Ári qaraı damı bergim keledi. Mysaly, jaqynda fızıkalyq daıyndyqtan jeke bapker jaldasam dep josparlap júrmin. Jalpy alǵanda, barlyq jaǵynan damýym kerek.

Eger bolashaq jaıly aıtatyn bolsaq, maǵan Kvarahelııa sekildi top-lıgada oınaı alatyndaı múmkindigim bar dep jıi aıtady. Árıne, bul sózder jaıdan jaı aıtylmaıdy, degenmen ony is júzine asyrý kerek. Maǵan úmit beretin, qosymsha motıvaııa syılaıtyn, ol – adamdardyń maǵan degen senimi. Joǵary deńgeıde oınaýdy maqsat ettim. Biraq bar oıym tek ol emes. Kóp nárse ózgerdi, alaıda áli de fýtboldan burynǵydaı lázzat alǵym keledi.