ۆەلوسيپەدپەن گرۋزياعا دەيىن عانا بارۋ بۇيىردى – پاۆلودارلىق جۋرناليست

بۇگىن 28 مامىردا ۆەلوسيپەدپەن ەكىباستۇز قالاسىنان ساۋد ارابياسىنىڭ مەككە قالاسىنا قاجىلىق پارىزىن وتەۋگە جولعا شىققان رەسپۋبليكالىق «سپورت جۇلدىزدارى» جۋرنالىنىڭ پاۆلودار وبلىسىنداعى مەنشىكتى ءتىلشىسى قوجاكەلدى الدانوۆ ازەربايجان رەسپۋبليكاسىنىڭ باكۋ قالاسىنان ساۋد ارابياسىنىڭ جيددا قالاسىنا جولعا شىقتى.

بۇعان دەيىن حابارلاعانىمىزداي، ول قازاقستاننان ازەربايجانعا، ودان ءارى گرۋزيا، تۇركيا، يوردانيا ەلدەرى ارقىلى ەكى تەڭىزدى كەسىپ ءوتىپ، ساۋد ارابياسىنا جەتۋدى جوسپارلاعان ەدى. الايدا، اللا تاعالانىڭ بۇيرىعىمەن ارىپتەسىمىز ماڭعىستاۋ وبلىسىنان ازەربايجانعا بارىپ، ودان ءارى گرۋزياعا تابان تىرەپ، بۇل ەلدە ۆەلوسيپەدپەن جۇرۋگە رۇقسات بەرىلمەگەن سوڭ، باكۋگە قايتىپ كەلىپ، سول جەردەن اراب تۇبەگىنە اتتاندى.

ارىپتەسىمىزدىڭ بۇل ساپارى «قۇنانبايدىڭ ىزىمەن مەككە ساپارى» دەپ اتالادى. ەندى وقىرماننىڭ نازارىنا قوجاگەلدى الدانوۆپەن كەشەلى-بەرى بولعان اڭگىمەنى ۇسىنۋدى كورىپ وتىرمىز.

4 شىلدە، استانا ۋاقىتىمەن ساعات 21.00-22.00 اراسى.

-سوڭعى رەت سويلەسكەنىمىزدە ماڭعىستاۋ وبلىسىنىڭ شەتپە اۋدانىنا جەتتىم دەدىڭىز. ودان كەيىن اقتاۋعا بارىپ، ءارى قاراي باكۋگە جولعا شىعامىن دەگەن ەدىڭىز. قازىر ازەربايجانداسىز با؟ گرۋزياداسىز با؟ جالپى، ساپار قالاي بولىپ جاتىر؟ Whatsapp-تاعى ستاتۋسىڭىزعا قاراسام، قايتىپ باكۋگە بارامىن دەپسىز. جولدا قيىندىق بولىپ جاتىر ما؟

-ءيا، جولدا شارشاۋ بار. اللا ساقتاسىن، شارشادىم دەپ ايتپايمىن. بىراق، ءبارىمىز ادامبىز عوي.

-وتكەن جولى اقتاۋدان باكۋگە ۇشىپ، ۆەلوسيپەدتى پارومعا (ادامداردى وزەن، تەڭىز ارقىلى تاسيتىن كەمە، — رەد.) تاپسىرامىن دەپ ەدىڭىز. سول جاعى قالاي بولدى؟ ازەربايجانعا جاقسى جەتتىڭىز بە؟

-شەتپەدەن اقتاۋعا جاقسى جەتتىم. ءارى قاراي باكۋگە ۇشتىم. پاروم جابىق ەكەن. ازەربايجان جاعى جابىق. ولار قازاقستان جاعىن دا گرۋزيا جاعىن دا جاۋىپ تاستاپتى. تەك ازەربايجاننىڭ شەتەلدەگى ازاماتتارىنا عانا  رۇقسات بەرىلگەن. سوسىن حالىقارالىق تاسىمالعا عانا رۇقسات بار. باسقا ادامداردى وتكىزبەيدى. سول سەبەپتى ءبىز اقتاۋدان باكۋگە ۇشتىق. اۋەجايدا ۆەلوسيپەدتى قوراپقا سالىپ، باگاجعا راسىمدەپ، دايىنداپ قويعانىمدا ازداپ قيىندىق بولدى. اەروپورتتاعىلار ۆەلوسيپەدتى بولەك كورسەتۋ كەرەك، دەدى.  مەن: «سايتتا مۇنداي تالاپ بولماعان. استانادا «سايتتا كورسەتىلمەسە، ۆەلوسيپەدتى باگاج رەتىندە دايىنداي بەرىڭىز دەپ ايتتى»، دەدىم.  سول جەردە اۋەجايدىڭ باسشىلارى وزدەرى كەلىپ، سويلەستىك. «ايىپ بىزدەن»، دەپ ۆەلوسيپەدتى باگاجعا وتكىزىپ بەردى. ونىسىنا راحمەت!

-باكۋدە كىممەن كەزدەستىڭىز؟ كىمدەر كۇتىپ الدى؟ باكۋدەن كەيىن قايدا باردىڭىز؟ جولدا نەنى بايقادىڭىز، قانداي وقيعا، جاعدايلار ەستە قالدى؟

-باكۋدە قاراباق سوعىسىنىڭ ارداگەرى، ءوزى بۇرىن پوليتسيادا قىزمەت ەتكەن گەيدار دەگەن اعامىز قارسى الدى. گەيدار اعامىز — زەينەتكەر. ول – قازاقستانداعى تانىستارىمنىڭ تانىسى. سول كىسى مەنى جاقسى تانىماسا دا باكۋدى ارالاتتى. ازەربايجاننىڭ استاناسى وتە كەرمەت ەكەن. وتە كۇشتى اسەر قالدىردى. سودان كەيىن قاراباقتا بولدىم. قاراباقتان كەيىن شيرۆان، گياندجا دەگەن قالالارعا باردىم.

مەن تەك حالىقارالىق قوناق ۇيلەرگە ايالداپ ءجۇردىم. ءتورت قوناق ۇيدە بولدىم. ويتكەنى، جەرگىلىكتى پوليتسيا سونداي كەڭەس بەردى. ءبىر تاۋلىككە باعاسى 30 – 50 ماناتتىڭ اراسى ەكەن. ءبىزدىڭ اقشامەن ساناعاندا 15 – 20 مىڭ تەڭگەنىڭ شاماسى. ەندى وتەلدەرىنىڭ جاعدايى جاقسى. وعان ءسوز جوق.

ءبىر بايعانىمىم، تۋريستەر كوپ جۇرەتىن جەردە الاياقتار دا كوپ بولادى ەكەن. مەن ەكى رەت الدانىپ قالا جازدادىم. ءبىرىنشى رەت ساحيل دەگەن قالادا بولدى. كۇن ەڭكەيىپ، كەش باتىپ بارا جاتقاندا ءبىر دامحاناعا باردىم. كافەدە ءبىزدىڭ انامىزبەن جاستى ايەل وتىر ەكەن. سونىڭ جانىنا بارىپ، «قاي جەردە جاقىن ماڭدا كافە بار؟»، دەپ سۇرادىم. ول ماعان ءبىر قارادى دا داستارحانىنا شاقىردى. ەندى سىرتتا جۇرگەن سوڭ ادامنان مەيىرىم كۇتەسىڭ عوي. داستارحان ۇستىندە وتباسىم تۋرالى، ازەربايجانعا قانداي ماقساتپەن كەلگەنىمدى سۇرادى. سوسىن تەلەفونداعى سۋرەتتەرىمدى كورۋگە بولا ما دەپ ايتتى. مەنىڭ ويىمدا ەشتەڭە جوق، تەلەفونىمدى قولىنا ۇستاتىپ، سۋ الاتىن جەرگە كەتىپ ەدىم، سول ارادا ءىشىم ءبىر نارسەنى سەزدى. ارتىما جالت قاراسام، تەلەفوننىڭ تىسقابىن الىپ، اقشانى سۋىرىپ جاتىر ەكەن. مەن وعان ايعاي سالدىم. «ءوز ەلىڭىزدى جەرگە قاراتىپ، نە ىستەپ جاتسىز؟  بىز باۋىرلاس ەلدەرمىز عوي»، –  دەپ ايقايلاپ ەدىم، ول دەرەۋ اقشانى قايتارىپ بەردى.

ءدامحانادا بىزدەن باسقا ادام بولمادى. سوسىن كافەدەن شىققاننان كەيىن جولدا ءبىر پوليتسەيدى كەزدەستىردىم. ول مەنى وتەلگە شىعارىپ سالدى. قوناق ءۇي كارتادا كورسەتىلمەيدى ەكەن. پوليتسيا بولماعاندا تابۋ قيىن بولاتىن ەدى.

ودان كەيىن شيرۆان دەگەن قالادا بولدىم. بۇل قالا ساحيلدەن الىستاۋ جەردەگى قالا ەكەن. ءبىز سىرتقا شىقساق، كارتادان اۋىتقىماۋعا تىرىسامىز عوي. بۇل جەرگە بارامىز دەگەن ويىمىز دا بولعان جوق.

شيرۆاندا كافەلەر كوپ ەكەن. سول جەردە ءبىر ءدامحانانىڭ شەتىندە جۇگەرى ساتىپ وتىرعان ەگدە جاستاعى ەر ادام تۇر ەكەن. ودان جاقىن ماڭداعى وتەلدى سۇراپ ەدىم، ول قاراعاندىدا بولعانىن ايتىپ، جۇگىرىدەن اۋىز ءتيۋىمدى ءوتىندى.

-وتەلدى تاۋىپ بەرەمىن. اقشاسى كەرەك ەمەس. شاي ىشكىڭ كەلسە، شاي قۇيىپ بەرىمىن، – دەدى.

سول كەزدە ءبىزدىڭ جانىمىزعا پوليتسەي كەلىپ، ماعان «بۇل جەردەن كەتىپ قال» دەگەندەي ىمدادى. 10 مەتردەي جەردەي جۇرگەن سوڭ، ءتارتىپ ساقشىسى سوڭىمنان كەلىپ، بۇل جەردە الاياقتاردىڭ كوپ جۇرەتىنىن، ولار وتەلگە اپارامىز دەپ اقشانىڭ ءبارىن ۇرلاپ كەتەتىنىن ايتتى.

-ءبىز سەنى الىستان كورىپ، ادەيى كەلدىك. ساعان ەسكەرتۋگە كەلدىك، –  دەدى.

وسىلايشا، پوليتسيا ماعان كومەكتەستى. ۇرىلاردان، الاياقتاردان قۇتقارىپ قالدى. سوسىن شيرۆاننان كەيىن گرۋزياعا باردىم. گرۋزيانىڭ شەكاراسىنان ءوتىپ، ۆيزا بەرەتىن پۋنككە كەلگەندە مەنى كەرى قايتارىپ جىبەردى. «نەگە قايتارىپ جاتسىزدار؟»، دەپ سۇراسام، «مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ءپوليسىن جوق»، دەپ جاۋاپ بەردى. مەنىڭ ىشكى تۇيسىگىم، پروبلەما مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ پوليسىندە ەمەس، مەنىڭ كيىمىمدەگى Saud Arabia، Umra دەگەن جازۋلاردا بولعان سياقتى. ولار سوعان قاراپ، مەنى كەرى قايتاردى دەپ ويلايمىن. ويتكەنى، مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ ءپوليسىن تەڭگەمەن ەسەپتەگەندە 1 500 – 2 000 تەڭگەگە جاساتۋعا بولاتىن ەدى. سول جەردە گرۋزيندەر ماعان ءبىر قۇجاتقا قول قويۋىمدى سۇرادى. مەن ودان باس تارتتىم.

قازىر حوستەلدە دەمالىپ وتىرمىن.  اللا قالاسى ەرتەڭ باكۋگە بارىپ، ءارى قاراي تۇركياعا نەمەسە يوردانياعا، ەگەر ول دا بولماي جاتسا بىردەن ساۋد ارابياسىنا جولعا شىعامىن. سونى ويلاستىرىپ وتىرمىن. ويتكەنى، وزىمدە قاتتى كۇيزەلىس بولدى دەپ ويلايمىن. شارشاۋدى بايقاپ وتىرمىن. اللا ءوزى كەشىرسىن، شارشادىم دەپ ايتپايمىن. بىراق، ءبارىمىز ەت پەن سۇيەكتەن جارالعان ادامبىز عوي.

-جولىڭىز بولسىن! ەلدەگى ءبىر قازاق رەتىندە تىلەۋلەس بولىپ حابارلاسقانىم عوي. ەرتەڭ ءبىر حابارىن بەرەرسىز.

5 شىلدە، استانا ۋاقىتىمەن ساعات 12:52 – 13:08 اراسى.

بۇل ارىپتەسىمىز قوجاگەلدى الدانوۆپەن كەشە بولعان اڭگىمە ەدى. بۇگىن Whatsapp-پەن تاعى سويلەسكەنىمىزدە باكۋ قالاسىنا امان-ەسەن جەتكەنىن، ەندى شامالى ۋاقىتتان كەيىن ساۋد ارابياسىنىڭ جيددا قالاسىنا ۇشاتىنىن ايتتى.

-ازەربايجاننان تۇركياعا ۇشايىن دەسەم، سيريانىڭ جولى جابىق. يوردانيا دا جابىق ەكەن. ەندى اللا تاعالانىڭ ماڭدايعا جازۋىمەن گرۋزياعا عانا جاياۋ بارۋعا تۋرا كەلدى. گرۋزيا جەرىنە تابان تىرەپ قايتتىم. باسقا ۆاريانت بولمادى.

ازەربايجاندا ءبىر اپتادا قازاقستاندا ءبىر اي جۇمساعان اقشانى جۇمسادىم. شەتەلدە باسقا ەلدەن كەلگەنىڭدى كورىپ، باعانى ەكى-ءۇش ەسە قىمباتتاتىپ جىبەرەدى. كەشە باكۋدەگى اۋەجايدىڭ قوناق ۇيىندە بولدىم. ءبىر تاۋلىگى – 100 اقش دوللارى.

كەشە ءبىر اڭگىمەنى ۇمىتىپ كەتكەن ەكەنمىن، وتكەن جولى اقتاۋدان وسىندا (ازەربايجان، – رەد.) كەلگەنىمدە مەنەن جەرگىلىكتى جۋرناليستەر سۇحبات الدى. سول جەردە «قۇنانبايدىڭ ىزىمەن مەككە ساپارى» تۋرالى ءبارىن ايتتىم. ولار مەنى وزدەرى ىزدەپ كەلدى. «كوڭىل كوڭىلدەن سۋ ىشەدى»، دەيدى. سوعان دا راحمەت! باكۋدەن قاراباققا بارعانىمدا سول جەردەگى حوستەلدىڭ يەسىنىڭ ءىنىسى دە ەكى رەت ۋمراعا، ءبىر رەت ۇلكەن قاجىلىققا بارىپ قايتقانىن، مەنى تەلەۆيدەنيەگە تۇسىرگىسى كەلەتىنىن ايتتى. مەن قازىر ۋاقىتىمنىڭ تىعىز ەكەنىن، جولعا شىعىپ بارا جاتقانىمدى ايتسام دا ول مەنىڭ سوزىمە قارامادى.

-ءسىزدى گياندجا قالاسىندا جۋرناليستەر كۇتىپ الادى. سول جەردە ينتەرۆيۋ بەرىڭىزشى، – دەدى.

گياندجا قالاسىنا بارعاندا شىنىمەن مەنى ءبىر جۋرناليست پەن وپەراتور قارسى الدى. باكۋ تەلەۆيدەنيەسىنە سۇحبات بەرىپ، ءبارىن ايتتىم.

ال باكۋدە پالما كوپ ەكەن. جالپى، مەن ازەربايجاندا پالما اعاشتارى كوپ وسەدى دەپ ويلاعان جوقپىن. مۇلدەم ونداي ويىم بولماعان ەكەن. باكۋدە كاكتۋس تا كوپ. ءتىپتى، مەكسيكالىق كاكتۋستار دا كەزدەسەدى.

بيىل گەيدار اليەۆتىڭ 100 جىلدىعى ەكەن. مەنى ءبىر تاڭقالدىرعانى، اۆتوباننىڭ بويىندا قاراباق سوعىسىندا قازا تاپقان ساربازداردىڭ سۋرەتتەرى ىلىنگەن. كەيبىر قالالادا ۇزبەستەن سۋرەتتەرى قويىلعان. كەيبىر جەردە جولدىڭ بويىندا، مەكتەپتەردىڭ الدىندا، قىسقاسى كورىنەتىن جەردىڭ بارىندە سۋرەتتەرى  تۇر. مەموريالدىق ەسكەرتكىشتەرى دە كوپ. سول نارسەنى جۇرەگىمە جىلى قابىلدادىم.

ازەربايجاندا ايەلدەر كوپ كورىنبەيدى ەكەن. كوشەدە بەتالدى جۇرە بەرمەيدى. حوستەلدەردە، تاماقتاناتىن ورىنداردا، دۇكەندەردە نەگىزىنەن ەر ادامدار جۇمىس ىستەيدى. سوسىن ءبىر بايقاعانىم، ەر ادامدارى شىلىمدى كوپ تارتادى. قايسىسىمەن كەزدەسسەڭ دە بىردەن ءتورت-بەس تال شىلىمدى تارتىپ تاستايدى. سۇمدىق تارتادى ەكەن. سونى بايقادىم.

-جاقسى، اڭگىمەڭىزگە راحمەت! ۋاقىتىڭىزدى المايىن. رەيسكە دە شامالى ۋاقىت قالدى دەپ وتىرسىز. اللا جول اماندىعىن بەرسىن! ەلگە جاقسى جەتىپ، وتباسىڭىزعا، اعايىن-تۋىستىڭ ورتاسىنا امان-ەسەن ورالىڭىز!

-ءامين! ايتقانىڭىز كەلسىن!

 

-اڭگىمەلەسكەن داستان كەنجالين،

استانا