كوسەمسوز شەبەرىنىڭ كونفەرەنتسياسى

بۇگىن استاناداعى ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى تەلەراديو جانە قوعاممەن بايلانىس كافەدراسىندا قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ نەگىزىن قالاعان كورنەكتى قالامگەر سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ 90 جىلدىعىنا ارنالعان «قازىرگى قازاق سپورت جۋرناليستيكاسى جانە مەدياكوممۋنيكاتسيا ماسەلەلەرى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا بولىپ، ەل سپورتىن ناسيحاتتاۋعا تەلەگەي-تەڭىز ەڭبەك سىڭىرگەن قالامگەردىڭ قۇرمەتىنە سپورت جۋرناليستيكاسى اۋديتورياسى اشىلدى.

كونفەرەنتسيا مەن اۋديتوريانىڭ اشىلۋ سالتاناتىنا ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، ۇعا-نىڭ اكادەميگى، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى ەرلان سىدىقوۆ، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ، ۇعا-نىڭ اكادەميگى ءۋاليحان قاليجان، سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ ارداگەرى نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى باۋىرجان وماروۆ، پروفەسسور سەرىك نەگيموۆ، بەلگىلى قالامگەرلەر قىدىربەك رىسبەك ۇلى، تالعات باتىرحان، ءىلياس وماروۆ، Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورىنىڭ ديرەكتورى رينات كەرتاەۆ، QazSport تەلەارناسىنىڭ ديرەكتورى ناعي باقىتبەك، سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ جيەنى ءمادي ءامىرجانوۆ، وزبەكستان رەسەيبلتكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسىنىڭ باشقۇرتستان رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن وقىتۋشىلار قاتىستى.

كونفەرەنتسيانى ۋنيۆەرسيتەت رەكتورى كىرىسپە سوزبەن اشتى. جيىندى ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى قايرات ساق جۇرگىزىپ وتىردى. ال باسقوسۋدى كىرىسپە سوزبەن اشقان وقۋ ورنىنىڭ رەكتورى ەرلان ءباتتاش ۇلى قالامگەردىڭ شىعارماشىلىعى مەن ونىڭ قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا سىڭىرگەن ەڭبەگىن ايتىپ، گازەت رەداكتورى بولعان كەزدەگى تاقىرىپ قويۋى، ماتەريالدى جەرىنە جەتكىزىپ، قىزىقتى دا تارتىمدى ەتىپ جازۋى كەز كەلگەن قالام ۇستاعان ادامعا ۇلگى بولاتىنىن ايتىپ، بۇگىنگى جيىننىڭ ءمانى مەن ماڭىزىنا كەڭىرەك توقتالدى. سونىمەن بىرگە ول سەيداعاڭنىڭ اتىنداعى اۋديتوريانىڭ اشىلۋىنا قولداۋ كورسەتكەن Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورىنا، ونىڭ باسشىسى بەلگىلى مەتسەنات يسلامبەك سالجانوۆقا العىس ءبىلدىردى. سودان كەيىن سەيداعاڭمەن قازاق باسىلىمدارىندا تىزە قوسىپ، جۇمىس ىستەگەن قالامگەرلەر ءۋاليحان قاليجان، ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ، بەردىقۇلوۆتىڭ بەشپەتىنەن شىققان شاكىرتتەرى نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى، باۋىرجان وماروۆ پەن قىدىربەك رىسبەك ۇلى ءسوز الىپ،  ۇستازدارىنىڭ ادامي قاسيەتىن، رەداكتورلىق مەكتەبى، ازاماتتىق بولمىسى، قىزمەت جولى، وزىنەن كەيىنگىلەرگە كورسەتكەن جاناشىرلىعى، ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى ايتتى.

بەلگىلى پۋبليتسيست ءۋاليحان قاليجان «لەنينشىل جاس» گازەتىنىڭ باس رەداكتورى بولعان. ول سەيداعاڭمەن بىرگە ىستەگەن كەزدەرىن ەسكە الىپ، ونىڭ قالامگەرلىگى مەن قايراتكەرلىگىن ايتىپ بەردى. ونىڭ ايتۋىنشا، بەردىقۇلوۆ يەدياعا باي ادام بولعان. ونىڭ تۇلا بويى يدەيا ەدى. جازۋشىنىڭ جولجازبالارى مەن وچەركتەرى كەزىندە وقىرمان ىزدەپ ءجۇرىپ وقيتىن دۇنيەلەرگە اينالعان. سول سەبەپتى قازىرگى جۋرناليستەر سەيداعاڭنىڭ ەڭبەكتەرىن جاتا جاتسانىپ وقىپ، ودان كوپ نارسە ۇيرەنسە قالىڭ وقىرماننىڭ ىقىلاسىنا بولەنىپ، ناعىز مايتالمان قالامگەرگە اينالار ەدى. ال قايراتكەرلىگى تۋرالى ايتقاندا ول بەردىقۇلوۆتىڭ جوعارى قىزمەتتەگى كوزدىڭ استىمەن، كوزىلدىرىكتىڭ ۇستىمەن قارايتىن «قايراتكەرلەرگە» قارسى تۇرا الاتىن مىنەزىن مىسال ەتىپ كەلتىردى.

مەن ءبىر عانا مىسال كەلتىرەيىن، سەيداعاڭ كوكپ وك جانىنداعى ورتالىق باقىلاۋ كوميسسياسىنىڭ توراعاسى ميحايل سولومەنتسەۆكە ساۋساعىڭدى شوشايتپا دەگەن.  كومسومولدىڭ ورتالىق كوميتەتىنىڭ بيۋروسى ءوتىپ جاتقان. بيۋروعا كپسس ورتالىق كوميتەتىنەن سولومەنتسەۆ قاتىستى. «قازاقستان كومسومولىنىڭ ورتالىق كوميتەتى جاستاردىڭ اراسىندا ينتەرناتسيونالدىق تاربيە جۇرگىزبەگەن. جوعارى وقۋ ورىندارىنا كىل قازاق ۇلتىنىڭ وكىلدەرى قابىلدانادى. قازاق ۇلتشىلدىعىنا سەندەر توسقاۋىل قويا المادىڭدار»» دەگەن مازمۇندا سويلەپ، ساۋساعىن ءبىرىنشى حاتشى سەرىك ابدىراحمانوۆقا قاراپ شوشايتتى. ۇنسىزدىك. وسى كەزدە سەيداعاڭ پاڭداۋ، سىرباز مىنەزىنەن ايىرىلىپ قالدى.

– جولداس سولومەنتسەۆ! ءسىز ساۋساعىڭىزدى شوشايتپاڭىز. ءبىزدى تۇقىرتىپ كەلە جاتقان دا وسى نۇسقاعىش ساۋساقتار. قازاق ۇلتشىلدىعى دەگەن – جابىلعان جالا. ءدال وسى كەزەڭدە سەيداعاڭ باسپاعا ديرەكتور بولىپ اۋىسىپ بارا جاتقان. ۇندەمەي قالۋعا دا بولار ما ەدى. بىراق مۇندايدا ول ءۇنسىز قالا المايدى. مىنە، مىنەز، — دەدى ول.

كەزدەسۋدە مەملەكەتتىك سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى ساۋىتبەك ابدراحمانوۆ تا ءۋاليحان قاليجان ۇلىنىڭ ويىن ءارى قاراي جالعاپ، بەردىقۇلوۆتىڭ قالامگەرلىگىمەن قوسا قايراتكەرلىگىن، ونىڭ باسشىلىق قىزمەتىن، رەداكتورلىعىن جان-جاقتى قىزىقتى ەتىپ ايتتى.

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ كوزى تىرىسىندە اڭىزعا اينالعان ادام. ول ەشقاشان ۇمىت قالعان جوق. سەيداعاڭ جان-جاقتى كىسى ەدى. ونىڭ رەداكتورلىعىنىڭ ءوزى ءبىر توبە. رەداكتور دەگەن جازۋ جازىپ قانا قويماي، ۇجىمدى ۇيىستىرا الاتىن ىشكى جۇمىستى ۇيىمداستىرۋشى، قابىلەت-قارىمى مول، جاناشىر ادام بولۋ كەرەك. سەيداعاڭ سونداي ادام بولعان. ول كسرو كەزىندە وداقتىق دەڭگەيگە كوتەرىلگەن. وداق كەزىندە 30 سپورت ءجۋرناليسى بولسا، سونىڭ ءبىرى بەردىقۇلوۆ بولعان.

سەيداعاڭ سپورت ۇعىمىن وزگەرتتى. ول كىسى فۋتبولدى سپورت ءتۇرى عانا ەمەس، ۇلتتىڭ ۇلى ۇعىمىنا اينالدىرىپ، بۇكىل قازاق جۋرناليستەرىنە ستاندارت جاساپ بەردى. ول قازاق جاستارىنىڭ بويىنا نامىسشىلدىقتى ءسىڭىرۋ جولىندا ەرەكشە ەڭبەك ەتتى. فۋتبول فەنومەنىن قازاققا العاش ءتۇسىندىرىپ بەرگەن دە — سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ. بۇكىل سپورت الەمى ونىڭ نامىسشىلدىعىن ەرەكشە باعالايدى، — دەدى س.ابدراحمانوۆ.

كەلەسى كەزەكتە ءسوز العان عالىم سەرىك نەگيموۆ سەيداعاڭنىڭ تالىمگەرلىگى مەن ادامگەرشىلىگى تۋرالى ەستەلىگىن ايتتى.

كونفەرەنتسيادا قالامگەردىڭ ءتول شاكىرتى، بۇگىندە ءوزى قازاقتىڭ تالاي سپورت جۋرناليستەرىنىڭ جولباسشىسىنا اينالعان نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ دا ۇستازى تۋرالى ەستەلىگى قىزىقتى دا تارتىمدى بولىپ شىقتى. نەساعاڭ وسى جيىنعا ارناپ 60 بەتتىك ماتەريال دايىنداپ كەلگەن ەكەن. بىراق ۋاقىتتىڭ تىعىزدىعىنا بايلانىستى ونىڭ ءبارىن وقىپ جاتپادى. بۇل ەستەلىكتى ول سەيداعاڭ تۋرالى شىعاتىن ەستەلىكتەر جيناعىنا دايىنداپ بەرەتىنىن ايتتى. ال باسقوسۋدا نەساعاڭ جينالعان قاۋىمعا بەردىقۇلوۆتىڭ قايتالانباس تۇلعا ەكەنىن، ونى ەلىمىزدەگى نومەرى ءبىرىنشى جۋرناليست سانايتىنىن، ونىڭ ادامي بولمىسىن، جاناشىرلىعىن، قامقورلىعىن ايتىپ، ۇستازىمەن بىرگە قىزمەت ەتكەن جىلدارىن، ونىمەن بىرگە وتكىزگەن ۋاقىتىن ەسكە الدى. سول ەستەلىكتەن بىرنەشە وقيعانى ايتىپ بەردى.

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ مەن ءۇشىن ومىردە جول كورسەتىپ بەرگەن اكەممەن بىردەي ادام. مەن ونى ءومىر بويى سولاي سەزىنىپ كەلە جاتىرمىن. ءومىر ويى سولاي جازىپ كەلە جاتىرمىن. ال ەندى بۇل كىسىنىڭ قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىندا مەن ءۇشىن ورنى بولەك. قازىر مەنىمەن تالاساتىن ادامدار دا تابىلىپ قالار، بىراق سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتان اسقان ءجۋرناليستتى مەن قازاق حالقىنان كورگەن ەمەسپىن. بۇل كىسى كەزىندە ءوزى قويعان تاقىرىپقا ساي، جۋرناليستيكاداعى ءتورت اياعى تەڭ جورعا بولاتىن. جۋرناليستيكادا ءوزى جازعان، ءوزى ۇيىمداستىرعان، ءوزى باسقارعان ادامدى كورگەن جوقپىن. مەن ءۇشىن سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ قازاق جۋرناليستيكاسىندا نومەرى ءبىرىنشى ادام بولىپ كەتەدى. ال ول كىسىنىڭ اتقارعان جۇمىسى، جازعان دۇنيەلەرى، ول — ءبىر عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتىنىڭ شارۋاسى. ول كىسىنىڭ تاقىرىپ قويىسى، ول كىسىنىڭ كەۋدەسى تولعان يدەيا بولاتىن. اياق استىنان تاباتىن. مەن ول كىسىمەن 16 جىل بىرگە ىستەدىم. سول كەزدە بۇل كىسىنىڭ يدەياسى ءبىر كۇن تاۋسىلعان ەمەس. كەشكە ۇيگە كەتىپ، تاڭەرتەڭ جۇمىسقا كەلگەندە ءبىر يدەيانى تاۋىپ كەلەدى. بىردەن شاقىرىپ الىپ، تاپسىرما بەرەتىن. ول كىسى جۋرناليستيكادا قۇدىرەت ادام بولدى. جازعاندارى قانداي… سول كەزدە «لەنينشىل جاس» گازەتى 300 مىڭ تيراجعا جەتتى. قازاق باسپاسوزىندە ونداي تيراجعا جەتكەن گازەت بولعان جوق. وسىنىڭ ءبارى سەيداحمەت اعانىڭ كەرەمەت ۇيىمداستىرۋشىلىق قاسيەتى ەدى. مەن ءوزىم تاعى دا ايتامىن، سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ سەكىلدى ءجۋرناليسى بولعان قازاق ءباسپاسوزى ەشقاشان تۇتام تارتپاۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. ول كىسى سپورت ءجۋرناليسى بولدى دەگەندەر قاتەلەسەدى. سپورت جۋرناليستيكاسى ول كىسىنىڭ مىڭ ونەرىنىڭ ءبىرى بولدى. ول كىسىنىڭ جازعاندارى قانداي… «تۇيعىن» پوۆەسى قانداي…قۇداي-اۋ سونى وقىپ وتىرىپ، ءبىر ادامنىڭ ىشىنەن مىڭ قازىنا شىعادى دەپ ەشكىم ويلامايدى، — دەدى ول.

ودان ءارى نەساعا ۇستازىنىڭ مىڭ ونەرىنىڭ ءبىرى ماقالاعا تاقىرىپ قويۋىن ايتىپ، ءبىر-ەكى مىسال كەلتىرە كەتتى.

بۇل كىسى تاقىرىپ قويۋدىڭ ۇلكەن شەبەرى ەدى. تاقىرىپ قويۋدا الدىنا جان سالمايتىن. ماقالانىڭ تاقىرىبى ناشار بولسا، قارامايتىن. ءبىر كۇنى «لەنينشىل جاستا» شىڭعىس ايتماتوۆپەن كەزدەسۋ بولدى. كەلەسى كۇنى گازەتتىڭ ايقارا بەتىنە «ادامزاتتىڭ ايتماتوۆى» دەگەن دۇنيە جارىققا شىقتى. مەن 1979 جىلى بوكسشى سەرىك قوناقباەۆ تۋرالى ماقالا دايىنداپ، ءوز تاقىرىبىمدى ۇسىنعاندا ول ماتەريالدى قاراپ، «باردى. كوردى. جەڭدى» دەپ تاقىرىبىن وزگەرتىپ شىعارعان. ودان كەيىن دە «كىلەمنەن كەتىپ بارادى…»، «كەلىمسەكتەر قۇراما كومانداسى»، باسقا دا ماتەريالدار سەيداعاڭنىڭ تاقىرىبىمەن شىققان، — دەدى ن.ءجۇنىسباي ۇلى.

وسى رەتتە قالامگەر ۇستازىمىز ادامعا جاناشىر، قاراماعىنداعى قىزمەتكەرگە قامقور بولا بىلگەن باسشى بولعانىن دا تىلگە تيەك ەتتى.

ول ءتىلشى شەتەلدە ءىس-ساپاردا جۇرسە رەداكتسيانىڭ تەلەفونىنان حابارلاسىپ، قال-جاعدايىن ءبىلىپ وتىراتىن. ونىڭ ادامگەرشىلىگى تۋرالى كوپ اڭگىمە ايتۋعا بولادى. ول بەساسپاپ جۋرناليست ەدى. ول ناعىز قازاقتىڭ قايراتكەر ۇلى ەدى. قازىرگى جاستار، جاستار عانا ەمەس، باسقا دا جاسى كەلگەن ادامدار سەيداعاڭنىڭ ەڭبەكتەرىمەن تانىسىپ، وقىسا كوپ نارسەنى ۇيرەنەر ەدى. ەڭ باستىسى ءسوزدى، سويلەمدى ورنى ورىنمەن قولدانۋدى ۇيرەنەتىن ەدى. جالپى، بەردىقۇلوۆ تۋرالى ايتاتىن ادام كوپ، بىراق ءدوپ ايتاتىن ادام از. ۇستازىمىز سانالى عۇمىرىندا ەلىنە ەڭبەك ەتكەن، جۋرناليستيكا سالاسىنا جانىن بەرگەن، سپورت جۋرناليستيكاسىن قالىپتاستىرعان، باسشىلىق قىزمەتتەردى اتقارا وتىرىپ، ءىزباسارلارىن دايىنداپ، شاكىرت تاربيەلەگەن ەرەكشە قايراتكەر. ونىڭ شاكىرتتەرگە دەگەن جاناشىرلىعى، قامقورلىعى كوپكە ۇلگى، — دەدى ول.

ءسوز سوڭىندا نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى ەۋرازيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇستازىنا ارناپ كونفەرەنتسيا وتكىزىپ، Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورىنىڭ قولداۋىمەن اۋديتوريانىڭ اشىلىپ جاتقانىنا ريزاشىلىعىن ءبىلدىرىپ، كەلەسى جولى سەيداعاڭنىڭ كافەدراسى دا اشىلسا دەگەن تىلەگىن ايتتى.

كەزدەسۋدە قالامگەردىڭ تاعى ءبىر شاكىرتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى،  ۇعا اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور باۋىرجان وماروۆ تا ەستەلىگىن ايتتى. ول ارداقتى ۇستازىنىڭ ون التى جىل «لەنينشىل جاستى» باسقارعانىن، وسىناۋ كەزەڭدە قازاق جۋرناليستيكاسىندا ەكى مەكتەپ قالىپتاستىرعانىن، العاشقىسى – جازۋ شەبەرلىگىنىڭ مەكتەبى بولسا، ەكىنشىسى —  قازاق سپورت جۋرناليستەرىنىڭ مەكتەبى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

سەيداعاڭنىڭ جازۋ شەبەرلىگىنىڭ مەكتەبىنىڭ وكىلدەرى كوبىرەك. ال ونىڭ ەكىنشى تالابى اسا قاتال ەدى. وسى جولعا تۇسكەن ادامنىڭ نە بەلى، نە بەلبەۋى كەتەتىن-ءدى. سوندىقتان از بولدى ونىڭ شىنايى شاكىرتتەرى. ءتىپتى ءبىر قولدىڭ ساۋساعى دا جەتىپ قالادى تۇگەلدەۋگە. بار-جوعى ۇشەۋ-اق. نەسىپ جۇنىسباەۆ، ءدۇرالى دۇيسەباەۆ، قىدىربەك رىسبەكوۆ. سۇڭعىلا ساكەڭنىڭ ءوز كىندىگىنەن تاراعان، ءتۇر-تۇسىنە، مىنەز-قۇلقىنا، ءىس-ارەكەتىنە دەيىن وزىنەن اۋماي قالعان تۋعان شاكىرتى وسى ۇشەۋى عانا. بۇلاردىڭ جولى باسقالاردان ءسال بولەكتەۋ. وزگەلەردىڭ ەڭبەكتەنۋى ەڭبەككە ۇقسايدى. ال بۇلاردىڭ ەڭبەكتەنۋى جان الىپ، جان بەرىسكەن جانكەشتى جاتتىعۋعا ۇقسايدى. ۇستازدىڭ كوزىن كوردى. ۇلگىسىن ۇيرەندى. جولىن جالعادى. تاياعىنا جون تەرىسىن ءتىلدىردى. قامشىسىنا قىر ارقاسىن توستى. نايزاسىنا شانشىلدى، شوقپارىنا جانشىلدى. قيىن سىناقتىڭ بارىنە شىدادى. بەردىقۇلوۆتىڭ الدىنا بولتىرىك بوپ كىرىپ، ءبورى بوپ شىقتى. بۇگىندە ازۋى التى قارىس ابادانعا اينالدى. بەردىقۇلوۆتىڭ بار بولمىسىن بويىنا ءسىڭىردى. ءبىز ولارعا قىزىعامىز. قۋانامىز. قۇرمەتتەيمىز! اماندىعىن تىلەيمىز! ەندى ولاردىڭ شاكىرتتەرى سەيداعاڭنىڭ ءداستۇرىن ءارى قاراي جالعايدى دەپ سەنەمىز!

ال، بىزدەر، بەردىقۇلوۆتىڭ بەشپەنتىنەن شىققان وزگە شاكىرتتەرى، ءسىرا، ءباسپاسوزدىڭ باپكەرىنەن ەرەكشە ستيل ىزدەۋدى، توسىن تاقىرىپ قويۋدى، كەيىپكەردى ايالاي ءبىلۋدى، ماقالانى تارتىمدى ەتىپ جازۋدى، ءومىر مەن يۋموردى ۇيلەستىرۋدى ۇيرەنگەن شىعارمىز. ەگەر ۇيرەنسەك، ارينە…، — دەدى ول.

ودان ءارى باۋىرجان جۇماحان ۇلى «جاس الاشتا» سەگىز جىل جۇمىس ىستەگەنىن، سونىڭ ءبىر جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىتىندا عانا سەيداعاڭنىڭ قاراماعىندا بولعانىن، شەبەرلىكتى ساناعا ءسىڭىرۋ تۇرعىسىنان كەلسەك، سول ءبىر جىل انا جەتى جىلدى ون وراپ الاتىنىن جاسىرمادى.

بەردىقۇلوۆتىڭ سول قولىمەن جازىلعان سوڭعى بۇيرىقتارى ارقىلى قىزمەتكە الىنعان ءبىز شىنىندا دا شەكسىز باقىتتى ەدىك، — دەدى قالامگەر.

ونىڭ ايتۋىنشا، سەيداعاڭ باتىر باس رەداكتور بولدى. ەشكىممەن ىقپادى. تۋىن جىقپادى. ساربازدارىن اركەز قورعاپ ءجۇردى. كەزىندە ءبىر وبلىستىڭ باسشىسىنىڭ اتى-جونىنەن ورەسكەل قاتە جىبەرىپ، موينى قىلقيىپ، انە-مىنە جۇمىستان كەتەم عوي دەپ كوزى ءموليىپ وتىرعان انۋاربەك اۋەلبەكوۆتى جازالاۋعا ۇسىنعانداردىڭ ەكپىنىن باستى.

ول اسا باتىل، قاجىرلى قايراتكەر بولدى. ءبىر كەزدە الماتى قالاسىنىڭ باسشىسى بولعان، ءبىز بىلەتىن جەردەگى شۋليكو ما، الدە «شىعىسىم باتىس بوپ كەتتى» دەگەندەي، كەيىنگى ۆەرسياداعى سولومەنتسەۆ پە، ماسەلە وندا ەمەس، شىكىرەيگەن شوڭ شەنەۋنىككە ەلدىڭ كوزىنشە «ساۋساعىڭىزدى شوشايتپاڭىز، ءبىزدى قۇرتقان وسى سۇق ساۋساقتار» دەۋ ءۇشىن دە ارىستاننىڭ ايباتى، جولبارىستىڭ جۇرەگى كەرەك شىعار، — دەدى ول ودان ءارى.

سونىمەن بىرگە ول بەردىقۇلوۆتىڭ كەرەمەت ماكەتشى بولعانىن، «لەنينشىل جاستىڭ» ءار سانى تويعا باراتىن قىزداي جاسانىپ تۇراتىنىن، ونىڭ ماكەتكە تالابى جوعارى ەكەنىن بىلەتىن سەكرەتاريات قىزمەتكەرلەرى باسىلىمدى ارلەۋگە بارىن سالاتىنىن، سەيداعاننىڭ تاقىرىپ قويۋعا وتە شەبەر بولعانىن دا جەتكىزدى.

ونىڭ تاپقان تاقىرىپتارى الشىسىنان تۇسكەن اسىقتاي شيىرىلا قالاتىن. «وسىنداي تاقىرىپ، تۇرادى وزىنە شاقىرىپ» دەگەن تىركەس سەيداعاڭنىڭ عالامات قابىلەتىنە ارنالعانداي كورىنەتىن.

ول ىنىلەرگە قامقور، اقىلشى اعا بولدى. ءوز باسىم ەلۋ ۇشتەگى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ وتىز بەستەگى نەسىپ جۇنىسباەۆقا كابينەتىندەگى 33-92-56 نومەرلى تىكەلەي تەلەفونىنان «ءاي، قاراعىم، نەسىپجان، شەتەلدەسىڭ، ابايلاپ ءجۇر»، – دەپ اعالىق مەيىرىمىن توگىپ، سوناۋ مەكسيكاداعى فۋتبول تويىنان رەپورتاج بەرىپ جاتقان جاس ارىپتەسىن ساقتاندىرىپ وتىرعانىن ءوز قۇلاعىممەن ەستىدىم.

ءبىز ونى ۇستاز سانادىق. ول كىسى ءبىزدى شاكىرتىم دەپ ەسەپتەدى مە، جوق پا، ونشا ماڭىزدى ەمەس. جالپى، ونەگەلى ۇستازدىڭ ەشكىمدى دە شاكىرتىم دەپ جارياعا جار سالماعانى جاقسى. ەگەر ۇستازدى مويىنداسا، سول ءسوزدى شاكىرتتىڭ ءوزى ايتقانى ءجون. مىنە، ءبىز دە سويتتىك…، — دەدى ول ءسوز سوڭىندا.

بەردىقۇلوۆتىڭ بەشپەتىنەن شىققان تاعى ءبىر قالامگەر، تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت بويىنشا رەسپۋبليكالىق وقۋ-ادىستەمەلىك جانە تالداۋ ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى قىدىربەك رىسبەك ۇلى دا ۇستازى تۋرالى جىلى ەستەلىكتەرىن ايتتى.

ءبىز وقىرماننىڭ نازارىنا باياندامانى تولىق بەرۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.

«نامىس ساردارى»

حالقىمەن بىرگە عۇمىر كەشەتىن تۇلعالار بولادى. قازاقتىڭ سپورت جۋرناليستيكاسى مەن ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان ارداقتى ۇستازىمىز سەيداحمەت بەردىقۇل وسىنداي باقىتقا كەنەلگەن ادام. بۇل اللا تاعالانىڭ سەيداحمەت بەردىقۇلعا جاساعان ۇلى سىيى، ەرەكشە تاعدىرى.

سەيداعاڭدى قازاق سپورتى اتتى عاجاپ سالانىڭ كوشباسشىسى، رۋحاني كوسەمى  دەسەك، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. ۇستازىمىز ۇلتىمىزدىڭ اقتانگەر ۇلدارى شوقىر بولتەك ۇلى، حامزا مۇحامەدجانوۆ، وكتيابر جارىلعاپوۆ، عۇسمان قوسانوۆ، تيمۋر سەگىزباەۆ، ءابدىسالان نۇرماحانوۆ، ولەگ ءتۇسىمحانوۆ، جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ، سەرىك قوناقباەۆ، تاعى باسقا ساڭلاقتار تۋرالى كەرەمەت تارتىمدى، كوركەمدىك قۋاتى كۇشتى، سەزىمگە تولى دۇنيەلەر جازدى.

مىسالى، قازاقتىڭ تۇڭعىش كاسىبي سپورتشىسى، ەڭ العاشقى سسرو سپورت شەبەرى شوقىر بولتەك ۇلى تۋرالى اڭگىمەگە ايالدايىقشى. نەبارى ءتورت بەتتىك  اڭگىمە. وقي باستاعاننان  بولتەك ۇلىنا دەگەن قۇرمەتىڭىز ەرىكسىز وياندى. سەبەبى، ەر شوقاڭ تەك قۇرعاق كۇشتىڭ، سويقان جۇدىرىقتىڭ  عانا يەسى ەمەس، اۋىز ادەبيەتىنە جۇيرىك، رۋحاني باي ادام ەكەن. سەيداعاڭ قالىڭ وقىرمانىنا اڭىزعا اينالعان اتاقتى بوكسشىنىڭ، ايتۋلى باپكەردىڭ وسى قاسيەتىن الدىمەن كورسەتەدى. سونداعى مەڭزەگەنى سپورتشى اقىل-ويدىڭ يەسى، ۇلت مادەنيەتىنەن حاباردار، ءبىلىمدى بولسىن دەگەنى. ەندى وسى اڭگىمەدەن ءۇزىندى وقىپ كورەيىك.

ماقسۇت ەكەۋمىز رەمارك پە، الدە سوموسەد موەم بە، ايتەۋىر سول ەكەۋىنىڭ بىرەۋى تۋرالى ايتىپ قويمادىق. سوندا شوقاڭ ورنىنان جولبارىسشا لىپ تۇرىپ كەتتى دە… ءبىر كەزدە:

قالماقتان شىققان باتىردىڭ

ەڭ كەنجەسى مەن دەدى،

قازاقتان شىققان باتىردىڭ

ەكىنشىسى سەن دەدى،

كەزەگىمدى بەر دەدى،

قايراتىمدى كور دەدى،

اتتىڭ باسىن بۇرادى،

كەزەگىڭدى ال دەدى،

قاسقايىپ قاراپ تۇرادى.

بىزگە تۋ سىرتىن بەرىپ زۋلاتا جونەلدى. وقىس بۇرىلدى دا «بۇل كىم تۋرالى حيسسا» دەمەسى بار ما؟ ەكەۋمىز دە ەكى ەلى تومەندەپ قالدىق. شالقايا تاستاپ تاعى ايتا جونەلدى.

قالىڭ قازاق ءۇشىن اڭىزعا اينالعان شوقىر بولتەك ۇلىن سەيداعاڭ وسىلايشا مۇلدەم باسقا قىرىنان سۋرەتتەپ بەردى. بۇل جەردە جۇرتقا سەستى كورىنەتىن ايبارلى شوقاڭ ۇلت مۇراسىنان حابارى مول ينتەلليگەنت باپكەر، نازىك جاندى ازامات. قازىرگى كوپ سپورتشى، كوپ باپكەر شوقاڭنىڭ وسى بيىگىنە جەتە الماي ءجۇر.

بۇل اڭگىمەنىڭ اتاۋى «باستاۋ بارىن مۇحيت تا بىلەدى». قازاق سپورتىنىڭ تۇما بۇلاعىن، باستاۋ كوزىن ءوز قولىمەن اشقان ادام تۋرالى بۇدان ارتىق تاقىرىپ تابۋ مۇمكىن ەمەستەي كورىنەدى بىزگە.

وكتيابر جارىلعاپوۆ. سەيداعاڭنىڭ كەيىپكەرى. ءبۇتىن الاشتىڭ ارداقتى ۇلى. ۆولەيبولدان سسرو قۇراماسىنىڭ باپكەرى بولعان ايتۋلى مامان. سسرو-نىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن جاتتىقتىرۋشىسى اتانعان ءبىرىنشى قازاق جاتتىقتىرۋشىسى. ول نەگىزىن قالاعان «بۋرەۆەستنيك» كومانداسى 1968-1971 جىلدارى دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ كۇشتى ۆولەيبول كلۋبىنىڭ ءبىرى بولدى. وكتيابر تۋرالى سەيداحمەت بەردىقۇلدىڭ «الدىمەن سەنى قۇتتىقتار ەدىك» دەگەن شىنايى سەزىمگە تولى ادەمى اڭگىمەسى بار.

«تاۋ شايقالعان جەكپە-جەك». حالقىمىزدىڭ ەڭسەگەي بويلى، اتاقتى بوكسشىسى ءابدىسالان نۇرماحانوۆ تۋرالى اڭگىمەسىن سەيداعاڭ وسىلاي اتاپتى.  ال مىنا جولدار قازىرگى كوممەنتاتورلارعا كەرەمەت ۇلگى دەر ەدىك: «گيلدين ءالى دە جازا باسپاي، تاپ-تاپ بەرۋدە. بۇرىنعىداي كىرش-كىرش، گۇرس-گۇرس سوققى جوق، مايىسقاق. ءابدىسالان ارۋاقتانىپ العان. كەس-كەستەپ ءجۇرىپ، قاپىسىز تيگىزەدى. رينگتى بيلەپ-توستەپ العان. كەرمەنىڭ سىرتىنا سەكىرىپ كەتپەسىن دەپ جولىن تارىلتادى. گونگ ەكەۋىن قاق ورتادا ءبىرىن ءبىرى قاقىراتا سوققان كۇيدە توقتاتتى. ءسال بوگەلىستەن كەيىنگى حابارلاۋشى تورەشىنىڭ: «جەڭىسكە ايقىن باسىمدىلىقپەن ءابدىسالان نۇرماحانوۆ يە بولدى»، دەگەن دىلگەر ءسوزىن ەشكىم ەستىگەن جوق».

قادىرلى اعايىن، بىزدە سەيداعاڭنان قالعان وسىنداي عاجاپ مۇرا بار. وكىنىشتىسى، قازىرگى جاس جۋرناليستەر ۇستازدى وقىمايدى. ءتىپتى ەلگە تانىمال، ورتا بۋىن قالامگەرلەردىڭ كوبىنىڭ جازۋى جاداعاي، سۇيىق، تاتىمسىز سورپا ءتارىزدى.

سەيداحمەت اعانىڭ «35 001-ءشى جانكۇيەر» دەگەن اڭگىمەسىندەگى مىنا جولداردى شىن جانكۇيەردىڭ بەي-جاي وقۋى مۇمكىن ەمەس: «سترەلتسوۆ ويقاستاپ دارا شىققان باتانوۆتىڭ اياعىنا دوپتى ءدال ءتۇسىردى. باتانوۆ سۇر جەبەدەي ورتانى بۇزعان برەدنەۆكە اسىردى. ستەپانوۆ جەتكەنشە برەدنەۆ پەردى دە جىبەردى. كوسەنكوۆ ەكى تىزەسىن ۇستاعان كۇيى تومەن قارادى. ستاديوننىڭ  تۇگەل باسى سالبىرادى». ناعىز سۋرەتكەر شەبەرلىگى وسىنداي-اق بولار!

مەن كوممەنتاتور بولسام، سەيداعاڭنىڭ وسى اڭگىمەدەگى مىنا ءۇزىندىسىن جاتتاپ الىپ، فۋتبول ماتچىنىڭ وڭتايلى ساتىندە ءسال ءوڭىن وزگەرتىپ ايتىپ جىبەرەر ەدىم: «جەتىنشى مينۋتتا ءبىر قيىردان سترەلتسوۆ كولبەتە جىبەردى دەيسىڭ دوپتى. دوبى دوپ ەمەس، راديومەن باسقارعان اۆيامودەل. ۇش دەسە — ۇشىپ، توقتا دەسە — كىدىرىپ، باتانوۆتىڭ اياعىنا ادەمى ىلىكتى. ول جازعان دا شىرەنە تارتتى. گول!»

«تيمۋر جانە ونىڭ كومانداسى». قازاقستىڭ تۇڭعىش كاسىبي فۋتبولشىسى تيمۋر سەگىزباەۆ تۋرالى ادەمى، مولدىرەگەن دەرەكتى اڭگىمە. ءسوز كەزەگىن تاعى ۇستازعا بەرەيىك: «چەنتسوۆتىڭ كولبەي جىبەرگەن دوبىن تيمۋر جەرگە تۇسىرمەي ءىلىپ الىپ، بۇرقىراتا جونەلگەندە يۆان ۆارلاموۆ ىشقىنا قۋدى. قوس قاپتالدان تاعى ەكى سپورتشى. فۋتبولدىڭ نازىك زەرگەرى، كەرەگىندە تىكىرەيگەن كوكجال يگور نەتتو، قايدان كەلگەنى بەلگىسىز، كولدەنەڭدەي بەرگەندە، تيمۋر دەم ساعاتتا شەشىم قابىلدادى. سەكۋند ايالداسا دوپ جوق. شىرەنە تارتتى. شامامەن 27-30 مەتر. مىنا كەرەمەتتى قويساڭىزشى، تاعى دا دوپ وڭ جاقتاعى «توعىزدىققا» كىرش ەتە قالدى. اتىلۋعا ۇلگىرە الماعان ۆلاديمير ليسيتسىن كوپ جىل بىرگە ويناعان دوسىنا، بەيتانىسقا قاراعانداي ۇزاق تەسىلىپ تۇرىپ الدى…» فۋتبولدىڭ قان قىزۋ ءساتى، قىم-قيعاش ارپالىسى كوز الدىڭدا كولبەڭ ەتكەندەي ءبىر سەزىم. جازۋشى شەبەرلىگى، سۋرەتكەر تاپقىرلىعى دەگەنمىز وسىنداياق بولار.

«جەلاياق». قازاقتىڭ تۇڭعىش وليمپيادا جۇلدەگەرى عۇسمان قوسانوۆ تۋرالى. بۇل اڭگىمەدە اۆتور عۇسمان اعانىڭ «مەنىڭ ستارتىم ونشا ەمەس» دەگەن ءسوزىن كەلتىرەدى. وليمپيادا جۇلدەگەرى، سسرو چەمپيونىنىڭ ستارتىندا قانداي كەمشىلىك بولۋى مۇمكىن، دەپ ءبىراز ويلاندىم. اقىرى، شەشىمىن تاپقانداي بولدىم. ەستافەتادا قوسانوۆ جەلدەي ەسەدى. ال سورەدەن ىتقىپ جارىسۋدان ءامين اعا ءتارىزدى ۇشقىر ەمەس. ءامين تۇياقوۆ التى رەت وداقتا توپ جارسا، قوسانوۆ ءبىر مارتە عانا سسرو چەمپيونى بولدى. ەستافەتادا. سەيداعاڭ وسىنى بىزگە جۇمباق قىلىپ قالدىرعان ەكەن.

«سوڭىنان قوس ات ءمىنىپ قۋسام با ەكەن؟» سەرىك قوناقباەۆتىڭ ماسكەۋ وليمپياداسىنداعى وكىنىشتى ءساتىن سۋرەتتەيدى. وقىپ وتىرىپ سەرىكتىڭ كۇيىن كەشەسىڭ، سەرىك بولىپ پاتريتسيو وليۆامەن ايقاساسىڭ، سەرىكپەن بىرگە وليمپيادا دۋىنا تۇسكەندەي كۇي كەشەسىڭ. سەيداعاڭ ءسىزدى دەدەكتەتىپ جەتەلەپ وتىرادى.

جاقسىلىق ۇشكەمپىروۆ. «قىزىق، وليمپيادا چەمپيونى! الداعى ۋاقىتتا ءبىزدىڭ اۋىلدا دا سانسىز كوپ بولادى ولار. بىراق، اتتەڭ، باسقا ءبىر تۇلعاسى كەلىسكەن قازاقتىڭ نار كوتەرەر جىگىتى باستاسا قايتەر ەدى، مەن باستاماي بۇل ءتىزىمدى…»

الدى قوزعالعان كەرۋەننىڭ سوڭى كىدىرمەيدى. سەيداعاڭداي ساردارى بار قازاقتىڭ سپورت ادەبيەتى اللا جازسا، ءالى تالاي اسۋلاردان اسادى.

قالامگەر قىدىربەك رىسبەك ۇلى ۇستازى تۋرالى بايانداماسىن وسىلاي اياقتادى.

جيىندا بەلگىلى قالامگەر، Egemen Qazaqstan گازەتى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى تالعات باتىرحان ءسوز سويلەپ، سانالى عۇمىرىندا كوپكە ۇلگى بولعان قالامگەر-قايراتكەردىڭ شىعارماشىلىعى مەن باسشىلىق قىرى، ادامي جانە ۇستازدىق بولمىسى تۋرالى ويلارىن ورتاعا سالدى.

وسىدان كەيىن تۋريزم جانە سپورت ءمينيسترى ەرمەك مارجىقپاەۆتىڭ، قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى ادىلەت بارمەنقۇلوۆتىڭ «قازىرگى قازاق سپورت جۋرناليستيكاسى جانە مەدياكوممۋنيكاتسيا ماسەلەلەرى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياعا ارناعان قۇتتىقتاۋ حاتتارى وقىلسا، پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتى، شەتەلدەگى قازاق ءتىلدى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارى اسسوتسياتسياسىنىڭ توراعاسى نۇرتورە ءجۇسىپ ونلاين ارقىلى سەيداعاڭنىڭ قازاق جۋرناليستيكاسىن دامىتۋداعا ولشەۋسىز ەڭبەگى تۋرالى ايتتى. ودان ءارى Qazaqstan تەلەراديوكورپوراتسياسى قۇرامىنداعى Qazsport تەلەارناسىنىڭ ديرەكتورى ناعي باقىتبەك، قازاقستان سپورت جۋرناليستەرى فەدەراتسياسىنىڭ اتىنان ءىلياس وماروۆ، وزبەكستان رەسپۋبليكاسىنىڭ فەرعانا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى مەن رف باشقۇرتستان رەسپۋبليكاسىنان كەلگەن وقىتۋشىلار سپورت جۋرناليستيكاسى تاقىرىبىندا ءسوز سويلەپ، بايانداما جاسادى.

كونفەرەنتسيا كەشكە تامان اياقتالدى. وندا «سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ -قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قايتالانباس تۇلعاسى»، «سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ – قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ اتاسى»، «سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ نەگىزىن قالاعان سپورت جۋرناليستيكانىڭ بۇگىنگى اياقالىسى»، «سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ جاڭا باعىتىن اشقان جاڭاشىل قالامگەر»، «سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ ادەبي شىعارماشىلىق مۇراسى»، «قازاق سپورت جۋرناليستەرىنىڭ ءتىل شەبەرلىگى»، «قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىن ا سپورتتىق تەرميندەر ەڭگىزگەن تۇلعا»، «قازىرگى سپورت جۋرناليستيكاسىن ىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى»، «سپورت تاقىرىبىنداعى مەديا ماتەريالدار: دەرەك جانە پىكىر بىرلىگى»، «سالاماتتى ءومىر سالتىن دارىپتەۋدەگى سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ ءرولى مەن ورنى»، «ءدۇرالى دۇيسەبايدىڭ سپورت جۋرناليستيكاسىنا قوسقان ۇلەسى جانە «سپورت جۋرناليستيكاسى» ماماندىعىن اشۋداعى ءرولى» مەن باسقا تاقىرىپتاردا بايانداما جاسالدى. وسى جەردە سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ شاكىرتەرىنىڭ ءبىرى ءدۇرالى دۇيسەباي اعامىزدىڭ دا سپورت جۋرناليستيكاسىنا قوسقان ولشەۋسىز ەڭبەگى تۋرالى بايانداما جاسالعانى قۋانتتى.

كونفەرەنتسيا سوڭىندا قارار قابىلداندى.

كەلەسى جىلى ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە كورنەكتى قالامگەر، قوعام قايراتكەرى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ وقۋلارى وتكىزىلىپ، جيناق شىعادى. سونىمەن بىرگە ستۋدەنتتەرگە جازۋشىنىڭ اتىنداعى ستيپەنديا تاعايىندالادى، — دەدى جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى تەلەراديو جانە قوعاممەن بايلانىس كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت سەرىكزات دۇيسەنعازى.

سونىمەن بىرگە ول كونفەرەنتسيادا سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ  اتىنداعى سپورت جۋرناليستەرىنىڭ اۋديتورياسىنىڭ اشىلۋىنا قولداۋ كورسەتكەن Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورىنا جانە ونىڭ باسشىسى يسلامبەك سالجانوۆقا العىسىن ايتتى.

ءبىز اۋديتوريانىڭ اشىلۋى تۋرالى ۇسىنىس ايتتىق. ونى Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورى بىردەن قولدادى. ۇسىنىستى  جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى تەلەراديو جانە قوعاممەن بايلانىس كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى، بەلگىلى سپورت كوممەنتاتورى ەرمۇحامەد ماۋلەن ايتتى. ەندى كەلەسى جىلدان باستاپ سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ قازاق جۋرناليستيكاسىنا ەڭبەگى ودان سايىن ناسيحاتتالىپ، دارىپتەلىپ، وقۋلارى وتكىزىلىپ، ەستەلىك جيناعى شىعىپ، ستۋدەنتتەرگە جازۋشىنىڭ اتىنداعى ستيپەنديا تاعايىندالسا بۇل ءبىز ءۇشىن ۇلكەن جۇمىستىڭ ءبىرى بولادى، — دەدى ول.

كونفەرەنتسيا باستالار الدىندا Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورىنىڭ قولداۋىمەن اشىلعان سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ  اتىنداعى سپورت جۋرناليستەرىنىڭ اۋديتورياسى تارتىمدى ەتىپ بەزەندىرىلگەن ەكەن. ديزاينى دا وتە جاقسى شىعىپتى.  ونىڭ ءبىر جاعىنان ستۋديا ەتىپ بەزەندىرىلسە، ەكىنشى جاعىنان قالامگەردىڭ ءومىربايانىنان سىر شەرتەتىن دۇنيەلەر قويىلعان بۇرىش بولىپ اشىلعان. اۋديتوريا ستۋدياسىندا قوناقتارىمەن سۇقبات الۋعا، ونى ناسيحاتتاۋعا جاعداي جاسالعان.

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ 1933 جىلى 9 مامىردا الماتى وبلىسى، جامبىل اۋدانى، قاراقاستەك قىستاعىندا تۋعان. 1994 جىلى الماتىدا قايتىس بولدى.

1956 جىلى قازمۋدىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن.

1965 – 1970 جىلدارى «قازاقستان پيونەرى» گازەتىنىڭ رەداكتورى، 1970 – 1986 جىلدارى «لەنينشىل جاس» (قازىرگى «جاس الاش») گازەتىنىڭ رەداكتورى، 1986 – 1994 جىلدارى «جالىن»، «بالاۋسا» باسپالارىنىڭ ديرەكتورى بولدى.

ول 1960 جىلدان باستاپ ادەبيكوركەم شىعارمالار جازۋمەن اينالىسقان. ورىس تىلىندە «وسترىي كلينوك» جيناعى جارىق كوردى. ءبىرتالاي تۋىندىلارى تۋىسقان حالىقتار تىلىنە اۋدارىلدى.

سەيداعاڭ «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىمەن، مەدالدارمەن ماراپاتتالعان. ول «سول ورامال جوعالمايدى»، «جۇرەك ۇيىقتاۋدى بىلمەيدى»، «ەگەۋلى نايزا»، «جۇمىر جەردە تەڭبىل دوپ»، «اسپاننان شۇعا جاۋعان كۇن»، «مۇڭايىپ ويانعان قالا»، «№3 پودەزد. پوۆەستەر، اڭگىمەلەر»، «پەردەسىز كوڭىل»، «ارباعان مەنى ءبىر سيقىر» كىتاپتارىن جازعان.

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ – 1966 جىلى ۇلىبريتانيا جانە سولتۇستىك يرلانديا كورولدىگىنىڭ استاناسى – لوندون قالاسىنا، ودان كەيىن 1970 جىلى مەكسيكاعا بارىپ، فۋتبولدان الەم چەمپيوناتى جايلى قالام تارتقان العاشقى قازاق. سەيداعاڭنىڭ قازاق سپورتى ادەبيەتى مەن جۋرناليستيكاسىنا قوسقان ۇلەسى، ولشەۋسىز ەڭبەگى ەشقاشان ۇمىتىلمايدى!

 

داستان كەنجالين،

استانا

فوتو: ءىلياس وماروۆ، مارجان ابىشەۆا