SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Qazaqstan halyqtarynyń birligi kúni qarsańynda Almaty qalasynyń «Kóktem» sanatorııasynyń sport zalynda alǵash ret jýrnalısterge arnalǵan voleıboldy otyryp oınaýdan ınklıýzıvti týrnır ótti. Múgedektigi bar sportshylarmen birge oınap kórý jáne Parıj 2024 Paralımpıada oıyndarynyń aldynda atletterge qoldaý kórsetýge arnalǵan saıysqa «Sıtıbank» demeýshilik jasady.
Oıynǵa qatysatyn voleıbolshylar bes komandaǵa iriktelip, oıyn aldynda túrli dene jattyǵýlaryn jasady, qatarǵa turyp elimizdiń ánuranyn shyrqady, jýrnalıster oıyn tártibimen tanysty. Jarysqa múmkindigi shekteýli sportshylardan quralǵan voleıboldyń ulttyq quramasy, Almaty jáne Taraz qalasynyń komandalary qatysty.
–«Taraz-Arena» sportkesheninde 12 múgedektigi bar azamattardy jattyqtyramyn. Olardyń ekeýi ulttyq quramaǵa endi. Biz solardyń oınaǵandaryn kórip, jankúıer bolýǵa keldik, – dedi jattyqtyrýshy Nurǵazy Ábildábekuly.
–Voleıboldy otyryp oınaýǵa arnalǵan federaııa eń basynda 1988 jyly Aýǵan soǵysynyń qatysýshylaryna arnalyp uıymdastyrylǵan bolatyn. 1989-1999 jyldarǵa deıin, ıaǵnı on jyl boıy olardy qajyrlyqpen áıgili voleıbolshy Jánibek Saýranbaev jattyqtyryp júrdi. Ulttyq qurama 1994-1998 jyldary Taılandta ótken Azııa oıyndarynyń jeńimpazy atandy. Osydan keıin-aq tórt jylda bir ret ótetin Olımpıadaǵa qatysýǵa komandalar yntaly bola bastady, – dedi ulttyq quramanyń bas jattyqtyrýshysy, Paralımpıada voleıbol federaııasynyń vıe-prezıdenti Baýyrjan Tahaýov myrza.
Áýesqoı voleıbolshylar ishinde elimizdiń qalalarynda ótetin jarystarǵa qatysyp, Qazaqstannyń kýbogin jeńip alyp júretinderi bar. Jalpy Paralımpıada músheleriniń bári de tirek-qımyl apparaty zaqymdalǵandar kórinedi. Qazirgi tańda 8 oıynshy voleıboldyń osy túrinen sport sheberligine úmitker. Otyz jyldan astam ýaqyt múgedektigi bar azamattardyń sportpen aınalysýyna múmkindik jasap, yntalandyryp, ómirden túńilmeýge, árdaıym sergek júrýge jol ashatyn federaııanyń jasap jatqan jumystary kóńilge qondy.
–2018 jyly Paralımpıada federaııasy quryldy, – dedi federaııanyń jattyqtyrýshysy Núsiret Aqylbaev myrza. Klassıkalyq voleıbol oınap jatqan sportshylardyń doptary da erekshe. Alty bólikke bólinip kórkemdelgen, ózge doptarǵa qaraǵanda sapasy joǵary, qol terlemeıtindeı materıaldan jasalynǵan.
Voleıboldy otyryp oınap jatqan jigitterge qarasańyz júregińiz eriksiz shym ete qalatyny anyq. Barlyǵy derlik bir aıaqtan aırylǵandar, qara sanynan kesilgen sholaq aıaqty bola tura shetterinen jigerli kórindi. Aptasyna 2-3 ret bolatyn jattyǵýlardan qalmaýǵa tyrysatyny ǵajap. О́ıtkeni, qozǵalys ómir. Shynyǵady, ózderi sekildi adamdarmen aralasady, oıyn barysynda bir-birin tanı túsedi, ómir súrýge qulshynystary artady.
Jattyqtyrýshy Núsiret Asyrulynyń ruqsatymen voleıboldy serik etken azamattarmen sóılesip kórdik.
–Jasym 47-de. Tórt uldyń ákesimin. Ekinshi top múgedegimin. Osylaı eken dep qur bosqa qarap otyra berýge bola ma? Kelisim-shart boıynsha eki jerde jumys isteımin. Jekemenshik mekteptiń balalaryn sosyn «FrýtArt» deıtin zavodtyń adamdaryn óz kóligimen ári-beri tasımyn, – dedi Bolatjan Qaıyrkenov deıtin jigit aǵasy.
Shyǵys Qazaqstanda ýnıversıtet bitirip, qurylys ınjeneri bolyp eńbek etip júrgen kezimde jol apatyna túsipti. Nátıjesinde aıaqtan aıryldy. Birde sanatorııada em-dom qabyldap júrgen kezde bapker jumys isteıtin Ábdiǵanı Aıqynbaev degen jigitpen tanysady. Ol kisi sadaq atý sportymen aınalysý týraly keńes beredi. Osylaısha kezdeısoq tanysqan jattyqtyrýshysy Bolatjannyń jigerin janıdy, qaırattandyrady. Talmaı jattyǵýdyń nátıjesinde Bolatjan sadaq atý paralımpıadasynyń Almaty qurama komandasyna múshelikke ótken. Eki-úsh ret Qazaqstan chempıonatynda qola júldege qol jetkizgen. Endi voleıbol oıynyna ańsary aýyp, ýaqyt taýyp keshkilik ýaqytta jattyǵýǵa qatysyp júrgeni bizge aıan boldy. Bolatjannyń uzaq sonar áńgimesin tyńdap otyryp onyń eńbekqorlyǵyna tańqalýmen boldym. Uldarynyń aldy joǵary oqý ornyn bitirip, eńbekke aralasypty. Eń kishisi – mektepte.
Bir aıaqtan aıryldym, – dep qara aspandy tóndirip, ýaıym shekpeı, qareketke kóshken. Bir jyldary Almatydan jer alyp, óz qolymen úı salǵan. Qazirgi kezde ol úıdi anasyna berip, óz eńbegimen aqsha jınap Turǵyn úı baǵdarlamasy boıynsha kóp bólmeli keń páterge de qol jetkizgen. Bundaıda on eki múshesi saý bola tura zııandy isterge aralasyp, óz ómirlerin qor qylǵan jandar, ata-anasyna masyl bolǵandar oıǵa oralady.
Osydan keıin Azamat, Álisher, Eldos, Madııar degen jigittermen de sóılestim. Almaty komandasynyń alty jigiti óz ómirleri týraly aıtýdan bas tartty. –Kórip tursyz ǵoı jaǵdaıymyzdy onsyzda. Jaramyzdy tyrnap qaıtesiz, – degendeı kózderi jyltyrady. Solardyń qasynda otyrǵan Almagúl Kózimanqyzy esimdi anamen tanystym. 24 jasar Madııardyń anasy eken.
–Balam dúnıege kelgennen keıin-aq sol aıaǵynda aqaý bar ekeni málim boldy, – dep Almagúl kúrsinip qoıyp, sózin jalǵady. On bir aılyǵynda Syzǵanovta ota jasalyndy. Eriksiz aıaǵyn kesýge týra keldi, onkologııalyq aýrý eken. Mektepte oqyp júrgeninde úshinshi top múgedektigi bar ulymnyń shtangi kóterýge beıimi boldy. Jetpis myńǵa arnaıy aıaqkıim tikkizip beretinmin. On alty jasynda Iakýtııada shtangi kóterýden ótken jarysta ekinshi oryn aldy. Al, qazirgi tańda Orbıtadaǵy №68 mektepte otyryp oınaıtyn voleıbol sekııasyna qatysýda. О́zi qatarly dostar tapty.
Osyny aıtqan Almagúl Rysbaevanyń ózi de sportqa jaqyn eken. Ulyn sport zalǵa ákelip, keıde ózi de oıynǵa qatysyp ketetinin tilge tıek etti.
Iá, odan ári men qyzyp jatqan oıyndy qadaǵalaýmen boldym. Otyryp oınaıtyndardyń qoldary myqty ma dep qaldym, alty-altydan bólingen eki komandada asa yjdaǵatpen dopty qaǵyp, tordan asyryp jatty. Jerge dopty túsirmeýge atsalysyp baqty. Tipti, bir aıaǵy joq jigitter doppen birge domalap, asa eptilikpen dopty soǵyp-qaǵyp jatqandaryna qaıran qaldyq.
–Shirkin densaýlyq, bar kezińde qadirińdi bilsek qoı degen tolǵammen birshama oı túıdim. Jarys sońynda federaııa basshylary jáne Sıtıbanktiń tóraıymy komandalardyń oıynyna rızashylyqtaryn bildirdi. Aqshalaı jáne zattaı syılyqtaryn úlestirdi.
Saltanat QAJYKEN,
ALMATY
