اۋىل ادامدارى اۋىلىندا وتىرۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟!

بۇل ەندى اۋدان،وبلىس اكىمدىكتەرىنە ءوتىنىش;

…ەڭ اۋەلى، اۋىل ادامدارىنىڭ ازىق-ت ۇلىكپەن قامتاماسىز ەتىلگەنىن ءجىتى ءارى ءجيى باقىلاپ وتىرۋ كەرەك! كوپ اۋىلدا بۇرىنعىداي ازىق-ت ۇلىك دۇكەندەرى دە تاپشى. ءارى،بۇگىندە ورتالىق ساۋدا دەگەن جوق،ءبارى مەنشىك يەلەرىنىڭ قولىندا. ياعني، اكىمدىكتەر ولارمەن كەلىسىمگە وتىرىپ، اپتاسىنا ءبىر رەت كولىك-كەرۋەن ساۋدا توپتارىن جىبەرىپ وتىرۋى كەرەك. بۇل باياعى ءبىزدىڭ زامانىمىزداعى اۆتولاۆكالار سەكىلدى بولادى. وعان كولىك تە،باراتىن ۇجىمدار دا تابىلادى، ەڭ باستىسى ۇيىمداستىرۋ!

ەڭ ۇلكەن ماسەلەنىڭ ءبىرى – جۇمىسسىزدىققا بايلانىستى اۋىل ادامدارىنىڭ كوبىسى وزدەرىندە بار اۋىل شارۋاشىلىعى،ءۇي شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن كۇندەلىكتى قالاعا اكەلىپ ساتىپ،سوعان قانت-شاي،ۇن-كەسپە الىپ كەتەتىندىگى اقيقات. ول قالاعا جاقىن اۋىلدار عانا ەمەس! مىسالى قالادان 200 شاقىرىمداي جەردەگى ءبىزدىڭ اۋىل تۇرعىندارى بالقاش كولىنەن بالىق اۋلاپ، كۇن سايىن سونى ۇشتوبەگە ياكەلىپ ساتادى! بىرەۋلەر ەت، بىرەۋلەر ءسۇت، بىرەۋلەر جۇمىرتقا، ماي، ايران، قىمىز، قۇرت-ىرىمشىك اكەلىپ، كۇن كورەتىندەر دە از ەمەس. ياعني ونى توقتاتۋ ءۇشىن اۋىلدارعا باياعى ءجۇن الاتىن،تەرى الاتىن،ماي الاتىن قىزمەتتەر سەكىلدى اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ءونىمىن اۋىلىنان قابىلداپ الاتىن كىرەلەر ۇيىمداستىرۋ كەرەك!!! بۇل دا وڭاي ەمەس. بىراق باسقا مىناداي اۋىر كۇن ءتۇسىپ جاتقاندا اۋىرلىقتان قاشساق قاتەرگە ۇرىنبايمىز با؟!

تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلە – جانار-جاعار ماي ماسەلەسى! بۇگىندە اۋىلداعى تۇرعىنداردىڭ قۇرىعاندا ءبىر-ءبىر كولىگى بار. ەكى-ۇشەۋ دە كەزدەسەدى. ال اۋىلداردىڭ كوبىسىندە،ەگەر كۇرە جولدىڭ بويىندا بولماسا،ماي قۇيۋ بەكەتتەرى جوق! مىسالى ءبىزدىڭ اۋىل 200 شاقىرىم جەردەگى ۇشتوبەدەن قۇيادى مايدى! مەن قايتا-قايتا ءوز اۋىلىمدى ايتقاندا، بىلگەن سوڭ مىسال ءۇشىن عانا ايتىپ جاتىرمىن. ولاي بولسا اۋىلدارعا اپتاسىنا ءبىر رەت ماي قۇيۋ قىزمەتىن جىبەرىپ تۇرۋ كەرەك! سول كەزدە بوشكەسىنە،شەلەگىنە،ەتەگىنە تولتىرىپ الادى. اۋىلداردا اقشا الاتىن تەرمينالدار جوق! كوپ اۋىل تۇرعىنى اقشانى قالادان كەلىپ الادى. باياعىداعىداي پوچتا قىزمەتى دە ەل ايلىعىن بەرە المايدى. تولەم كارتاسىن تۇسكە اقشا سوندا قالادى. ياعني، بۇل ماسەلەنى دە اقىلدى باستار ويلانىپ بارىپ،شەشكەنى دۇرىس. وسىلاردىڭ ءبارى اۋىل ادامدارىن قالاعا ايدايدى! ەڭ ماڭىزدى ماسەلەنىڭ بىرەگەيى – اۋىل-اۋىلعا ءدارى-دارمەك، مەديتسينالىق قۇرال-جابدىق، ساقتىق شارالارىنا ارنالعان دۇنيەلەر جىبەرە بەرۋ. ەرتەڭ، الگى پالە بەلگى بەرسە ەمەس، بۇگىن-اق، اي مەن كۇننىڭ امانىندا!!! مۇمكىن اۋىل-اۋىلعا ءبىر-ءبىر بىلىكتى دارىگەر ءبولىپ،وسى ءبىر كەزەڭ وتكەنشە جىبەرە تۇرۋ كەرەك بولا ما؟! ول جاندار ۇناسا كەيىن سول اۋىلداردا قالىپ تا قالادى! كەزىندە ءبىزدىڭ اۋىلعا وسىنداي باستامامەن كەلگەن 5-10 جاس ايەل مۇعالىمدەر،بىرنەشە مەدبيكە،دارىگەرلەر سول اۋىلعا كەلىن بولىپ قالىپ،بۇگىندە جارتى اۋىلدىڭ بالا-شاعاسىن ورگىزىپ وتىر!

ويلانايىق، اعايىن، تولعانايق، دوستار! وسىنى قولى ۇزىن، مۇمكىندىگى بار قىز-جىگىتتەر ءتيىستى ادامدارعا، مەكەمە-ۇيىمدارعا جەتكىزىپ، ەل بەسىگى – ا ۋ ى ل د ا ر ى م ىز د ى قاۋىپكە ۇشىراتپاي ساقتاي بىلەيىك!!!

 نەسىپ جۇنىسباي ۇلى، جۋرناليست-جازۋشى، سپورت قايراتكەرى،

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى.