قىتايدىڭ حانچجوۋىنداعى XIX ازيا ويىندارى اياقتالۋعا تاياعان سايىن باسشى دا، قوسشى دا بارى مەن جوعىن تۇگەندەپ، تابىسى مەن كەمشىلىگىن ساراپتاپ جاتۋى زاڭدى. اۋەلدە ويىندارعا اتتانعاندا وسىمىز دۇرىس دەپ قابىلداعان شەشىمدەرىنىڭ ويىندار بارىسىندا قابىرعاسى سوگىلىپ، تۇمسىعىمەن جەر سۇزگەن شەشىمدەرىنە كىنالى ىزدەپ،جەر تەپكىلەپ جاتقاندارى دا جوق ەمەس.
بۇل — ۇلكەن شارۋانىڭ بارىنە ءتان قورىتىندى. ءبىز دە ويىندار تولىق اياقتالماسا دا بولعان وقيعالاردان ءسۇزىپ العان ويلارىمىزدى ورتاعا سالعاندى ءجون كوردىك. بۇل قازاق ايتقانداي «پىسكەن استىڭ كۇيىگى جامان!» دەگەنىمىز ەمەس، كوپ بولىپ،ورتاق ويلانىپ، ەرتەرەك قام جاساساق دەگەن قامقور ويدان تۋعان ويلاسۋ عانا. بۇيىرتسا، بيىلعى جىلدىڭ كۇزى دە ءوز كۇشىنە ءمىندى،الدا قىس، ودان سوڭ كوكتەمدى تاماشالاپ جۇرگەندە جادىراپ جاز دا شىعادى. جاز شىقتى دەگەنشە پاريجدەگى جازعى وليمپيادالىق ويىندار ەسىك قاقتى دەي بەرىڭىز: ول ويىندارعا دايىندىق كەلەسى جىلدىڭ باسىنان ەمەس، وسى جىل سوڭىنان باستالۋى كەرەك!
جالپى ازيا ويىندارىنىڭ قورىتىندىسىن كەيىنىرەك شىعارارمىز، ءدال بۇگىن كوزگە ۇرىپ تۇرعان ماسەلە — وسى ويىندارداعى ەڭ كوپ مەدالدار جيىنتىعى جاريالانعان سۋعا ءجۇزۋ مەن جەڭىل اتلەتيكاعا تەرەڭ ءمان بەرە قاراپ، سول سپورت تۇرلەرىن الدىڭعى ورىنعا قويماعانىمىزدا. ياعني، سپورتتىڭ ءبىر نەمەسە بىرەر تۇرىنە كەڭىرەك مۇمكىندىك بەرىپ، سودان ءۇمىت كۇتۋ ماسەلەسىن ءوز دەڭگەيىندە ىسكە اسىرماعانىمىز ايقىن بايقالادى. مىسالى، ءجۇزۋ سپورتىندا شامامەن 40-قا تاياۋ مەدالدار جيىنتىعى ساراپقا سالىنادى ەكەن. بىز حانچجوۋعا نەبارى التى جۇزگىش قانا اپاردىق. سولاردىڭ ىشىنەن تەك ادىلبەك مۋسين ويىنداردىڭ قولا جۇلدەگەرى اتاندى. بولدى! ويىنداردىڭ جۇزگىشتەر باسەكەسىندەگى تۇعىردىڭ ءار ساتىسىنا ءبارىن قىرىپ-جويىپ كەلە جاتقان قىتايدىڭ قىز-جىگىت جۇزگىشتەرىنەن باسقا، ارينە، سيرەك بولسا دا جاپونيا مەن وڭتۇستىك كورەيانىڭ جۇزگىشتەرى شىقتى، ولارعا قوسا، گونكونگتىڭ، سينگاپۋردىڭ، تايپەيدىڭ سپورتشىلارىنىڭ كوتەرىلگەنىن كورگەندە بارماعىمىزدى تىستەدىك. الدىنعى ءۇش ەل ەجەلدەن سپورتتا الدا كەلە جاتىر،ال سوڭعى ءۇش ەلگە ءبىز قاشان الدىمىزدان ورىن بەرىپ ەدىك؟ تىپتى، سپورتتىڭ بارلىق ءتۇرىن العاندا دا ولار ۇنەمى ءبىزدىڭ ارقامىزدى كورىپ قانا جۇرەتىن ەلدەر بولاتىن. راس، بۇگىندە ۇلكەن سپورت بۇل ەلدەردە دە كەڭ قۇلاش جايىپ كەلەدى.
ولار، ولارعا قوسا، ازيانىڭ ءىرى مەملەكەتتەرى — يران، ءۇندىستان، يندونەزيا، تايلاندتىڭ سپورتتىڭ كوپتەگەن تۇرىنەن بىزدەن وزباسا قالىسپايتىن دارەجەگە جەتىپ الىپتى. بىراق وسى ەلدىڭ كوبىسى تەڭىز بەن مۇحيتتىڭ جاعالاۋىنا جاقىن ورنالاسقان دەسەك تە ءبىز جۇزۋدەن وليمپيادا چەمپيونىن شىعارعان ەلمىز عوي! دميتري ءبالانديندى ءبىز وزگەدەن اتتاي قالاپ، ساتىپ العان جوقپىز، وزىمىزدە تاربيەلەپ شىعاردىق ەمەس پە؟ ولاي بولسا، «التىن شىققان جەردى بەلدەن قازاتىنى» قايدا؟! جوعارىدا ايتتىق، XIX ازيا ويىندارىنا التى عانا جۇزگىش اكەلگەنىمىز — وسى شارۋانى شالقاسىنان قۇلاتىپ العانىمىزعا كۋا بولا الادى. «ولاردان باسقا ەشكىم جوق،كىم-كورىنگەندى اپارا بەرەمىز بە؟» دەپ داۋ شىعارۋى مۇمكىن وسى سالانىڭ ءبىر مامانى. ارينە، ولاي ەمەس!
بالاندين چەمپيون بولعان ريودان بەرى ارادا سەگىز جىلداي ۋاقىت ءوتتى. وسى جىلدارى جۇلدىز ساناماي،جاس جۇزگىشتەردىڭ تالانتتى شوعىرىن تاۋىپ،سولاردى تاربيەلەۋ كەرەك ەدى دەگەنگە سايادى بار ماسەلە. ءجۇزۋ بىلمەسە دە حانچجوۋعا وتىز-قىرىق ادامدى الىپ كەلۋ كەرەك ەدى دەپ وتىرعان ەشكىم جوق. سولاردى تاۋىپ،تاربيەلەپ بارىپ،وسىنداي وليمپيادا الدىنداعى ءىرى دە جاۋاپتى جارىسقا قوسۋ كەرەك ەدى دەگەندى ايتىپ وتىرمىز. ەندى، مىنە، پاريج وليمپياداسى دا يەك استىندا تۇر. ول وليمپياداعا جوعارىداعى التاۋمەن عانا بارامىز با؟ ولاردىڭ ءبارى ليتسەنزيا-جولداما جەڭىپ السا يگى. بولماسا شە؟ الدە، مۇنان ءسال بۇرىنعى وليمپيادادا چەمپيون شىعارىپ،مىنا وليمپيادادا اۋىزدى قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ وتىرامىز با؟! مۇنىمىزدى ەشكىم تۇسىنبەيدى عوي!
نەسىپ جۇنىسباي ۇلى، — حۋانچجوۋدان
فوتو: تۋريزم جانە سپورت مينيسترلىگى