Tól kúresimizden qazaqtyń halyq batyry, jazýshy Baýyrjan Momyshulynyń atyndaǵy dástúrli jarys araǵa biraz jyl salyp, bıyl qaıta jalǵasyn tapty. Jasóspirimder arasynda jalaýyn kótergen jekpe-jekke Almaty qalasy men Almaty oblysynan 100-den asa jas palýan kelip, baqtaryn synady. Dástúrli týrnır Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Pedagogıkalyq ýnıversıtetinde uıymdastyryldy.
Bul týrnırden elimizge tanymal kóptegen talantty palýandar ósip shyqty. Solardyń biri qazaq kúresinen eki dúrkin álem chempıony, Azııa chempıony Baýyrjan Tálip pen álem chempıonatynyń kúmis júldegeri Erkin Saıdaqov.
Mine, osyndaı juldyzdy sportshylardyń shoǵyryn daıyndap shyǵarǵan aıtýly týrnır 31-shi ret jalaýyn jelbiretti. Dúbirli jarys batyr rýhyn qurmettegen janashyr azamattardyń arqasynda kezekti ret ótti. Bir-eki jyl araǵa úzilis salyp jalǵasyn tapqan týrnır bıyl Almaty qalasynyń sport basqarmasy, «Spartak» stadıonynyń dırektory Arystan Quljabaev, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń saýyqtyrý dene mádenıeti jáne sport kafedrasynyń meńgerýshisi Amantaı Qaraqov syndy ultyq kúresimizge janashyr jandardyń muryndyq bolýynyń arqasynda qaıta jańǵyryp otyr. Negizi Baýyrjan atamyzdyń atyndaǵy aıtýly jarysty kóp jyldan beri ómirsheń bolýyna shaharymyzdaǵy Halyqtyq ulttyq sport túrleri jáne buqaralyq deneshynyqtyrý-saýyqtyrý klýbynyń burynǵy dırektory, ardager aýyr atlet aǵamyz Izbasar Orazbaqtyń qosqan úlesi erekshe bolǵanyn aıtqanymyz jón. Mine, enedi tolqyndy, tolqyn qýady — demekshi, aıtýly sport klýbyna basshy bolyp kelgen Nurǵısa Nurǵalıev te batyr atamyzdyń atyndaǵy alamandy abyroıly ótkizýge bir kisideı atsalysýǵa kelipti. Sonymen birge jas ta bolsa bas bolyp, osy jarysty ótkizýge sharq uryp shapqylyp júrgen qazaq kúresinen álem chempıonatynyń kúmis júldegeri Erkin Saıdaqov, aldaǵy jyly jarysty respýblıka deńgeıine shyǵarýdy maqsat etip otyr. Asqaraly maqsat qoıǵan jaǵdaıda ǵana irgeli ister kórinis bereri beseneden belgili. Sonymen birge, árıne qoldaý bolǵan jerde nátıje kúttirmeıtini anyq desek, Baýyrjandaı qazaqtyń has batyrynyń týrnırine demeýshiler tabylmaýy múmkin emes shyǵar. Sondyqtan da kóp jyldan beri talaı-talaı tarlanboz jastardyń tomaǵasyn sypyryp kele jatqan aıtýly alamannyń shabysy kidirmese eken degen oıdamyz.
Bir jarysty respýblıkalyq deńgeıge kóterip, on jyl úzbeı uıymdastyrý ońaıǵa soqpaıtyny málim. Qanshama bota palýandardyń bolashaǵyna baǵdarsham retinde mańyzy zor bolyp keldi.
Sonymen jarystyń saltanatty ashylýynan keıin palýandardyń beldesýleri bastalyp ketti. Eki kún boıy boz kilemde ter tókken oqýshylar men stýdentter arasynda ótken tartysqa toly ótken beldesýlerden top jaryp shyqqan jeńimpazdardyń esimderi de belgili boldy. 2002-2004 jyly týǵan jasóspirimder 9 salmaq dárejesi boıynsha kúsh synassa, stýdent jastar arasynda 8 salmaq boıynsha jeńimpazdar anyqtaldy.
Fınalda stýdentter arasynda Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń 55 kg salmaqtaǵy stýdenti Nursultan Nurseıtov, Nurman Qaıypberdi (66 kg) pen Amanjol Janbota (82 kg) altyn júldemen birge kórermenderdiń súıispenshiligine bólense, jasóspirimderdiń arasynda Ertaı Nysanov (38kg), Ákejan Aıtolla (55kg) men Jandos Eskendir (60kg) tamasha jekpe-jekter kórsetip, jeńimpaz atandy.
Jalpy, qazir elimizdiń ár aımaǵynda jastarymyzdyń qazaq kúresine degen qulshynysy kún sanap ósip keledi desek, Baýyrjan atamyzdyń atyndaǵy bota palýandar arasyndaǵy dástúrli synnyń bolashaǵy zor dep aıtýǵa bolady. Jarystyń uıymdastyrýshylary aldaǵy jyly aıtýly básekeni respýblıkalyq deńgeıde ótkizýge bel baılap otyr.
Aqyn ORDABAIULY,
ALMATY