Erim deıtin el bolmasa, elim degen er qaıdan bolsyn?

Dana halqymyzdyń osyndaı tamasha sózi bar. Alaıda, kóp jaǵdaıda bul sózdiń maǵynasyna mán bere bermeıtinimiz ras. Jaqynda qazaq kúresin álemdik deńgeıge kóterip júrgen qos azamat Islam Ábishev pen Serik Túkeevterdiń basyna is túsken kezde baryp, men bul sózdiń ne úshin aıtylǵanyna kózim jetip otyr. Elim dep júrgen azamattarǵa qoldaý kórsetip, olardy Erim deıtin kez kelgendikten qolyma qalam aldym.

Serik Adamulynyń qazaq kúresine sińirgen orasan zor eńbegin bir maqala aıasynda aıtyp shyǵý múmkin emes. 2004 jyly Berlınde ótken qazaqtardyń Búkilálemdik quryltaıynda qazaq kúresinen dúnıejúzilik federaııa qurylyp, Serik aǵamyz basshy bolyp taǵaıyndaldy. Sóıtip, qazaq kúresin álemge tanytýdyń alǵashqy qadamy jasaldy.

2005 jyly Kókshetaýda ótken «Aq bıdaı» aýyl sportshylarynyń spartakıadasyna kelgen Elbasy Nursultan Ábishuly Nazarbaev sol kezdegi ulttyq shtattar dırekııasynyń basshysy, Dúnıejúzilik qazaq kúresi federaııasynyń prezıdenti Serik Túkeevke: «Qazaq kúresin álemdik deńgeıge jetkizinder! Bizdiń ulttyq sportymyzdy búkil álem bilgeni úlken maqtanysh. Men ózińe senemin», dep dúıim eldiń kózinshe tapsyrma berdi.

Sodan beri ótken 14 jylda Serik Adamuly Elbasynyń senimin tolyq aqtap shyqty desek artyq aıtpaǵan bolar edik. Keıin Serik aǵamyz Dúnıejúzilik qazaq kúresi federaııasynyń tizginin ultjandy azamat Islam Ábishevke berip, ekeýi tize qosyp ulttyq sportty ulyqtaýǵa kiristi. El úshin týǵan eki azamattyń tabandylyǵy men qajyrlyǵy arqasynda búginge deıin qazaq kúresinen 7 ret álem, 11 ret Azııa, 5 ret Eýropa, 2 ret Pan-Amerıka jáne Afrıka chempıonaty ótip, 3 ret álem kýbogy ozdyryldy.

Budan basqa Islam Álmaqanuly men Serik Adamuly bastaǵan Dúnıejúzilik qazaq kúresi federaııasy kúsh atasy Qajymuqan Muńaıtpasuly men Yrǵyzbaı Dosjanuly atyndaǵy halyqaralyq gran-prı týrnıri, Baqytjan Jańbyrbaevtyń jarystaryn ótkizip turady. Ardaqty aǵalarymyzdyń mańdaı teriniń nátıjesinde álemniń 40-tan astam elinde qazaq kúresi federaııasy ashylyp, belsendi jumys isteýde.

Sonymen qatar qazaq kúresi  Birikken kúres qaýymdastyǵyna múshe bolyp, ulttyq sportymyz álemdik deńgeıge kóterildi. Ashǵabadta ótken jabyq Azııa oıyndarynda qazaq kúresi enip, bórkimizdi aspanǵa attyq. Dúnıejúzilik kóshpendiler oıyndarynda tól kúresimiz oıyp turyp oryn aldy. Munyń bári aıtýǵa ońaı bolǵanmen, óte úlken eńbekti qajet etetin is-sharalar. Elim degen eki azamattyń asyl armany – álemge tarydaı shashyraǵan qazaq ultynyń birligin ulttyq óner arqyly nasıhattaý, ulttyq kúresimizdi Azııa oıyndary men Olımpıada deńgeıine kóterý boldy. Birte-birte ol armanǵa da jetýge jaqyndap kele jatqany da ras.

Ásirese, ulttyq sportymyzdyń álemge taraýymen qosa, qazaq tiliniń de álemdik deńgeıge kóterilgeniń basa aıta ketken jón. Sondaı-aq ulttyq kúres palýandarynyń kıetin kúres kıiminiń ózinen qazaqı bolmys birden kózge uryp turady desek bolady.

Biz sóz etip otyrǵan ıgilikti is-sharanyń barlyǵy tól kúresimizdi álemdik deńgeıge shyǵarǵan qos azamattyń, ıaǵnı Islam Ábishuly men Serik Adamulynyń eńbekteri ekenin eshkim joqqa shyǵara almaıdy. Keıinnen, Dúnıejúzilik qazaq kúresi federaııasyna balama retinde taǵy bir Halyqaralyq qazaq kúresi federaııasy ashylyp, ulttyq federaııa osynaý kóshtiń basynda turǵan zańdy uıymnan irgelerin alshaqtatqan kezde de bul qos azamat moıyǵan joq. Qoldan jasalǵan kedergilerge qaramastan alǵa qadam basa berdi. Eń bastysy olar Elbasynyń tapsyrmasyn buljytpaı oryndap, ulttyq kúresimizdi álemdik deńgeıge shyǵardy. Biz sol úshin de bul azamattardy qurmet tutýymyz kerek dep oılaımyn.

Sóz basynda aıtqanymyzdaı Erim deıtin el bolmasa, elim deıtin erler qaıdan shyǵady aǵaıyn? Elim dep júrgen azamattardy qorǵap, olardyń esimderine daq túsirmeý barsha ultjandy azamattardyń mindeti dep bilemiz. Biz olardyń qazaq sporty úshin, onyń ishinde ulttyq sporttyń tóresi bolyp tabylatyn qazaq kúresin damytý jolynda áli talaı súbeli ister atqarady dep senemiz.

 

Musaǵalı TASQALIEV,

«Sport juldyzdary» respýblıkalyq

jýrnalynyń bas redaktory,

Qazaq jýrnalıstıkasynyń qaıratkeri,

Qazaq Sport jáne Týrızm akademııasynyń

qurmetti professory,

«Qazaq kúresin damytýǵa qosqan úlesi úshin»

tósbelgisiniń ıegeri.

 

Aqtóbe qalasy