Golovkın men Alvarestiń qarymta shaıqasy kúlli álem jankúıeriniń kóziniń jaýyn alyp otyr. Oıpyrmaı, ne bolar eken?:
Assalaýmaǵaleıkým, sportpress.kz sport saıtynyń oqyrmandary!
Biz taǵy da úzeńgige aıaq salyp otyrmyz, taǵy da attanyp bara jatyrmyz. Basty maqsatymyz sonaý Amerıkanyń Nevada shtatynda onyń Las-Vegas qalasynda ótetin Golovkın men Alvarestiń shaıqasyn kórý. Jáne de kórip qana qoımaı, sol jaqtan elge habar taratpaqpyz. Bul jolǵy aıqas ótken jolǵy aıqastan ózgeshe. Sol kezde judyryqtasqan eki boksshymyzdyń teń túskenin ózderińiz bilesizder. Odan beri qanshama sý aqty, qanshama kún shyǵyp, qaıta uıasyna batty. Osy aralyqta túrli áńgime men san qıly oqıǵa bolyp, eki boksshynyń arasy tym shıelenisip, dostyqtan góri bir-birine jaýǵa aınalǵandaı. Osysymen ózgeshe bolmaq. Osyndaı tyń aqparattardy qorjynyma toǵytyp, boks jankúıerlerine dúrkin-dúrkin bazarlyq taratqandaı aqparat berýdi jón kórdim. Olaı bolsa tómendegi jazbama nazar aýdaraıyq.
Dál qazir aıaq úzeńgide tur. Saparymyz Astanadan – Parıjge, Parıjden – Amerıka qurama shtattaryna. Onyń Nevada shtatynyń Las-Vegas qalasyna attanbaqpyz. Bul qala ótken jyldan beri Qazaqstan boks jankúıerlerine jaqsy tanys. Osydan týra bir jyl buryn 16-qyrkúıek kúni Las-Vegastyń «T-Mobail» arenasynda bizdiń Qazaqstannyń mańdaı aldy boksshysy, Maıqudyqtan shyqqan maıtalman Gennadıı Golovkın Meksıkanyń betkeustar boksshysy Kanelo Saýl Alvarespen shaıqasqan bolatyn. Biz sol saparda Amerıkadan sizderge reportajdar joldaǵan bolatynbyz. Endi mine, bir jyldan keıin qaıta aınalyp sol qalaǵa attanyp baramyz. Qos myqtynyń arasyndaǵy shaıqas taǵy qandaı sıqyrymen baýrap almaq. Álem nazary aýǵan boks keshi, bizge qandaı tosynsyı usynbaq. Bizdi ne kútip tur degen saýaldar meni de, sizderdi de mazalap otyrǵanyn jaqsy bilemin. Áıtsede, áliptiń artyn baǵaıyq. Ony sol kúni boks keshi aıaqtalǵasyn biletin bolamyz. О́tken jyly teń túsken boksshylardyń arasyndaǵy áńgime áli basyla qoıǵan joq. Tipti, shaıqas jaqyndaǵan saıyn odan ary mazdaǵandaı kórinedi. Sol kezde bizdiń boksshynyń eki-úsh judyryǵy artyq bolsa da, «Golden-Boı» promýterlik kompanııasy jáne atlantıkalyq boks komıssııasy bar, olardyń qoıǵan tóreshileri teń tústi dep sheshim shyǵarǵan bolatyn. Golovkın ol shaıqasta ortaǵa tórt belbeýin tastaǵan. Bul joly da belbeýleri sarapqa salynady. Búginde eki boksshynyń arasy ıt pen mysyqtaı bolyp ketti desem artyq aıtpaǵanym. Ekeýi bir-birine baspasóz arqyly, tikeleı joldaǵan sózderi sharshy alańdaǵy judyryqtan da aýyr tıip jatyr. Kezinde orta salmaqta bir birimen jattyǵýdy seriktes bolyp bastaǵan boksshylar qazir naǵyz qarsylasqa aınaldy. Árıne munyń barlyǵy shet eldegi bokstyń ádis tásilderi ekenin aıtýymyzǵa bolady. Osyndaı aıtys arqyly jankúıerlerdiń de qyzyǵýshylyǵyn arttyryp otyr. Mundaı atystyń basy ótken jyldan bastalǵan bolatyn. Boks keshi aıaqtalysymen eki sportshymyz da men jeńdim, men jeńdim dep óz sózderinen qaıtpady. Golovkın de meniń jeńisim kúmánsiz, jeńisimdi tóreshiler urlap aldy degen edi. Saýl bolsa quryǵanda 8-9 raýndta jeńiske jettim, sondyqtan tóreshi meniń qolymdy kóterýi tıis dep shýlady. Sol jarystyń basy qasynda boldym. Shaıqas aldyndaǵy barlyq sharasyna qatystym. Shaıqasty úsh qulash jerde otyryp tamashaladym. Ekeýiniń de myqty boksshy ekenin naǵyz ashyq aıqasqa túskenin kórdim. Buǵan deıin de eki boksshyny joǵary baǵalaıtynmyn, sol kúni qurmetim tipten artty desem de bolady. Árıne, ekeýiniń aıtysy kóp. Búginge deıingi aıtqan sózderiniń birazyna toqtalaıyn.
Golovkın sen qalaı jeńiske jettiń, shaıqas kezinde qashyp júrmediń be dep aıtyp saldy. Al Alvares bolsa men qashqan joqpyn, ol bokstyń taktıkasy bolatyn. Men qasha júrip urys saldym. Sendeı entelep keletin boksshyny jeńýdiń joly sol ǵana. Men sol taktıkany qoldandym dep soqty. Oǵan Golovkınniń bapkeri Avel Sanches sen sharshy alańda qashyp júrip urys salmadyń, seniki qorqyp qashý boldy, men otyz jyldan beri talaı myqtyny daıyndaǵanmyn, ákki jattyqtyrýshymyn. Bokstyń maıyn iship, jiligin shaqqan adamǵa anadaı sóz aıtýyń uıat bolady, dedi. Jáne andaǵy aıtyp otyrǵan taktıkańa basqasha ádis taýyp qoıdyq, ol ádisińmen alysqa barmaısyń dep jaýap qaıtarǵan. Sanchestiń bul sózine jasy kishi bolsa da Saýl Alvares óte aýyr jaýap berdi. Sen neǵylǵan topassyń, dedi. Sharshy alańda qasha júrip urys salý men qashýdy aıyra almaıtyn. Alvarestiń bul jaýabyna renjigen Sanches salmaqty daýyspen bul isiń durys emes. Seniń aıtyp otyrǵan sóziń jeńistiń dáleli emes, qarymta shaıqasty boldyrmaýdyń amaly dep dúńk etkizdi. Árıne, Saýldiń de adamdary qarap qalsyn ba. Olar da biraz sózdi qarsha boratty. Onyń artynda da bir qaýym el turǵany belgili. «Golden-Boı» promoýshen kompanııasynyń múshesi, sol kompanııany qurǵan vıe-prezıdent, zamanynda bes salmaqta jeti dúrkin chempıon bolǵan Oskar De La Hoııa da aıqaıǵa, aıqaı qosty.
— Sanches myrza siz saspańyz, endigi kezdesýde Golovkınińizdi murttaı ushyramyz dep óziniń boksshysyn jaqtady. Osylaı aıtysyp júrip 5-mamyr kúni bir mámilege keldi. Eki boksshynyń judyryqtasatyn kúnin belgilep, daıyndyqqa kiristi. О́stip júrgende Saýldiń qanynan dopıng tabyldy degen aqparat tarady. Iaǵnı, kezinde Alvares dopıng qoldanǵan sportshy bolyp shyqty. Dopıng qoldanǵan sportshynyń jaǵdaıy belgili. Ony atlantıkalyq boks komıssııasy ábden tekserip qarap, moıyndatyp, ony nebary jarty jylǵa bokstan alastatty. Negizinen aǵzasynan dopıng tabylǵan sportshylardy múldem qýatyn nemese keminde eki-úsh jylǵa shettetetin. Bul joly ondaı bolmady. Qansha aıtqanymen Saýl Alvares «Golden-Boı» promoýshen kompanııasynyń saýyn sıyry. Árbir shaıqasynda 50-100 mln. AQSh dollaryn ákeletin qundy taýary bolyp otyr. Sondyqtan da, kompanııanyń barlyq basshylary jabylyp júrip, jarty jylǵa dep alyp qaldy. Árıne, aralarynda qandaı áńgime bolǵany bizge belgisiz. Áıteýir eki tarap kezdesip, qarymta shaıqastyń bolatyny belgili boldy. Bul jańalyqtan keıin eki taraptyń arasyndaǵy aıtys odan ary órship ketti. Oǵan syrttaǵy boks mamandary, boksshylar, bapkerler qosyldy. Olar jarysta 18:10 dep esep bergen Berd degen tóreshi áıeldi kinálady. Biri Golovkın jeńdi dese, ekinshisi Saýl jeńdi dep shyqty. Aqyrynda qaıta ótkizý josparlandy. Mundaǵy sebep ne? Barlyǵynyń oılaǵany úlken tabysta edi. Árıne, qyzyqtan góri, qarymta shaıqastyń ákeletin tabysy orasan zor. Barlyǵy da osyny basty maqsat etip tutty. Osy keshe ǵana «Golden-Boı» prmoýshenniń vıe-prezıdenti Oskar De La Hoııa boks keshiniń qarjysy ótken jylǵydan da artyq bolady degen aqparat aıtty. Qosymsha demeýshilerden basqa AQSh-ta tikeleı kórsetilim «RVI» tele satylymy bıyl 2 mln-nan asyp ketti, dedi. О́tken joly 1,6 mlndy quraǵan bolatyn. Onyń baǵasy 100 dollardan kem túspeıdi. Onyń syrtynda bıletterdi qosyńyz. О́tken joly bılettiń eń arzany 700 dollar bolsa, eń qymbaty 25 myń dollar bolǵan. Bul jaı sóz emes. Ony ótken jyly da aıtqan bolatynmyn. Bıyl da osy esepten kem túspeıtini anyq. Sonda qansha qarjy túsetinin eseptep kórińiz. Bul orasan zor tabys. Boksty uıymdastyrýshylardyń negizgi maqsaty osyda. Sonymen bir jyldan keıin qarymta shaıqas kúlli álemdi qyzyqtyryp otyrǵany belgili. Sharshy alańda eki boksshy «qanǵa – qan, janǵa – jan» — dep judyryqtasatyny aıdan anyq. Bizdiń talantymyz da jasyndaı jarqyldaıtyny sózsiz. Golovkınniń qudiretti boksshy ekenin men de sizder de jaqsy bilesizder. Sonaý Afına Olımpıadasynda fınalda bokstasqan kezde arnaıy kórgen bolatynmyn. Sol kezden bastap, kúshine kúsh, qaıratyna – qaırat qosty. Talanty odan ary artty desek qatelespeımiz. Búginde onyń naǵyz qarsylasy osy Saýl Alvares ekeni daýsyz. Al salmaq ólsheý rásimi de ótti. Bokstyń sharty boıynsha jarysqa otyz kún qalǵanda bir ret, odan keıin jeti kún qalǵanda qaıta ólshenedi. Ol kezder ótti. Odan keıin birigip otyryp baspasóz máslıhaty taǵy bar. Munyń barlyǵy qyzyqqa toly boldy. Eń qyzyǵy eki boksshynyń arasynyń ýshyǵyp ketkeni sonsha birge otyryp baspasóz máslıhatyn ótkizbeı, eki bólek jerde berdi. Alvares óziniń Meksıkadaǵy Gvadalahara qalasynyń bir keńsesinde, al Gennadıı bolsa óziniń Kalıfornııadaǵy Bıkber jattyǵatyn orynda otyryp sóıledi. Mundaı jaǵdaı óte sırek bolady. Tipti aýyr salmaqtaǵy úsh ret shaıqasqan Muhammed Alı men Djo Freızerdiń arasyndaǵy kezdesýde mundaı kezeńge barǵan joq. Soǵan qaraǵanda eki boksshynyń arasyndaǵy kezdesý qyzyqqa toly bolmaq jáne osysymen jankúıerlerdiń delebesin qozdyryp otyr. Al salmaq ólsheýde Golovkınniń 74,6 kılo boldy. Shaıqasqan kezde 72 kılodan aspaýy kerek. Árıne, arada jeti kúnniń ishinde oryna keledi. Al, Alvares óziniń qansha salmaq tartqanyn bildirgen joq. Ol óziniń salmaǵyn qupııa ustaıtyn boksshy, ony mamandar aıtyp júr. О́tken jyly salmaq ólsheýde Alvares bas tartqan bolatyn. Osynyń saldarynan oǵan «WBC» tujyrymynyń beldigin alýǵa quqy berilmedi. Mamandardyń aıtýy boıynsha, sol kezde Saýl 80 kılo tartsa, Gena 77 kılo bolǵan. Búgingi shaıqas osyǵan kelip tirelip tur. Túrli qyzyqtar bolyp jatyr. Onyń barlyǵyna toqtalý múmkin emes. Qazirgi ýaqytta mamandardyń pikiri de ekige jarylǵan. Áıgili brıtanııalyq boksshy Lennoks Lıýıstiń pikirine qulaq assaq, Golovkın jeńedi dep otyr. Ol ótken jyly da jeńgen dep baǵa berdi. Munan da basqa ataqty sportshylar kóz tigip otyrǵany taǵy bar. Ǵasyr jekpe-jeginen eshqaıysy da qalǵysy kelmeıdi. Máselen, ataqty tóbeleskish Makgregor de urystan qalmaımyn dep, qolyn ysqylap boks keshin asyǵa kútýde. Iri jarystardy uıymdastyrýshy Dana Ýaıt ta baramyn dep júgin jınap qoıǵan sekildi.
Sonymen atqa qondyq, Amerıka eline attandyq. Qudaı jol bersin! Sol jaqtan sizderge jaqsy habar jetkizýge Alla násip etsin, qoldasyn, qorǵasyn! Bizdiń talantty ulymyzǵa kúsh-qýat bersin!
Nesip JÚNISBAIULY,
ASTANA