Bilim ordasynyń urany – jas urpaqtyń rýhyn oıatyp, el namysyn kóterý

 (Qyran búrkit ne almaıdy salsa baptap…)

«Durys jolǵa qoıylǵan dene shynyqtyrý oıyndary oqý-bilim alýǵa bóget emes, qaıta boıdy sergitip, oıyńa járdem etetin nárse».

Ǵabıt MÚSIREPOV

–Namysy joǵary eliniń patrıot ul-qyzdaryn tárbıelep shyǵarý mektep qabyrǵasynan bastalary belgili. Sondyqtan da jasóspirimderdiń tárbıesine  aıryqsha kóńil bólý ustaz qaýymyna artylar jaýapty syn. Osy oraıda, K.Ahmetov atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat-kolledjiniń dırektory, «Qurmet» ordeniniń ıegeri, pedagogıka ǵylymdarynyń magıstri, professor Seıilhan Baqtyǵalıuly QARAQOVTYŃ  oı-pikirimen bólissek.

 –Bul mektep qazir jańa zaman aǵymyna oraı, aıyryqsha jańa kórinis alyp turǵan sııaqty. Kóp jyldan beri qurylysyna qol tımegen sport kesheni búginde jańaryp, zamanýı kelbetke ıe bolǵan eken. Ásirese, sý jańa salynǵan dzıýdo ǵımaraty alystan kóz tartady. Mektepte osynshama jańǵyrý men jańarýdy qaı ýaqytta bastap edińizder? Kim qoldaý kórsetti? Úlken iske úrikpeı kiriskenińizdiń sebebi nede boldy?

–Birinshiden, aıta keterim, men osy mektepke basshylyq qyzmetine 2016 jyly keldim. Sol ýaqyttan bastap Mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly men vıe-mınıstr Sáken Júnisbekulynyń qoldaýymen kolledjde tolyqtaı jańartý qurylys jumystary bastaldy. Aldymenen biz jataqhanada qurylysty bastaýdy jón kórdik. О́ıtkeni, jasóspirimderdiń birinshiden, jatar-jaıyn jaqsartyp, turmysyn túzetpeı, úlken talaptar qoıý beker ekendigin jaqsy bildik. Sondyqtan da jataqhana máselesi kún tártibinde birinshi turǵan bolatyn. Osylaısha, 250 oryndyq jataqhananyń tósek-oryndaryn túgeldeı jańartyp, zamanǵa sáıkes  aýystyrdyq. Bul jerde qosa keter bir jáı, balalardyń jaǵdaıyn jasaýda «Samuryq-Qazyna» Ulttyq áleýmettik qorymen birge osy mektepten túlep ushqan kóptegen jomart jandy kásipkerlerler, meanattar, joldastardyń kórsetken kómekterin erekshe aıta keter edim.

–Aıtýly oqý-sport mektebiniń tarıhy tereńde jatyr. Qanshama Qazaqstannyń atyn álem, Olımpıada oıyndarynda atyn shyǵarǵan daraboz sportshylar osy mektep qabyrǵasynan qanat qaǵyp shyqty. Sol sportshylarmen  jas jetkinshekter  kezdesý ótkizip tura ma?

Árıne, mindetti túrde. Mysaly, osy K.Ahmetov atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat-kolledjiniń shańyraǵynda oqyp shyqqan, Olımpıada chempıony, dańqty balýan  Oleg Bykov bizdiń mektepke Reseıden arnaıy kelip, jas izbasarlarymen kezdesip, estelikke túsken sýretteri, mektep qabyrǵasyndaǵy tarıhı fotolar qatarynda erekshe oryn alyp tur. Sol sekildi sý doby men bessaıystan Olımpıada chempıondary Sergeı Kotenko men Aleksandr Parygın, dzıýdo kúresinen Olımpıadanyń kúmis júldegerleri Ashat Jıtkeev, Eldos Smetov, qazaq kúresinen «Qazaqstan barysy» atanǵan Ulan Rysqul men Elaman Eralıevtermen oqýshylarymyz tartymdy kezdesýler ótkizgen bolatyn. Sonymen birge, árbir sport túrinen attary áıgili jandarmen uıymdastyrylyp kelgen kezdesýlerdi de tilge tıek ete ketýge bolady. Mysaly, Máskeý Olımpıdasynyń chempıony, álem birinshiliginiń jeńimpazy Jaqsylyq Úshkempirov pen Sıdneı Olımpıadasynyń chempıony Ermahan Ybyraımov mektebimizge kelgende, oqýshylar  ózderiniń  kókeıkesti  tolǵantqan suraqtaryn qoıyp, kezdesýlerden zor áser aldy. Sol sııaqty osy mekteptiń túlegi búginde el aýzynda júrgen apaıtós balýan Eldos Smetovtiń  kelip, jasóspirmderge úlken jeńisterge jetý jolyndaǵy óz tájirbıesimen bólisken sátteri de balalardyń esinde kópke deıin umytylmastaı áser qaldyrdy deýge bolady. «Atpaz kórgen at tanyr – ustaz kórgen hat tanyr», degen sóz bar halyqta.

Jalpy, aı saıyn aty elge tanymal bir sportshymen kezdesip  turý bizdiń mekteptiń josparynda mańyzdy oryn alady. О́ıtkeni, «Aǵaǵa qarap ini óser», demekshi, biz K.Ahmetov atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat-kolledji bolǵandyqtan tulǵaly sportshylardy shaqyryp, olarmen tartymdy kezdesýlerdi jıi uıymdastyryp otyrý jastarǵa úlken úlgi-ónege dep bilemin.

–Jarystardan jeńispen oralǵan jas talantty oqýshy sportshylarǵa qandaı qoldaý qurmet kórsetilip otyrady?

–Birinshiden, jarystardan jeńispen oralǵandarǵa arnaıy qarjy bólinbeıdi. Degenmen de qoshamet-syı retinde jaqsy jeńildikter, kómekter qarastyrǵanbyz. Mysaly, sport kıimderin beremiz. Sonymen qatar, men alǵash osy mektepke basshylyqqa kelgen kezimde barlyq balalardy jınap alyp, «Eger kimde-kim Azııa, Álem, Eýropa birinshilikterinde jeńiske jetetin bolsa, jataqhanadan jeke bir bólme beretin bolamyz», dep aıtqan edim. Sol sózimde turyp, búgingi kúnge deıin, jeńispen oralǵan jetkinshekterge jekeleı bólme tartý etýdi dástúrge aınaldyryp kelemiz. Mundaı kómek jastarymyzdyń jaǵdaıyn túzep, erteńgi kúnge senimmen qarýyna  sál de bolsa, sebebi tıer jaqsylyqtyń biri bolsa dep úmittenemiz. Bir jaǵynan bul qadamymyz  jas sportshylardyń men de sondaı jeke bólmede turǵym keledi degen armanyn alǵa qaraı jeteleıdi dep oıdamyn. Ol sodan týǵan ıgilikti is.

 –Mektep aýlasynda záýlim dzıýdo ǵımaraty salynǵan eken. Ol qalamyz emes-aý respýblıka aımaǵyndaǵy jańa zaman aǵymyna saı salynǵan iri sport kesheni ekeni kórinip tur. Mektepte osyndaı dzıýdo akademııasynyń boı kóterýi, deıýdo kúresine degen qurmettiń erekesheligin bildire me?

–Dzıýdo olımpadalyq jekpe-jek túri bolǵandyqtan osy kúres túrin kótermese bolmaıdy dep oılaımyn. Bir jaǵynan osy sport mektebinen Olımpadanyń júldegerleri Ashat Jıtkeev pen Eldos Smetovter túlep ushty. Qazir mine, qarasańyzdar sport zal bir bosamaıdy. Bozkilemde jasóspirimder sabaqtan bos ýaqytta ter tógip, jattyǵýlaryn jasap jatady. Toqsan adamdyq jataqhanasy, ashanasy, trenajerlik zaly  bar mundaı tórt jaǵy kelisken sport kesheni Qazaqstandy aıtpaǵanda Azııa aımaǵandaǵy aldyńǵy qatarda tur desem artyq emes. Osy jerde aıtpaı ketýge bolmas, aıtýly záýlim sport keshenin turǵyzyp bizge tartý etken  Keńes Raqyshevqa mektep ujymynyń atynan zor alǵysymyzdy aıtamyz. Biz bolashaqta el úmitin Olımpıda oıyndarynda abyroımen aqtaıtyn talanttardy shyǵarýǵa bar kúshi-jigerimizdi salýǵa daıynbyz.

–О́mirde adam boıynan kóretin jaqsy nemese jaman qasıetter týraly oıyńyzdy aıtyńyzshy?

–О́mirde adal eńbekpen jumys jasaıtyn adam ol eshqashanda ótirik aıtpaıdy. Adam boıyndaǵy eń  jaqsy qasıeti ol shyndyqty aıtý. Al, jalqaýdyń jaman ádeti ol árıne, ótirik sóıleý. Sondyqtan da eń jaman kasıet ol jalǵan sóıleý, ótirik aıtý.

 –Áńgimeńizge kóp rahmet! El sportynyń eńsesin kóterýge daıyn jas urpaqqa berip jatqan eńbekterińizge tabys tileımin!

–Bul mekteptiń negizgi maqsatynyń biri – balanyń jeke tulǵa bolyp ósip, sporttaǵy jan-jaqty sheberligin tanytýǵa barynsha jaǵdaı týǵyzý. Endeshe, jas urpaqtyń boıyna  salamatty ómir saltyn jón-júıesimen júrgize bilgen, armany bıik, talaby zor ujym búginde degenderine jetip keledi. «Talapty erge nur jaýar», demekshi, qazirgi kúni K.Ahmetov atyndaǵy Olımpıada rezerviniń respýblıkalyq mamandandyrylǵan mektep-ınternat-kolledjiniń daryndy jastary el chempıonattarynda top úzdigi atanyp, ulttyq qurama sapynda halyqaralyq, azııalyq jarystardy elimizdiń namysyn abyroımen qorǵap júr. Endeshe, jas urpaqtyń  rýhyn oıatar durys jol ol tárbıe jumysynda dep bilemiz. Bul baǵytta aıtýly sport mektebiniń ujymy tabysty eńbek etýde. Mektep qabyrǵasyna tarydaı bolyp kirip,  taýdaı bolyp shyǵyp jatqan jasóspirimderdiń alar asýlary  alda. Bilim men sportty ushtastyrǵan jas órenderdiń eń basty armany – Olımpıada oıyndarynda elimizdiń kók baıraǵyn bıikten jelbiretý.

–Áýmın! Aıtqanyńyz kelsin!

Áńgimelesken Aqyn ORDABAIULY,

ALMATY