Erteń Qazaqstan chempıonaty bastalady

19-26 mamyr aralyǵyna belgilengen ulttyq sporttan eresekter arasyndaǵy Qazaqstan chempıonaty erteń Taraz qalasynda tý kóteredi. Bıylǵy elishilik chempıonat ótken jylǵydaı tartysty bola ma?

Ulttyq sporttyń respýblıkalyq basty básekesin kózbe-kóz tamashalaý osy jyly  Jambyl oblysynyń jankúıerlerine buıyrdy. Mádenıet jáne sport mınıstrligi, Sport jáne dene shynyqtyrý isteri komıtetiniń 2019 jylǵa arnalǵan buqaralyq-sporttyq, saýyqtyrý is-sharalary men respýblıkalyq jarystardyń kúntizbelik josparyna sáıkes uıymdastyrylǵan chempıonatta sportshylarymyz tórt sporttyń  túrinen baq synaıdy. Atap aıtqanda, eresekter arasynda kókpardan – HIH, aýdaryspaqtan – HIH, teńge ilýden – HIII, jamby atýdan – V  ret ótetin bul básekege 16 óńirdiń komandalary qatysýda.

Byltyrǵy  jyly elordadaǵy «Qazanat» ıppodromynda ótken elishilik chempıonattyń dodasyn ulttyq sporttyń bilikti mamandary joǵary baǵalady. Jankúıerdiń jadynda jańǵyrtý úshin, sol chempıonattyń úzdikteri týraly qysqasha aıtyp ótsek deımiz.

Aldymen, teńge ilý jarysyn aıtalyq.  Tartysty báseke áli kóz aldymyzda. Elimizdiń barlyq óńiriniń úzdikteri alǵashqy aınalymnyń ózinde biriniń jolyn biri kesti. Tipti, 2015 jyly teńge ilýden ótken I ashyq Azııa chempıonatyn jeńip alǵan, 2017 jylǵy «Aq bıdaı» VI respýblıkalyq aýyl sporty oıyndarynyń chempıony, 2018 jylǵy III Azııa chempıonatynyń júldegeri Ǵalymjan Izjanovtan da sheberligin asyrǵan jigitter sol chempıonatta talaıdy tańdandyrǵan-dy. Bastapqy kezeńderde 14,22 sekýnd jyldamdyqpen 5 teńgeni qatar ilgen Ǵalymjan fınalda 3 teńgeden ózgesin ile almaı, san soǵyp qaldy. Sóıtip, 2018 jylǵy teńge ilý báskesinde aqtóbelik Tımýr Imanǵalıev Qazaqstan chempıony atanyp edi. Ekinshi oryndy   qaraǵandylyq Tólegen Serǵazıev, úshinshi oryndy Batys Qazaqstan oblysynyń sportshysy Maǵjan Jeńisov ıelengen bolatyn.

Sýrette:  Teńge ilýden ótken I  Azııa chempıonatyn jeńip alǵan,  2018 jylǵy III Azııa chempıonatynyń kúmis júldegeri, 2019 jylǵy jastar arasyndaǵy I Azııa chempıonatynyń chempıony túrkistandyq sportshy Ǵalymjan Izjanov.

Teńge ilýden bas júldeni julyp túsken Aqtóbe oblysynyń komandasy Aýdaryspaq jekpe-jeginde de qos altyn medaldy qanjyǵasyna baılaǵan-dy. 70 kg salmaqtaǵy Shyńǵyshan Erjanov, 60 kılo salmaqtaǵy  Azamat Serǵazınder qarsylastaryn aıqyn basymdylyqpen utty. Aıta ketelik, bul eki jigit te aýdaryspaqtan 2018 jyly ótken III Azııa chempıondary.

Negizinde, ótken jyly aýdaryspaq sportynda jańa tolqynnyń ekpini anyq baıqaldy. Mysaly, alpysqa jýyq aýdaryspaq balýandary arasynan 90 kg salmaqta respýblıkalyq jarysqa alǵash qatysqanyna qaramaı qarsylastaryn qıdaı syrypyryp utqan aqtóbelik jas balýan Altaı Súıeýbaev, asa aýyr salmaqta aqmolalyq Vıktor Tımofeevtiń ábjil óneri jankúıer yqylasyn aýdarmaı qoımady. Biraq, jartylaı fınaldaǵy aıqasta qapy ketken Altaı Súıeýbaev qola júldeni qanaǵat tutty. Al, taqymy tastaı kóringen Vıktor Tımofeevti qola júlde úshin aıqasta almatylyq Muratáli Tezekbaev atynan aýdaryp tastady.

Sýrette: Aýdaryspaq sportynyń dańqty balýandary (ońnan solǵa qaraı) III Azııa chempıony Shyńǵyshan Erjanov (Aqtóbe oblysy),  Azııanyń birneshe dúrkin chempıony Birjan Qosalıev (Túrkistan oblysy), Azııanyń birneshe dúrkin chempıony Syrym Izbasarov (Túrkistan oblysy), III Azııa chempıonatynyń absolıýtty salmaqtaǵy chempıony  Arman Saǵynbaev (Aqtóbe oblysy), 80 kg salmaqta Qazaqstannyń birneshe dúrkin chempıony, halyqaralyq týrnır jeńimpazy  Esimhan Rahmatilla (Túrkistan oblysy) jáne  III Azııa chempıony Azamat Serǵazın (Aqtóbe oblysy).

О́tken jylǵy elishilik básekede Pavlodar, Qyzylorda, Mańǵystaý, Qostanaı oblysynyń aýdaryspaqshylaryna júldesi buıyrmady. Bas júldeniń úsheýin Túrkistan oblysy oljalady. Atap aıtsaq, Birjan Qosalıev, Syrym Izbasarov jáne Esimhan Rahmatilla. Eki bas júlde esimderi joǵaryda atalǵan aqtóbelik balýandarǵa buıyrdy.  Kúmis, qola júldelerge Almaty qalasynyń, Qaraǵandy, Aqtóbe, Batys Qazaqstan, Shyǵys Qazaqstan, Jambyl oblysy balýandarynyń ǵana qoly jetti.

2018 jylǵy   surmergender saıysynda 15 sportshy baq synady. Jankúıerler boljamy boıynsha jamby atýda «Altyn jebe» halyqaralyq týrnıriniń júldegerleri Eralhan Aıkóz, Aıtbek Sarybaı, birneshe shet el jarystaryna qatysyp, tájirıbe jınaqtaǵan Eldos Badashev, Abzal Týlybekov qatarly esimi tanymal mergenderdiń biri úzdik shyǵýǵa tıis edi. Rasynda da, «Qalqan atý» saıysynda bir nysanaǵa qos jebeden darytqan Abzal Týlybekovten asqan mergen bolǵan joq. Biraq, jalǵyz kezeńnen turatyn «Jamby atý» saıysynda sýyrylyp alǵa shyqqan qaraǵandylyq has mergen Talǵat Omarbaev boldy. Teńsele qozǵalyp turǵan «Altyn jambyǵa» segiz sadaqshynyń arasynan jebesin dál qadaǵan da jalǵyz Talǵat mergen ǵana edi. Sóıtip, Talǵat Omarbaev 2018 jylǵy Qazaqstan chempıony atanyp, Qaraǵandy oblysynyń qorjynyna tuńǵysh altyn medaldi saldy. Ekinshi oryn tarazdyq Abzal Týlybekovke, úshinshi oryn aqtóbelik Dáýren Keńesbaevqa buıyrdy.

Sýrette:   Jamby atýdan Qaraǵandy oblysynyń bas mergeni.  Buǵan deıin birneshe festıval men týrnırdiń júldegeri, 2017 jylǵy Qazaqstan chempıonatynyń kúmis júldegeri,  jamby atýdan ulttyq qurama komandanyń  múshesi, «Altyn jebe» halyqaralyq týrnırine qatysýshy,  2018 jylǵy  Qazaqstan chempıony Talǵat Omarbaev.

Apta boıy jankúıerdiń kóńilin alań qylǵan kókpar básekesine 15 komanda qatysqan-dy. Ádettegideı, fınaldyq oıyn túrkistandyq «Qulager» men tarazdyq «Áýlıe-ata» komandalary arasynda ótip, 4:3 esebimen «Qulager» komandasy jeńimpaz atanyp edi. Al, úshinshi orynǵa talasqan Qyzylorda men Mańǵystaý oblysy komandalarynyń arasyndaǵy oıynda mańǵystaýlyq kókparshylardyń mereıi ústem bolyp, qola medaldy qanjyǵalaryna baılaǵan-dy.

Mine, 2018 jylǵy elishilik chempıonat osyndaı qyzyqtarymen este qalyp edi. Al endi bıylǵy Qazaqstan chempıonaty qandaı deńgeıde ótpek? Ulttyq sporttyń esep-shotyn qaqqan mamandardyń aıtýynsha, aldaǵy chempıonatta da jańa esimder molynan tanylýǵa tıis. Sebebi, bıylǵy synǵa qatysýǵa tilek bildirgender sany ótken jyldarmen salystyrǵanda anaǵurlym kóp kórinedi. Ásirese, jamby atýshylar qatary qalyńdaı túsken. Onyń bir sebebi, elordada jamby atýdan tuńǵysh ret ótetin «Altyn jebe» álem chempıonaty. I álem chempıonatynda baq synaýǵa árkim-aq qumar. Aldaǵy Qazaqstan chempıonatynda úzdik shyqqan bes mergenniń osy tuńǵysh álemdik dodaǵa qatysý múmkindigi bar. Eske salyp ótsek, jamby atýdan I álem chempıonaty Nur-Sultan qalasynda 31 mamyr men 2 maýsym aralyǵynda ótedi.

Tólegen JÁKITAI