Kitap kórmesi – «kóńil kókjıegi». «Qasqyrlar patshaıymy» kitaby arnaıy dıplomǵa ıe boldy

Almatydaǵy «Atakent» kesheninde Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń qoldaýymen «Uly Jibek Jolymen-2023» atty halyqaralyq HI kitap jáne polıgrafııa kórmesi óz máresine jetti.

Is-shara aıasynda ártúrli baspalar, kompanııalar, ýnıversıtter ártúrli taqyrypta merekelik keshterdi ótkizdi. Úsh kúnge sozylǵan is-sharada Qazaqstannyń, Reseıdiń, Qyrǵyzstannyń, О́zbekstannyń jáne Ázirbaıjannyń jetekshi baspalary, polıgrafııalyq kásiporyndary men kitaphanalary, sondaı-aq Almatydaǵy Túrkııa, Qytaı, Iran elderiniń ókilderi men Mádenıet mınıstrliginiń Baspa-polıgrafııa departamenti qatysty.

Is-sharada áriptestik baılanys jónindegi sharttar jasalyp, ol sharttyń negizinde kitap ındýstrııasy salasyn damytýdyń jańa perspektıvalary aıqyndaldy. Qalaı degenmen, «Uly Jibek jolymen» kórmesiniń mańyzdylyǵy tek baspagerler úshin ǵana emes, sonymen qatar qarapaıym oqyrmandar úshin de paıdaly bolǵany sózsiz. Bul kúni alystan at arytyp kelgen meımandar, qala turǵyndary da kóp jınaldy. Talǵamy bıik oqyrmandar ózderiniń súıikti baspalarynyń ókilderimen emen-jarqyn suhbattasý múmkindigine ıe boldy. Qonaqtar men delegaııa músheleri keń saraıdaı kórme zalyna jaǵalaı ornalasqan baspalardyń ónimderin tamashalady.

Úsh kúnge jalǵasqan kórme aıasynda «Ulttyń ıntellektýaldyq deńgeıin kóterýdegi kitaptyń róli» taqyrybyndaǵy ǵylymı-tájirıbelik konferenııa, memleket tarapynan shyqqan kitaptar nasıhattaldy. Ártúrli atalymdar boıynsha baspagerlerdi, baspa isimen aınalysatyn uıymdardy marapattaý rásimderi ótkizildi.

HI halyqaralyq kitap jáne polıgrafııalyq kórme aıasynda belgili qalamgerlermen jáne jas avtorlarmen kezdesýler ótkizilip, jańa týyndylar usynyldy. Balalar jyly aıasynda jasóspirimderdiń shyǵarmashylyǵyn ádebı oıyndar men jumbaqtar, óleń oqý arqyly qoldaýǵa arnalǵan balalar baǵdarlamasy josparlanýda. Onyń basty qonaǵy Qytaıdan kelgen ataqty balalar jazýshysy, «Hebei Juvenile and Cgildren’s Publishing House Co., Ltd» kompanııasynyń bas redaktory Sýn Chjojan boldy.

Is-sharada kóptegen baspalardyń kitaptary baǵalandy. Sonyń ishinde «Shyǵys ádebıeti» baspasynan shyqqan «Qasqyrlar patshaıymy» kitaby arnaıy dıplommen marapattaldy.

Sonymen qatar «Atakent-Ekspo» halyqaralyq kórme kompanııasy Qazaqstan Respýblıkasy Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrliginiń, Almaty qalasy ákimdiginiń, «Qazaqstan Respýblıkasynyń  Ulttyq memlekettik kitap palatasy» RMM-niń jáne «Qazaqstan baspagerler, polıgrafıster jáne kitaptaratýshylar Assoıasııasymen» BPKA resmı qoldaýymen «Atakent» kórme ortalyǵy HHII Qazaqstandyq «Bilim jáne mansap – 2023» halyqaralyq kórmesin ótkizdi.

Jıyrma eki jyldan beri «Bilim jáne mansap» kórmesi bilim berýdiń barlyq deńgeıindegi jetistikterdi, zamanaýı oqytý tehnologııalaryn, oqý jabdyqtaryn, jańa bilim berý baǵdarlamalaryn kórsetip, daryndy jastardy úzdik oqý oryndarymen baılanystyrdy. Bıylǵy jyly alys-jaqyn kóptegen  sheteldiń oqý oryndarynyń ókilderi atap aııtqanda Qazaqstan, Reseı Federaııasy, Belarýs, Úndistan, Polsha, Iran, Slovakııa, Chehııa, Túrkııa kelýshilerdi álemniń ártúrli elderiniń bilim berý júıelerimen tanystyryp, olarǵa Qazaqstandaǵy jáne sheteldegi eń jaqsy bilim berý baǵdarlamasyn tańdaýǵa kómektesti. Solardyń ishinde Torýn qalasyndaǵy WSB Merito ýnıversıteti (Polsha, Torýn), Pragada (Chehııa, Praga) VERTEX SCHOOL Foundation til kýrstary, Fılosof Konstantın sııaqty alys shetelderdiń oqý oryndarynyń kórmesine qyzyǵýshylyqtyń artqanyn atap ótý mańyzdy. Sonymen qatar Nıtra ýnıversıteti (Slovakııa, Nıtra), Perspektywy Education Foundation (Polsha) jáne basqa da joǵary oqý oryndary qazaqstandyq jastardy qabyldaýǵa saqadaı-saı daıyn bolyp otyr.

Sonymen qatar Mádenıet jáne aqparat mınıstrliginiń qoldaýymen «Uly Jibek Jolymen-2023» atty halyqaralyq HI kitap jáne polıgrafııa kórmesi de jalǵasyn tapty. Is-sharada ártúrli baspalar, kompanııalar, ýnıversıtter ártúrli taqyrypta merekelik keshterdi ótkizdi.

Qazaqstanda zamanaýı kitaptardyń keń taralýyna yqpal etý, otandyq kitap ındýstrııasy men kitap naryǵyndaǵy otandyq taýar óndirýshilerdiń pozıııalaryn nyǵaıtý, sondaı-aq polıgrafııa, kitap shyǵarý jáne kitap óndirisine jańa tehnologııalardy engizý maqsatynda ótkizilgen kórmeniń ashylý saltanatynda Mádenıet jáne aqparat vıe-mınıstri Arman Júdebaev júrekjardy lebizin bildirdi.

Túrkistan qalasynda ótken Ulttyq Quryltaıdyń ekinshi otyrysynda memleket basshysy kitap salasyn damytýǵa erekshe toqtaldy. Prezıdent otandyq kitap ónimderin shyǵarýdy arttyrý boıynsha naqty mindetter qoıdy. Memlekettik tapsyrys boıynsha mınıstrlik 2022 jyly 506 myń dana taralymmen 188 ádebı týyndyny jaryqqa shyǵardy. Al 2023 jyly 295 myń dana taralymmen 101 ádebı kitap shyǵady dep josparlanýda. «Jańa qazaq ádebıeti» jobasy aıasynda buryn esh jerde jarııalanbaǵan týyndylardy jarııalap jatyrmyz. Atap aıtqanda, 2022 jyly jalpy taralymy 30 myń dana bolatyn 10 ádebı týyndy jaryq kórgen bolsa, bıyl taǵy 14-i 42 myń dana taralymmen basylady. Olardyń barlyǵy elimizdiń kitaphana qoryn tolyqtyrady, – dedi ol.

Is-sharada «Shyǵys ádebıeti» kompanııasynyń uıymdastyrýymen «Devochka ıdet vpered» kitabynyń resmı tilde shyǵarylǵan nusqasynyń tusaýkeserin ótkizdi. Elimizge bilgili aqyn, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi, jýrnalıst-jazýshy, birneshe kitaptardyń avtory Saıat Qamshyger tusaýkeserdi júrgizip otyrdy. «Hebei Juvenile and Children’s Publishing House Co., Ltd.» kompanııasynyń bas redaktory Sýn Chjojan kitapta jazylǵan negizgi máselelerge erekshe toqtaldy.

«Devochka ıdet vpered» kitabynyń avtory Jýan Meı shyǵarmany qalaı jazǵandyǵyn, kórkem týyndyny beınelep sýretteýge ne túrtki bolǵanyn jáne aldaǵy ýaqytta atqarylar josparlarymen bólisti. Qazaqstan kitap palatasynyń basshysy Ádil Qoıtanov dostyqta shekara bolmaıtyndyǵyn, kórshiles qos eldiń qalamgerleri árdaıym bas qosyp, bir-birinen úırenetini kóp ekendigin tilge tıek etti.

Qytaıdyń Almatydaǵy konsýldyǵynyń bas konsýly zıan Veı Qazaqstan men Qytaı arasyndaǵy yntymaqtastyq barlyq salada kúsheıip kele jatqandyǵyn, qos memlekettiń qalamgerleriniń uqsas tustary kóp ekendigin atap ótti.

Jıynda oqyrmandar ózderiniń tolǵandyrǵan máseleleri boıynsha suraqtar qoıdy. Oqyrmandardyń suraǵyna kitap avtory Jýan Meı naqty ári tuщymdy jaýap berdi. Kitap avtorynyń paıymymen eń jaqsy suraq qoıylǵan oqyrmanǵa «Devochka ıdet vpered» kitabyn syıǵa tartyp, júrekjardy lebizin bildirdi. Atalmysh shara aıasynda oqyrmandar men qala qonaqtary «Shyǵys ádebıeti» jáne «Shans» baspasy shyǵarǵan kitaptarǵa joǵary baǵasyn berdi. Tusaýkeserge elimizge tanymal qoǵam qaıratkerleri men aqyn-jazýshylary qatysty. Sonymen qatar kóptegen baspalar elimizge tanymal jáne ádebıet maıdanyna jańadan qosylǵan qalamgerleriń kitabynyń tusaýyn kesti.

«Bilim jáne mansap» kórmesi 22 jyl boıy Qazaqstannyń, alys jáne jaqyn shet elderdiń bilim mekemelerine zamanaýı oqý tehnologııalaryn, jańa oqý baǵdarlamalaryn, oqý quraldaryn usyný múmkindigin berip keledi. О́zim osy kórmege jylda qatysamyn. Bul shara jastardyń rýhanı jaǵynan ósýine mol septigin tıgizedi. Kóptegen baspalar osy kórme arqyly kitaptaryn nasıhattaýyna mol múmkindik alady. Ári halyqtyń kitapqa degen qyzyǵýshylyqty arttyrady, – dedi «Kórshiles» jýrnalynyń bas redaktory Gúlnur Qyranbaı.

Iá, kóz jetpeıtin jerge ushqyr oı jetetini aıdan anyq. Oıdyń júıriktigin jetildiretin de, utqyrlyǵyn ozdyratyn da, sózge sheshendigin shynyqtyratyn da – kitap ekeni belgili.

Halyqaralyq kitap jáne polıgrafııa kórmesinde halyqaralyq jáne mádenı yntymaqtastyqty damytý, aldyńǵy qatarly tehnologııalar men baspa salasyndaǵy dúnıejúzilik tájirıbelerdi qamtý, jetistikter men ınnovaııalardy kórsetýge basa mán berildi.

Kitap oqý – rýhanı kemeldikke bastaıdy. Bolashaq qoǵamnyń mádenıet deńgeıiniń kórsetkishi de – kitap oqý dep aıtar edim. О́zim bala kezimnen kitapqa qumar bolyp óstim. Kórkem ádebıettiń tárbıelik, tanymdyq jáne estetıkalyq máni zor. Sonymen qatar kórkem ádebıetter adamnyń qoǵam men tabıǵat ómirin, adamdyq sezim men qarym-qatynas álemin ashyp, túsindiredi. О́zim basqaratyn kompanııada kóptegen ádebı-kórkem jáne tanymdyq kitaptar jıi shyǵyp turady. Eń bastysy biz Qazaqstan men Qytaı jazýshylarynyń kitaptaryn aýdaramyz. Qos memlekettiń qalamgerlerin bir-birine tanystyryp, rýhanı turǵydan baılanys ornatamyz. Eń bastysy biz halyqqa qyzmet etip, halyq suranysyna saı kitaptardy da shyǵaryp kelemiz, – dedi «Shyǵys ádebıeti jáne óneri» Baspa kompanııasynyń basshysy Jeńis Omarov.

Sondaı-aq kórmeniń iskerlik baǵdarlamasy aıasynda Qazaqstannyń jáne alys-jaqyn shetelderdiń jetekshi ýnıversıtetterinde prezentaııalar, semınarlar, testileý jáne biliktilikti arttyrý konkýrstary ótti. Is-shara aıasynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq testileý ortalyǵy mektep, lıeı, kolledj túlekteri úshin UBT baǵdarlamasy boıynsha tegin synaq testileýin ótkizdi.

Kórmege bitirýshiler, talapkerler, stýdentter, olardyń ata-analary, sondaı-aq kórmeniń úsh kúni ishinde Qazaqstandaǵy jáne sheteldegi bakalavrıat jáne MVA baǵdarlamalary, til kýrstary týraly bilýge biregeı múmkindigi bar sala mamandary qatysty, bıznes-baǵdarlamalar men oqytý júıeleri, jetekshi ýnıversıtetter men úzdik bıznes mektepteriniń ókilderimen jeke sóılesý múmkindigi, osy elderdegi ýnıversıtetterge túsý talaptary, oqý aqysy, shákirtaqylar men granttar jáne basqa da elimizde jáne shetelde bilim alýdyń eń tıimdi de qyzyqty usynystary týraly tolyq aqparat alýǵa kómektesti. Osylaısha, kórme kórme jurtshylyqtyń nazarynyń oshaǵyna aınalyp, oqý oryndarynyń ózin tanytýyna, tájirıbe almasýyna zor múmkindik berdi. Al kórme jastar úshin olardyń jan-jaqty damyp, jańa sapaly qadam jasaýǵa jol ashty. Kórmege uıymdastyrýshylary men qatysýshylary kelýshiler arasynda baǵaly zattar men syılyqtardyń eksklıýzıvti utys oıynyn ótkizdi.

Al,«Uly Jibek Jolymen – 2023» halyqaralyq kórmesiniń qorytyndy úshinshi kúninde 2021-2023 jyldary jaryq kórgen kitaptar arasyndaǵy baıqaýdyń qorytyndysy shyǵaryldy. Jeńimpazdar jeti nomınaııa boıynsha, atap aıtqanda «Jyl kitaby», «Úzdik kórkem ádebıet. Proza», «Úzdik kórkem basylym. Poezııa» «Úzdik tanymdyq basylym», «Balalar men jasóspirimderge arnalǵan úzdik kórkem-tanymdyq kitap», «El týraly úzdik fotoalbom: tarıhy, mádenıeti, geografııasy» jáne «Úzdik aýdarma basylym» boıynsha úzdikterdi anyqtady.

 

Nurlan QUMAR,

ALMATY