جەتىسايدا قازاق كۇرەسىنەن جارىس جالاۋىن جەلبىرەتتى

كوكتەمنىڭ جايماشۋاق ءساۋىر ايىندا ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە سپورت سايىستارى دا ءدۇبىرىن باستايتىنى بەلگىلى. مىنە، ەل سپورتىندا سامبو، قازاق كۇرەسى سەكىلدى جەكپە-جەكتىڭ دامۋىنا زور ۇلەسىن قوسقان، ارداگەر پالۋان، ارداقتى ازامات باقىتجان جاڭبىرباەۆتىڭ حالىقارالىق جارىسى 24 رەت جالاۋىن كوتەردى. ەلىمىزگە بەلگىلى كوپتەگەن مارقاسقا پالۋانداردىڭ شوعىرى شىققان بۇل ءتۋرنيردىڭ ءتول كۇرەسىمىزدى دامىتۋداعى الار ورنى ەرەكشە.

«ءساۋىر بولماي ءتاۋىر بولماس» دەمەكشى، كوكتەمنىڭ ەكىنشى ايىندا سۋلار تاسىپ سايلاردان، جەر-جاھان كوكتەپ گۇلدەنىپ، تابيعات تاماشا ءبىر كۇيگە ەنەتىن عاجاپ ءبىر كەز. وسى ءبىر نۇرلى كوكتەم ايلارىندا بار تىرشىلىك اتاۋلى كوكتەمنىڭ سامال تازا اۋاسىمەن تىنىستاپ، اينالا كوك كىلەمگە ورانا باستاعان شاقتا ادامزات تا قىزۋ قيمىلعا كوشە باستايدى ەمەس پە. وسىنداي جايما-شۋاق كوكتەمنىڭ كوكەك ايلارىندا اسىرەسە، سپورت سايىستارىنىڭ ءدۇبىرى ءدۇيىم جۇرتقا ءار وڭىردەن ەستىلە باستايدى. جىل سايىن وڭتۇستىكتەگى جەتىساي ەلدى مەكەنىندە ءوتىپ تۇراتىن قازاق كۇرەسىنەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەگى سىڭىگەن جاتتىقتىقتىرۋشى باقىتجان جاڭبىرباەۆتىڭ ءداستۇرلى جارىسىن اسىرەسە، جاس بۋىن ەرەكشە كۇتەدى. ويتكەنى، جىل سايىن جارىستىڭ قۇرمەتتى قوناقتارى بولاتىن، دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ بىلىكتى ماماندارىنىڭ نازارىنا تۇسكەن وسى بەلدەسۋلەردە توپجارعان دارابوزدار الەمدىك جەكپە-جەكتەردە ەل نامىسىن قورعاۋعا مۇمكىندىكتەر الا الادى. سوندىقتان قاتىسۋشىلار ايىرىقشا دايىندىقپەن كەلەدى.

بۇل سىنعا رەسەي، قىتاي، وزبەكستان، تاجىكستان ەلدەرىنەن كەلگەن پالۋاندارمەن قاتار، الماتى، شىعىس قازاقستان، ماڭعىستاۋ، اتىراۋ، وڭتۇستىك قازاقستان وبلىستارىنان 130 تارتا سپورتشى قاتىسىپ، ەكى كۇن بويى جەڭىس ءۇشىن جان اياماي بەلدەستى.

جارىستىڭ سالتاناتتى اشىلۋ ءراسىمى دە تارتىمدى كورىنىستەرگە تولى بولدى. تۋرنير ادەتتەگىدەي ەلىمىزدىڭ انۇرانىمەن باستالىپ، ماقتارال اۋدانىنىڭ اكىمى جامانتاي بەيسەنباەۆ پالۋاندارعا اق جول تىلەدى. كەلەسى كەزەكتە اۋدان باسشىسى، قازاق كۇرەسىن الەمدىك دەڭگەيگە شىعارعان دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەزيدەنتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەگى سىڭگەن جاتتىقتىرۋشى، پروفەسسور سەرىك ادامبولسىن ۇلى تۇكەەۆتىڭ 60 جاسقا تولۋ تورقالى تويىنا وراي، ماقتارال اۋدانىنىڭ اتىنان، ءتول كۇرەسىمىزدىڭ دامۋىنا وراسان ۇلەس قوسقانى ءۇشىن، كۇمىس ەرلى تۇلپار تارتۋ ەتىپ، ۇستىنە جاعالى شاپان جاپتى. سونىمەن قاتار، باقىتجان جاڭبىرباەۆتىڭ تۋرنيرىنە وراسان ۇلەس قوسقان دەمەۋشىلەر مەن تورەشىلەر دە نازاردان تىس قالماي، دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ تاعايىنداعان مەدال، ديپلوم، گراموتالارىمەن ماراپاتتالدى.

ءبىر ماسەلەنى ايتپاي كەتپەۋگە بولمايتىن سياقتى. قانشاما مۇزبالاق پالۋانداردىڭ تۇساۋىن كەسكەن بۇل جارىسقا قازاقستان قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسى ەلىمىزدىڭ ۇزدىك سپورتشىلارىنا قاتىسۋعا رۇقسات بەرمەپتى. «الا قويدى بولە قىرىققان جۇنگە جارىمايدى»، – دەگەن عوي بابالارىمىز. قازاق كۇرەسى بارشا قازاققا ورتاق كۇرەس ءتۇرى ەمەس پە ەدى. سوندا دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ اتا كۇرەسىمىزدى الەمدە عانا ەمەس ەلىمىزدە دە دامىتۋعا بارىنشا ۇلەس قوسىپ كەلگەن قاۋىمداستىق ەكەنىن كوزى اشىق كوكىرەگە وياۋ حالىق جاقسى بىلەدى. ەندەشە، سول دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەرەراتسياسىنىڭ وڭىرلەردە اتا كۇرەسىمىزدى دامىتۋعا ارنالعان ءدۇبىرلى جارىستاردى وتكىزۋگە ۇلەس قوسۋعا ات سالىسقانى ءۇشىن، نەگە قازاقستان فەدەراتسياسى قىزعانا دە قىرىن قارايتىنىن ءتۇسىنۋ ازىرگە بەلگىسىز بولىپ تۇر. ۇلكەن كۇشپەن كەتىپ بارا جاتقان، شويىن اربانى توقتاتۋ دارمەنسىزدىڭ قادامى بولار. دەسەك تە جارىستار ءوتىپ جاتىر. قازاق كۇرەسىمىز دامۋ ۇستىنە دامي بەرمەك.

سونىمەن جارىسقا ورالساق، 24 جىل بويى ەلىمىزگە بەلگىلى مارقاسقا پالۋاندار كۇرەسىپ كەلگەن بۇل بەلدەسۋلەر قالاي دەسەك تە، قىزىعىن جوعالتپاي تارتىستى جەكپە-جەكتەرمەن كورەرمەندەرىن ءتانتى ەتتى. جەتىسايداعى ورتالىق فۋتبول الاڭىندا جايىلعان بوزكىلەمدە پالۋاندار 5 سالماق دارەجەسى بويىنشا ەكى كۇن بويى كۇش سىناستى. ەندى ءار سالماقتاردا توپجارعانداردىڭ ەسىمدەرىن العا تارتالىق. وقو پالۋانى امانحان وسكەنباەۆ 60 كگ سالماقتا شىمكەنتتەگى بالۋان شولاق كلۋبىنىڭ وكىلى اسىلجان سەيدۋالىنى جەڭسە، 70 كگ سالماقتاعى ماقتارالدىق داۆرون داداەۆ الماتى وبلىسىنان كەلگەن قارسىلاسى دامير بوكەسوۆتەن باسىم ءتۇستى. ال، 80 كگ سالماقتا، وقو پالۋانى ەركىنبەك بولەن ماقتارالدىڭ بەلدى سپورتشىسى احماد باباەۆتان ايلاسىن اسىرىپ جەڭىسكە جەتسە، 90 كگ اۋىر سالماقتا كەزدەسكەن وڭتۇستىكتىڭ ماقتانىشتارى ەرسۇلتان مۇزاپپاروۆ پەن اقىلبەك ساعيدوللاەۆ اراسىندا وتكەن تارتىستى بەلدەسۋدە ەرسۇلتان وسى سالماقتا ەلىمىزدەگى الدىڭعى قاتاردا تۇراتىن، شەبەر پالۋان ەكەنىن كورسەتىپ، جەڭىمپاز اتاندى. 90 كگ-نان جوعارى سالماقتاعى جىگىتتەر اراسىندا الەم چەمپيونى تالعات امىرەنوۆ قارسىلاسى وقو پالۋانى نۇرسۇلتان امىرەنوۆتى الىپ ۇرىپ قۇرمەت تۇعىرىنىڭ ەڭ بيىك ساتىسىنا كوتەرىلدى.

بۋرا ساندى، اتان جىلىكتى ابسوليۋتتىك تۇيە پالۋاندار اراسىنداعى جەكپە-جەكتەر كورەمەندەرگە ۇمىتىلماستاي اسەر قالدىردى. بوزكىلەمدە وسى سالماقتا كۇرەسۋگە ءۇمىت بىلدىرگەن 20 پالۋاننىڭ اراسىندا اتقا جەڭىل تايعا شاق جىگىتتەر مەن الىپ دەنەلى تاۋسوعارلار تەڭسەلە باسىپ كىلەمدە باس جۇلدە ءۇشىن جانكەشتى ونەرلەرىن كورسەتتى. فينالعا سول ەل بولجاپ الدىن الا ءپىشىپ قويعانداي ءدۇبىرلى جارىستاردا توپ الدىنا شىعىپ جۇرگەن وقو بپلۋانى ەرسۇلتان مۇزاپپاروۆ پەن شىعىستىڭ جۇمىر دەنەلى، شىمىر ۇلى قازاق كۇرەسىنەن الەم چەمپيونى تالعات امىرەنوۆتەر كەزدەسكەن ەدى. ەكەۋى دە جەڭىسكە ساي پالۋاندار. اتتەڭ جۇلدە بىرەۋ، جەڭىمپاز انىقتالۋ كەرەك بولعاندىقتان تورەشىلەر ءۇشىن بۇل كەزدەسۋ ۇلكەن سىن بولعانى دا انىق. حوش، سونىمەن نەگىزگى ۋاقىتتا ءبىر-ءبىر جامباس ۇپايلارىمەن تەڭ اياقتاعان قوس قابىلاننىڭ مىقتىسى قوسىمشا بەرىلەر بەلدەسۋدە انىقتالاتىن بولىپ شەشىلدى. قويان-قولتىق شەشۋشى سىندا تالعات امىرەنوۆتىڭ تاجىربيەسى مول ەكەنىندىگى ايقىن كورىنىپ، قارسىلاسىنىڭ قولىن قاعىپ الىپ كەتتى. وسىلايشا باس جۇلدەگە تىگىلگەن بمۆ اۆتوكولىگىنىڭ كىلتى شىعىس پالۋانى امىرەنوۆكە تابىس ەتىلدى.

جارىس سوڭىندا ءسوز العان دۇنيەجۇزىلىك قازاق كۇرەسى فەدەراتسياسىنىڭ ءبىرىنشى ۆيتسە-پرەزيدەنتى سەرىك ادامبولسىن ۇلى تۇكەەۆ مىرزا، جارىستىڭ ءادىل وتكەنىنە باس بارماعىمەن باعا بەرە وتىرىپ، بۇگىنگى تاڭدا قازاق كۇرەسىنىڭ الەمدىك دەڭگەيگە كوتەرىلىپ كەلە جاتقانىنا وسىنداي ەلىمىزدەگى ءار وڭىرىنەن شىققان ءاپايتوس پالۋانداردىڭ قوسار ۇلەس زور ەكەندىگىن ايتتى. سونىمەن قاتار، ءتول كۇرەسىمىزدىڭ وزگە كۇرەس تۇرلەرىنەن ەرەكشەلىگىن ادەمى كورسەتە بىلگەن، ءوسىپ كەلە جاتقان دارىندى جاستارىمىزدىڭ الداعى الەم، ەۋروپا، ازيا سايىستارىنا قاتىسىپ، ەل نامىسىن قورعاۋدا مۇمكىنشىلىكتەرى زور ەكەندىگىن باس ايتا كەتتى.

سونىمەن 24 رەت جالاۋىن كوتەرگەن ايتۋلى جارىستىڭ جەڭىمپازدارى مەن جۇلدەگەرلەرى باعالى سىيلىقتارمەن مارپاتتالىپ، ەرەكشە قۇرمەتكە بولەندى. ەندىگى كەلەر كوكتەمگە دەيىن، جاس پالۋاندار وسى باستان شەبەرلىكتەر قايتا شىڭداپ، تىنىمسىز جاتتىعۋلارىن باستايتىن بولادى.

اقىن ورداباي ۇلى
وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسى،
ماقتارال اۋدانى