SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Sońǵy kezde el sportyna aıtylyp júrgen syn az emes. Basym kópshiligi shet elden kelip, el namysyn qorǵaıtyn sportshylarǵa qatysty. Onyń ishinde fýtboldan Qazaqstan chempıonatyndaǵy komandalarǵa legıonerlerdiń aǵylyp kelýi jáne olarǵa memlekettik bıýdjetten mıllıondap jalaqy tólenýi jurt narazylyǵyn týdyryp otyr.
Bul máseleni táýelsizdik alǵannan beri qoly bostyń bári synap, minep jatty. Arasynda qoldaǵandary da bar. Bıylǵy jylǵy fýtbol maýsymynda legıonerlerge lımıt alyp tastalynyp, bir ýaqytta alańǵa 11 sheteldik oıynshynyń shyǵýyna ruqsat etildi. Osy ereje qabyldanǵannan keıin Premer lıgadaǵy klýbtar jalpy sany 150 legıonerdi óz qatarlaryna qosty. Olardyń ishinde rasynda bombardır atanyp, komandany alǵa súırep júrgenderi de bar, qosalqy quramnan kóz ashpasa da qaltasyn tompaıtyp otyrǵandary da az emes.
Halyq legıonerlerge syn aıtyp, minep jatsa, legıonerler de qalyspaı qazaq fýtbolynyń, tipti qazaq eliniń kem tustaryn aıtyp suhbat berip júr. Shetelden kelgen sportshylar qazaq eli men sporty týraly ne dep jatyr? Bir sholyp shyǵaıyq.
2015 jyly «Qaısar» fýtbol klýbynda 12 match oınap, birde bir gol salmaǵan Belarýstiń oıynshysy Anton Matveenko jaqynda «Na banke» Youtube arnasyna bergen suhbatynda:
Qazaqstandaǵy jaǵdaı óte nashar. Qyzylordada adamdardan túıe kóp. Alǵash ushyp barǵanymda oıylǵan asfaltty kórdim. Áýejaıda júgimizdi ońdy-sońdy laqtyryp jatty. «Qaısardyń» bazasy jaman emes. Tipti, jaqsy der edim. Al, jattyǵý jasaıtyn jáne oıyn ótkizetin alańnyń byt-shyty shyqqan. Sol jyldary jaqsy legıonerlerdi jınady. Al, qazaqtardyń ózi onsha emes…, — dedi.
«Atyraý» fýtbol klýbynda dop teýip júrgen Kongo Demokratııalyq Respýblıkasynyń oıynshysy Joel Kaıamba jaqynda Meta-ratigs.kz- ke bergen suhbatynda fýtboldaǵy translıaııany synaǵan.
Qazaqstandaǵy fýtbol kórsetilimi qalalyq fýtbol lıgasynyń ekinshi dıvızıonyndaǵydaı. Tipti, uıalǵanymnan Instagram-ǵa post sala almaımyn. Árıne, Eýropada translıaııanyń sapasy jaqsy. Halyq Eýropadaǵy fýtbol translıaııalaryn kórsin, sosyn Qazaqstandaǵy kórsetilimmen salystyrsyn. Translaııa sapasyn jaqsartý úshin lıga basshylarynda barlyq resýrs bar. Onda nege sapasyn jaqsartpaıdy? Men túsinbeımin, — degen eken.
Azh.kz saıty shotlandyq Scottish Sun gazetine silteme jasap, Iýıng Gremniń «Kazakh racists made my life misery» nemese qazaqshaǵa aýdarǵanda «Qazaq násilshilderi meniń ómirimdi tozaqqa aınaldyrdy» taqyrybyndaǵy maqalasyn jarııalady. Munda «Atyraý» fýtbol klýbynyń burynǵy qara násildi legıoneri Mıkael Antýan-Kıýre óziniń Qazaqstanda oınaǵan kezderi týraly áńgimelegen. Oqyp otyrsańyz Mıkael Antýan-Kıýreniń esh dálelsiz aıtqanyna kúmánmen qaraýǵa bolady. Onyń bul pikiri jekelegen adamdarǵa ǵana qatysty bolmasa, jappaı halyqtyń oı-órisine, shetel azamatyna degen kózqarasyna múldem qatysy joq dep bilemiz. Sonymen Mıkael Antýan-Kıýre ne dedi?
Bizdiń keıbir jankúıerlerimiz klýb dırektoryna shyǵyp, komandada qara násildi oıynshylardyń oınaǵanyn qalamaımyz dep jarııalapty. Maǵan páter jaldap turýyma ruqsat bergen. Alaıda páterge barǵanymda, úı ıesi: «Joq, men onyń qara ekenin bilgen joqpyn. Men úıimde onyń turǵanyn qalamaımyn»,- dep aıtty.
Osylaısha, meniń turatyn úıim bolmady. 15 sharshy metr bir bólmede turdym. Men osy tuıyq keńistikte 24 saǵat boıy ózimmen ózim qaldym. О́ıtkeni, eshkim aǵylshynsha sóıleı almaıdy. Qaralyǵym úshin maǵan tyrnaǵyn tıgizýge arlanatyn. Men endi ol jaqqa eshqashan qaıta barǵym kelmeıdi. Bul meniń ómirimdegi eń jaman tórt aı boldy. Meni maımyl dep mazaqtap, alań qaptalyna jaqyndaǵanda maǵan qaraı túkiretin.
Komandalas joldastarym Túrkııadaǵy oqý-jattyǵý jıyndary kezinde menimen jaqsy qatynasta bolǵan. Al qalaı Qazaqstan jerine keldik, bári menen syrt aınaldy. Olar ózderiniń qara násildi adammen birge júrgenin kórgendi qalamaǵan shyǵar, — dep ol narazylyǵyn bildiripti.
Bıyldan bastap sheteldik fýtbolshylarǵa lımıt alynyp tastaǵalǵannan keıin, elimizge legıonerlerdiń kóptep aǵylyp kelip jatqanyn joǵaryda sóz ettik. Osy kezge deıin elimiz legıonerlerdiń mundaı ashyq aıyptaýlaryn, ashyq pikir bildirýin eshqashan estip-kórmegen edi. Endi «Estir qulaqta jazyq joq», demekshi olardyń qazaq fýtbolyna degen synı kózqarasyn eskerip, ózimizdi syrtymyzdan bir qarap, kemshilikter men problemalardy sheshýge memleket bolyp atsalýymyz kerek-aq. Ol úshin legıonerlerdiń aılyǵyna beriletin mıllıondaǵan teńgeni memlekettiń qazynasynan emes, klýbtardyń ózderi tóleý kerek degen zańdy iske qosyp, únemdelgen mıllıardtaǵan teńgeni sport ınfraqurylymdary men jergilikti fýtbolshydardy daıyndaıtyn akademııalardyń qurylysyna jumsalǵany jón dep bilemiz.
Aınat QABIDÝLLAEV,
ASTANA
