SportPress.kz قازاقستان سپورت جاڭالىقتارى
كوشپەلى جۇرتتىڭ الەم كىندىگىنە كوشىن تارتىپ كىرىسكەن كوشپەندىلەر ءدۇبىرى. ات ءدۇبىرىن الىستان ەستىر ازيا حالىقتارىنىڭ اتوي سالىپ جاتقانى بەسىنشى مارتە. «بەس بار جەردە، سەس بار» دەگەندەي، سىرت كوزدى تەسىلتىپ، سۇلۋلىق سىرىنا ۇيىستىرعان دودانىڭ دوپشا دومالاپ جەر الەمدى كەزىپ كەتكەنى بار.
پاريج وليمپياداسىنىڭ سىنىنان گورى، كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ سىرلى بوياۋى قانىق بولعانى ەل اۋىزىندا ءجۇر. جاقسىنىڭ ارتىنان جامان استە قالعان با؟ مۇندا دا ماقتان سوزبەن قيان-كەسكى داۋلى قاقتىعىستان ورىلگەن اڭگىمە قاتار ءجۇردى. كارتامىس كوكپار ءدۇبىرىنىڭ كەلەڭسىز جايتى كوڭىلگە سەلكەۋ ءتۇسىرىپ كەتتى. ورتاعا تاستار قورجىندى قاعىپ الا اكەتەر ات ويىنى ءۇشىن ەكى ەلدىڭ سوقتىعىسىپ، ودان بارا ءبىر جاقتىڭ سپورت ادەبىنەن بەزىپ، سىيلاستىقتى بۇزىپ، اۋپىرىمدەپ بارىپ اتقىلاعاننان كەيىنگى جانارتاۋداي باسىلعانى سپورت اتتى سيقىرعا بىلعانىش بولدى-اۋ. «جانارتاۋ قازىر سامارقاۋ، سامارقاۋ بىراق سونبەيدى» دەپ مۇزبالاق اقىن جىرلاعانداي، بۇل وقيعاتتىڭ ءھالى ءالى دە وسى بوپ تۇر.
كوپشىلىكتىڭ نازارىنداعى ءدۇبىردىڭ وزىندەي داۋى دا ءدۇر ەتكىزبەسىن بە ەل ءىشىن؟! كوز سۇرىنەر ادەمىلىككە اۋەس بولعانداردىڭ ابايسىزدا ما ايلالاپ پا «قامشى ساپ قالعان» كوكپارداعى سيرەك ەمەس كورىنىسكە سۇزىنە قاراعانى دا وتقا ماي شاشىپ ۇرلەگەندەي-اق بولدى. مۇنداي دا شەشىمدى سپورت ەرەجەسىنە قالدىرۋ يگى. قولدانار شارا، ەرەجەسى بولعان سوڭ دا ول سپورت. تالاپقا ساي جازالاۋ ءىسى بولعاننىڭ وزىندە ءىستىڭ تۇزەلۋ ورنىنا شيەلەنىسىپ كەتۋى كوشپەندىلەر ويىندارىنا ونىڭ ىشىندە كوكپارعا لايىقتى دارەجەنى بەرە الماعاندىقتىڭ، قوعام ساناسىنا سىڭىرمەگەندىكتىڭ كورىنىسى-اۋ ءسىرا. بۇ وقيعا كوشپەندىلەر الاڭىنان وليمپيا تورىنە اۋىسسا، ەل ءانۇرانى شىرقالعانداعى مۇنداي سەزىم تەربەلىسىنە وليمپيادا ەرەجەسى ادەبى توقتام قويار ەدى. ەرەجە بۇزۋشىلىق، قارسىلىق ءبىلدىرۋدىڭ ەتيكاعا كەرەعار ارەكەتپەن ورىن الۋىن ءتورت جىلدىق دودا كەشىرە قويمايدى. ءار جۇيرىك مۇنى جاقسى تۇسىنەدى. استە ول وندايدا ارتى جار، الدى قۇز بولاتىنىن بىلەدى. سونان دا ىشتەي ەموتسيالىق تۋلاۋدان كەرى شەگىنەدى.
قۇلاقپەن ەستىگەندەر دە، اقىلمەن وي ورگەندەر دە ورتاعا ءسوز تاستاۋ دا. قامشىنىڭ ورىمىنەن تارتىپ كەنەسارى حاننىڭ باسىنا شەيىن جەتىپ تىندى. بىلايشا ايتقاندا، مەدياەتيكاداعى «وشپەندىلىك ءتىلى». قوس ۇلتتىڭ ۇيىعان ايرانداي بىرلىك، تۇتاستىعى وسىدان، جۇيەسىز اۋىز سوزىنەن ءىريدى. جامبىل جاباەۆتىڭ سوزىمەن، «سۇيەگىم – قازاق، ەتىم – قىرعىز». مادەني، رۋحي، جەر-انالىق بايلانىس تاۋىپ، ءتوس قاعىستىرىپ، ۇرپاق جاراستىرىپ جۇرگەن قوس ۇلت اراسىنا بويداعى قىزۋمەن شىققان ويلاردان سىزات تۇسپەسە دەيمىز.
ءداپ سول مەزەتتە بەيتاراپتىقپەن ادامزات اراسىنداعى تاتۋلىقتى ۇستاپ قالۋشىلار اتانعان – جۋرناليستەردىڭ دە الاڭدا ەتيكانى ۇمىتىپ جاپا-تارماعاي ۇمتىلۋى، كورگەنىن ايقايلاتىپ جازۋمەن جەتكىزۋى دە داۋدى شيەلەنىستىرە ءتۇستى. «ىزگىلىك ارتىقشىلىق پەن كەمشىلىكتىڭ ورتاسىندا» دەگەن اريستوتەل ويىنداعىداي تىم ارتىق كەتپەۋ كەرەكتىگىن ءار تۇلعا ۇستانسا دەيمىز-اۋ مۇنداي دا. مەيلى، جۋرناليست بولسىن، جۇرت بولسىن.
«جەڭىمپاز دەپ قارسىلاسىڭنىڭ قولىن كوتەردى مە، دەمەك سەن جەڭىلدىڭ. جەڭىلمەي جەڭىلۋىڭ مۇمكىن. بىراق جەڭىلدىڭ» دەيتىن نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ ءسوزى ءدام بەرەدى مىناعان. كوكپار قىرعىزستان قۇراماسىنىڭ اتا سالت ويىنى، جۇرەگى، نامىس قىلىشى، ار-ۇياتى. جۇلقىنىپ كەپ جۇلدەنى ج ۇلىپ الا الماعانى كىمنىڭ دە نامىسىن قايرايدى. ال، نامىستان تۋار ارەكەت ۇدايى وسى سارىندا بولسا، كوكپار ءدۇبىرى وليمپيادا دارەجەسىنە جەتۋ ورنىنا قازاق پەن قىرعىز اراسىنداعى عانا قاقتىعىستى دودا ۇدەسىنەن اسپاي قالماق.
«جەڭىلمەي جەڭىلۋىڭ مۇمكىن» دەگەن دە ەرەجەنىڭ رەتىنەن قاي تاراپتىڭ كەتىك كەتىرگەنى وي جۇيەسى جۇيرىك ءار جانعا بەلگىلى. تارقاتىپ ايتساق، تورەشى ءىسى. قامشى تيگەن قاتەلىكتەن كەيىن بەرىلگەن جەكپە-جەكتە دۇرىس تۇرعىزىپ پارمەن بەرمەۋى. قازاق قۇراماسى تاراپىنان كەتكەن ورەسكەل بۇزۋشىلىق وسى دا…
«ءبىر ءسوزدىڭ ءبىر سوزگە كولەڭكەسى دە تۇسەدى، ساۋلەسى دە تۇسەدى»، – دەيدى جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆ. مىنا كوكپاردى دەپ كوسىلە سويلەپ، جۇگەنسىز شاپپاق بولعان شابىس كوپكە جەتپەيدى. نە بار، نە جوق قىلىپ تىنادى ءسوز قۇدىرەتى. سپورتتىڭ ماقساتى استە بۇل ەمەس.
اعىلشىن جازۋشىسى دجون گولسۋورسيدىڭ سوزىمەن «ءبىزدى الەمدەگى قۇتقارۋشى كۇش – سپورت، ونىڭ ۇستىندە ءالى كۇنگە دەيىن وپتيميزم تۋى جەلبىرەيدى، مۇندا ەرەجەلەر ساقتالادى جانە جەڭىس كىمنىڭ جاعىن دا بولسا دا، قارسىلاستى قۇرمەتتەيدى».
ءسوز ءتۇيىنى، سپورت جۇرتى ۇيىسسا جەڭىس، قاق ايىرىلسا كەرىس!
جاسا سپورت! جاسا ادامزات!
دءىلناز بيشەر،
ءال-فارابي اتىنداعى قاز مۇۋ-ءنىڭ ستۋدەنتى
الماتى
