بالا دەنساۋلىعى – باستى نازاردا

الماتىدا «پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسىنىڭ جەتىستىكتەرى مەن دامۋ بولاشاعى» اتتى قازاقستان بالالار دارىگەرلەرىنىڭ ح سەزى جانە «جاس زەرتتەۋشى: زاماناۋي پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسىنىڭ سىن-تەگەۋرىندەرى مەن دامۋ بولاشاعى» اتتى جاس عالىمداردىڭ حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياسى ءوتتى.  

ءتورت جىلدا ءبىر رەت وتكىزىلەتىن شارا بيىل 4 500-دەن اسا بالالار دارىگەرلەرىنىڭ باسىن قوستى. ءىس-شارانىڭ باستى ماقساتى — ەلىمىزدەگى پەدياتريالىق قىزمەتتىڭ جەتىستىكتەرى مەن دامۋ بولاشاعىن سارالاۋ، پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەردى كوتەرۋ، شەشۋ جولدارىن قاراستىرۋ، جاس عالىمداردىڭ عىلىمي الەۋەتىن ارتتىرۋ، پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى سالاسىنداعى يننوۆاتسيالار بويىنشا جاس عالىمدار اراسىندا تىعىز حالىقارالىق قارىم-قاتىناستى ورناتۋ، جاس مامانداردى عىلىممەن اينالىسۋعا شاقىرۋ.

دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى، پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى عىلىمي ورتالىعى، «پەدياترلار وداعى» قوعامدىق بىرلەستىگى مەن س.ج.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن قازاقستان بالالار دارىگەرلەرىنىڭ ح سەزىنە يتاليا، پولشا، قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكىستان، ءازىربايجان، رەسەي، بەلارۋس جانە ت.ب. الىس جانە جاقىن شەتەلدەردەن پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى سالاسىنىڭ جەتەكشى عالىمدارى مەن ساراپشىلارى،  سونىمەن قاتار ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىنەن ءتۇرلى بەيىندەگى پەدياترلار مەن بالالار حيرۋرگ-دارىگەرلەرى قاتىستى. باسقوسۋ وففلاين جانە ونلاين تۇرىندە ءوتتى.

مەرەيتويلىق القالى باسقوسۋدىڭ اشىلۋ سالتاناتى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆانىڭ، انا مەن بالا دەنساۋلىعىن قورعاۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى ماعريپا ەمبەرگەنوۆانىڭ، س.ج.اسفەندياروۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق مەديتسينا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ وكىلى، كلينيكالىق بلوك بويىنشا پرورەكتورى سۆەتلانا سۇلتانعازيەۆانىڭ جانە پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى عىلىمي ورتالىعىنىڭ باسقارما توراعاسى اباي قۇسايىنوۆتىڭ العى قۇتتىقتاۋ سوزىمەن اشىلدى.

قازاقستان بالالار دارىگەرلەرىنىڭ العاشقى سەزىنىڭ وتكەنىنە – 50 جىل. 1974 جىلى العاشقى بالالار دارىگەرلەرىنىڭ ءبىرىنشى سەزى ءوتتى. بۇگىنگى تاڭدا وسى اتالعان ساتتەن ەستەلىك رەتىندە تەك قانا فوتوسۋرەت ساقتالعان، بىراق سەزدىڭ رۋحى، ونىڭ قاعيداتتارى مەن مىندەتتەرى وزگەرىسسىز قالدى. بۇگىن بۇل زالعا جينالعان بارلىق دارىگەرلەردى ءبىر ماقسات بىرىكتىرەدى – ول ەلىمىزدىڭ ەڭ كىشكەنتاي ازاماتتارىنىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋ مەن جاقسارتۋ، ويتكەنى ەلىمىزدىڭ بولاشاعى ءبىزدىڭ بالالارىمىزدىڭ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى. بۇگىنگى مەرەيتويلىق شارا 500-دەن استام بالالار دارىگەرلەرىنىڭ باسىن قوستى،  تاعى 3000-نان استام دارىگەر ءبىزدى بۇگىن ونلاين تىڭداپ وتىر. زالدا ءوز جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرىمەن بولىسۋگە دايىن شەتەلدىك ارىپتەستەرىمىزدى دە كورۋ ەرەكشە قۋانتادى. پەدياتريالىق قىزمەتتىڭ بولاشاعى تۇرعىسىنان اعا بۋىن ارىپتەستەرىنەن ءبىلىم الىپ، تاجىريبە جينايتىن جانە ءوز تاجىريبەلەرىن جەتىلدىرەتىن كوپتەگەن جاس ماماندار جىگەرلەندىرەدى. سەزد قورىتىندىسى بويىنشا قابىلدانعان قارار ەلىمىزدىڭ پەدياتريالىق قىزمەتىن ودان ءارى دامىتۋعا جاڭا سەرپىن بەرەدى دەپ سەنەمىن!، — دەپ اتاپ ءوتتى العى سوزىندە پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسى  عىلىمي ورتالىعىنىڭ باسقارما توراعاسى اباي قۇسايىنوۆ.

سونىمەن بىرگە ول ارنايى بايانداما جاساپ، ەلىمىزدەگى پەدياتريالىق قىزمەتتىڭ بۇگىنگى جاعدايىن ايتىپ بەردى.

ءوزىنىڭ قۇتتىقتاۋ سوزىندە دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى اقمارال ءالنازاروۆا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ بالالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان بىرقاتار ماڭىزدى باستامالارىن اتاپ ءوتتى.

انا مەن بالا دەنساۋلىعىن قورعاۋ مەملەكەت پەن قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنىڭ باسىم مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ەلدىڭ بولاشاعى — جاس ۇرپاقتىڭ دەنساۋلىعىنا بايلانىستى. سوڭعى 10 جىلدا ەلىمىزدە بالالار ءولىم-ءجىتىم كورسەتكىشى ازايىپ كەلەدى.  دەنە سالماعى وتە تومەن بالالاردىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى 4 ەسەگە ارتتى. بۇل ەلىمىزدەگى 5000-نان اسا پەدياتر دارىگەرلەرىنىڭ كۇندەلىكتى جانكەشتى ەڭبەكتەرىنىڭ ناتيجەسى، سونداي-اق، ءتيىمدى پەريناتالدىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ، ددۇ ۇسىنعان قاۋىپسىز انا بولۋ قاعيداتتارىنىڭ، نەوناتالدى رەانيماتسيانى دامىتۋدىڭ، از ءينۆازيۆتى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ، جوعارى تەحنولوگيالىق مەديتسينالىق كومەكتىڭ جانە بالالار كارديوحيرۋرگياسى مەن بالالار نەيروحيرۋرگيالىق كومەگىن دامىتۋدىڭ ارقاسىندا مۇمكىن بولدى، — دەدى دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ا.ءالنازاروۆا.

ەلىمىزدىڭ جانە شەت ەلدىڭ بالالار دارىگەرلەرىنىڭ باسىن قوسقان سەزدىڭ  بەدەلدى الاڭىندا بالالارداعى اۋرۋلاردى ەمدەۋ مەن دياگنوستيكالاۋدىڭ زاماناۋي ادىستەرى، بالالار حيرۋرگياسىنداعى وزەكتى ماسەلەلەرى، پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسىن دامىتۋدىڭ عىلىمي جانە پراكتيكالىق اسپەكتىلەرى،  پەدياتريالىق كادرلاردى دايارلاۋ ماسەلەسى، بالالارداعى ونكولوگيالىق جانە گەماتولوگيالىق اۋرۋلاردى دياگنوستيكالاۋ مەن ەمدەۋدىڭ زاماناۋي تەحنولوگيالارى، سيرەك كەزدەسەتىن اۋرۋلاردى ەرتە دياگنوستيكالاۋ، ەمدەۋ، وڭالتۋ، اسقىنۋلاردىڭ الدىن الۋ جانە تىركەۋ ماسەلەلەرى جانە ت.ب. پەدياتريا جانە حيرۋرگيا سالاسىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەر تالقىلانىپ، عىلىمي جوبالار ۇسىنىلدى جانە پراكتيكاداعى ەرەكشە كلينيكالىق جاعدايلار ورتاعا سالىندى. 12 عىلىمي سەسسيادا بارلىعى 121-دەن استام باياندامالار تىڭدالدى. باياندامالاردىڭ تاقىرىپتار اۋقىمى كەڭ. بالالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋدى ۇيىمداستىرۋ اسپەكتىلەرى مەن العاشقى مەديتسينالىق-الەۋمەتتىك كومەك دەڭگەيىندە بالالارعا مەديتسينالىق قىزمەت كورسەتۋدى جاقسارتۋ ماسەلەلەرىنەن باستاپ، بالالارداعى اۋرۋلاردى دياگنوستيكالاۋ مەن ەمدەۋدىڭ زاماناۋي ادىستەرىنە دەيىن قامتيدى.

سەزد اياسىندا دوكتورانتتارعا، ماگيسترانتتار مەن  رەزيدەنتتەرگە ارنالعان «جاس زەرتتەۋشى: زاماناۋي پەدياتريا جانە بالالار حيرۋرگياسىنىڭ سىن-تەگەۋرىندەرى مەن دامۋ بولاشاعى» اتتى جاس عالىمداردىڭ حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسياسى ءوتتى.

جاس عالىمداردىڭ عىلىمي الەۋەتىن ارتتىرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋدى دامىتۋدىڭ مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدا جاس دارىگەرلەردىڭ ءرولىن ارتتىرۋ ماقساتىندا كونفەرەنتسيادا ەلىمىزدىڭ جانە شەت ەلدەردىڭ جوو مەن عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىندا رەزيدەنتۋرادا، ماگيستراتۋرادا جانە PhD دوكتورانتۋرادا وقيتىن جاس عالىمداردىڭ جاريالانىمدارى، اۋىزشا جانە پوستەرلىك باياندامالارى ۇسىنىلدى. عىلىمي جوبالاردى پەدياتريا جانە حيرۋرگيا سالاسىنىڭ بىلىكتى ماماندارىنان قۇرالعان قازىلار القاسى سارالادى. عىلىمي كونفەرەنتسياعا ۇسىنىلعان باياندامالار ءۇش اتالىم بويىنشا انىقتالىپ، ارنايى ديپلومدارمەن ماراپاتتالدى. اتاپ وتە كەتەيىك، بيىل وتاندىق پەدياتريانىڭ كوريفەيلەرى: اكادەميك ماشكەەۆ اۋكەن قياس ۇلى مەن بالالار ونكوگەماتولوگيا قىزمەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى كۇلان ومارقىزى اتىنداعى ارنايى سىيلىق تاعايىندالدى.

ءىس-شارا اياسىندا ءۇش شەبەرلىك ساباق: «پەدياتريالىق تاجىريبەدەگى كاپسۋلالىق ەندوسكوپيا»، «لەيكەميانى دياگنوستيكالاۋداعى MRD PCR real time ءرولى. زەرتتەۋ ناتيجەلەرىن ءتۇسىندىرۋ» جانە «بالالار مەن جاس ەرەسەكتەردەگى گەماتولوگيالىق اۋرۋلاردىڭ مورفولوگيالىق دياگنوستيكاسى»، سونىمەن قاتار «قىسقا ىشەك سيندرومى، تەراپيا جانە ديناميكالىق باقىلاۋ ماسەلەلەرى» تاقىرىبىندا دوڭگەلەك ۇستەلى (18 قازان كۇنى) ءوتتى.

ايتۋلى ءىس-شارا بالالارعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋگە، پەدياتريالىق كومەكتى ودان ءارى دامىتۋعا جاڭا قۋاتتى سەرپىن بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز.

سەزد سوڭىندا ارنايى رەزوليۋتسيا شىعارىلىپ، پەدياتريا سالاسىنىڭ نەگىزگى ماسەلەلەرى ناقتىلانىپ، دامۋ بولاشاعى ايقىندالدى.

نۇرلان قۇمار،

الماتى