SportPress.kz Qazaqstan sport jańalyqtary
Almatyda aldaǵy onjyldyqta «aqyldy» qala (Smart City) bolý úshin barlyq múmkindikter men quraldar bar. Bul týraly «Aqyldy qala» bastamashyl tobynyń qatysýshylary «Aqyldy qala: Tehnologııanyń qalalar men azamattardyń qaýipsizdigine áseri» is-sharasynda málimdedi.
Smart City tujyrymdamasy Almatyǵa tán iri qalanyń negizgi problemalaryn sheshýge baǵyttalǵan: keptelister, joǵary apattylyq jáne sonyń saldarynan otynnyń tıimsiz shyǵyny. Sondaı-aq, resýrstardyń-sýdyń, elektr energııasynyń, sondaı-aq jylytýǵa arnalǵan otynnyń joǵary tutynylýyna nazar aýdarý qajet. Qala turǵyndarynyń jaılylyǵynyń tómendeýine kúndelikti proester áser etedi – turaq izdeý, aýlalarǵa kirý/shyǵý jáne t.b. qaýipsizdiktiń tómen deńgeıi de ótkir másele bolyp qala beredi. Basqa nárselermen qatar, qalalyq ortaǵa qatysty mańyzdy sheshimder qabyldaý kezinde olardyń pikirleri eskerilýi úshin úlken qalalardyń turǵyndary úshin jergilikti bılik tarapynan tyńdalýy mańyzdy.
Is-sharada Sergek Group derekterdi taldaý bóliminiń basshysy Shaıǵazy Muhtarov Sergek ITS taldaý, monıtorıng jáne kóliktik boljaý úshin zııatkerlik kólik júıesi týraly aıtyp berdi.
Júıe kólik aǵyndaryn taldaýǵa ǵana emes, sonymen qatar qalanyń kólik júıesin jańartý boıynsha usynystar ázirleý arqyly qalalyq ınfraqurylymdy josparlaý jáne qoǵamdyq kólikti basqarý sııaqty keń taralǵan máselelerdi sheshýge múmkindik beredi, — dedi Sergek Group ókili.
Ol qalanyń bir nemese basqa bóligindegi qurylys keptelister bolatyn joldardaǵy jaǵdaıǵa qalaı áser etetinin jáne olarmen qalaı kúresýge bolatynyn naqty kórsetti.
CITIX kompanııasynyń ónimdi damytý jónindegi dırektory Raýl Lındt sonymen qatar ýrbanızaııanyń ósýimen tyǵyz qonystanǵan qalalardy jáne olardaǵy kólik aǵyndaryn tıimdi basqarý qabileti jyl saıyn ózekti bolatynyn atap ótti.
Sondyqtan bul máseleni qazir sheshken jón. Bizdiń kompanııa qazirdiń ózinde yńǵaıly avtomobıl jáne jaıaý júrginshiler trafıgi úshin smartbordtar, ıaǵnı, aqyldy tik LED-ekrandar túrinde qala turǵyndaryn ınteraktıvti aqparattandyrý tehnologııalaryn engizýde, — dep atap ótti ol.
«Joldardy túsirýge kómek eki jyl buryn apattardan keıingi jyldam saqtandyrý tólemderiniń qosymshasyn DTP.kz-ti iske qosýmen bastaldy. Osy mehanızmniń arqasynda jol apatyn endi jol polıııasy men sotty shaqyrmaı-aq óz betińizshe rásimdeýge bolady, resimdeý proesi 15-20 mınýtty alady. Eger buryn júrgizýshiler JKO keıin saqtandyrý tólemin úsh aıǵa deıin kútken bolsa, qazir qosymshanyń kómegimen ol kartaǵa 5 kún ishinde kelip túsetinin atap ótkim keledi», — dep bólisti «Freedom Insurance «SK» AQ Basqarma tóraǵasy Azamat Kerimbaev.
Med365 kompanııasynyń ókili Dmıtrıı Mymrıkov kompanııa medıınalyq tekserýdiń avtomattandyrylǵan júıelerin (MTAJ) jetekshi otandyq ázirleýshileri bolyp tabylatynyn atap ótti. Ol qala turǵyndarynyń densaýlyǵy men qaýipsizdigin jaqsartýǵa, sondaı-aq eldegi qalalyq ınfraqurylymdy ıfrlandyrýdy arttyrýǵa baǵyttalǵan Smart City tujyrymdamasy sheńberinde óz sheshimderin belsendi túrde engizýde.
Búgingi tańda MTAJ-niń 250-den astam termınaly eldiń ónerkásiptik kásiporyndarynda tabysty jumys istep, joǵary senimdilik pen tıimdilikti kórsetýde. Kompanııa óz tehnologııalaryn qoǵamdyq oryndarda, transporttyq toraptarda jáne basqa da negizgi oryndarda medıınalyq tekserýlerdiń qoljetimdiligin qamtamasyz ete otyryp, olardy «aqyldy» qalalardyń jobalaryna biriktirý úshin beıimdeýdi jalǵastyrýda. Bul tásil qala turǵyndarynyń ómir súrý sapasy men qaýipsizdik deńgeıin arttyrady, — deıdi maman.
Bastamashyl toptyń qatysýshylary smart city tehnologııalaryn elimizdiń iri megapolısine tez arada engizýge shaqyrdy. Olardyń pikirinshe, bul qaladaǵy proesterdi uıymdastyrady, adamdardyń ómirin yńǵaılastyrady jáne resýrstardyń úlken paıyzyn únemdeıdi.
Kezdesýge qatysýshylar Almaty búkil respýblıka úshin smart-qalalardy damytýdyń úlgisi bola alady dep esepteıdi.
«Aqyldy» qala nemese smart city – bul óz jumysynda IoT (zattar ınternetin) qoldanatyn aqparattyq-kommýnıkaııalyq tehnologııalardyń úılesimdi júıesi. Bul ishki qalalyq proesterdi basqarýdy jeńildetedi jáne turǵyndardyń ómirin jaıly ári qaýipsiz etedi. BUU zertteýiniń málimetteri boıynsha, qazirgi ýaqytta jer turǵyndarynyń 55%-y qalalarda turady. Al 2050 jylǵa qaraı adamdardyń 70%-dan astamy jarty mıllıon jáne odan joǵary halqy bar qalalarda turatyn bolady.
Nurlan QUMAR,
ALMATY
