«مەنىڭ باستى ماقساتىم – بەرىك جۇيە قۇرۋ». قفف پرەزيدەنتىمەن سۇحبات

بيىل قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى لاۋازىمىنا مارات وماروۆ تاعايىندالعانىنا جارتى جىل تولدى. وسى ۋاقىت ارالىعىندا وتاندىق فۋتبول جۇيەسىندە اۋقىمدى وزگەرىستەر باستالدى، دەپ حابارلادى قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسى.

بۇل سۇحباتتا قفف پرەزيدەنتى ستراتەگيالىق باسىمدىقتار، كلۋبتاردى جەكەشەلەندىرۋ، بيزنەس ارىپتەستىك، ۇلتتىق قۇرامالار جانە ادال ويىن پرينتسيپتەرى تۋرالى ايتتى.

– مارات تالعات ۇلى، فەدەراتسيانى باسقارعانىڭىزعا جارتى جىل بولدى. وسى ۋاقىت ىشىندە ءوزىڭىز ءۇشىن قانداي باستى ماقساتتار مەن باسىم باعىتتاردى ايقىندادىڭىز؟

– IV ۇلتتىق قۇرىلتايدا مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆ سپورت سالاسىنداعى ستراتەگيالىق باعىتتى ايقىنداپ بەردى: بۇلار بۇقارالىق، دەنساۋلىق جانە تاربيە. بۇل ۆەكتور تەك جاڭا ماقساتتى ەمەس، ەلىمىزدەگى سپورت ساياساتىنىڭ فيلوسوفياسىن قايتا قاراستىرادى. قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسى ءدال وسى لوگيكاعا سۇيەنە وتىرىپ جۇمىس ىستەيدى. فۋتبول تەك تارتىستى ويىن ەمەس، قوعامدىق دامۋدىڭ ءبىر بولىگى بولۋى كەرەك.

اشىعىن ايتۋ قاجەت: فۋتبول قازاقستاندا ۇزاق جىلدار بويى دامىعان جوق، كەرىسىنشە جۇيەلى تۇردە قۇلدىرادى. پرەمەر-ليگادا ءتۇرلى جانجال بولدى، فەدەراتسيا ءوز مۇددەسىن كوزدەگەن تۇرلى توپتىڭ ىقپالىندا قالدى. بولىنگەن بيۋدجەتتە اشىقتىق بولمادى. ول بالالار فۋتبولىن دامىتۋعا، الاڭدار سالۋعا نەمەسە جاتتىقتىرۋشىلارعا ەمەس، باسقا ماقساتتارعا جۇمسالدى. تۇراقتىلىق بولعان جوق. ينفراقۇرىلىم، ستراتەگيا، اشىق ىرىكتەۋ جۇيەسى، جاتتىقتىرۋشىلاردى دايىندايتىن مەحانيزم بولعان جوق. وكىنىشكە قاراي، ونى قالىپقا كەلتىرۋگە ەشكىم تىرىسپادى.

مەن بۇلاردى جۇيەنى وتكەرگەن ادام رەتىندە ايتىپ وتىرمىن. جاس كەزىمدە ايماقتىق كوماندالاردا ويناپ، قازاقستان ىشىندە ءتۇرلى دودالارعا قاتىستىم. ويىنعا بارۋ ءۇشىن كۋپەدە ەمەس، پلاتسكارت ۆاگوندا قاتىنادىق. دۇرىس تاماقتانباق تۇگىلى،  فورما دا بەرىلمەدى. بىراق ءبىز بار ەرىك-جىگەرىمىزدى سالىپ وينادىق. ال جاتتىقتىرۋشىمىز ءارى اكىمشى، ءارى دارىگەر بولدى. قارجى جەتىسپەيتىن، ال بولعان كۇننىڭ وزىندە الاڭداعىلارعا دەيىن ەمەس، «جوعارىعا» كەتەتىن. ءبىز ءوز كوماندامىزدىڭ نامىسىن قورعاپ ءجۇرمىز بە، الدە «جوسپاردى ورىنداپ جاتىرمىز با» دەپ تۇسىنبەيتىنبىز. بۇل – فۋتبولعا، بالالار مەن جاتتىقتىرۋشىلارعا جاسالعان ادىلەتسىزدىك ەدى.

مەن بۇل ادىلەتسىزدىكتەردى وتكەرىپ، قازىر فەدەراتسيا پرەزيدەنتى بولعان سوڭ، وسىنى جويۋدان باستادىم. جاڭا بۋىن فۋتبولشىلارى بۇل جولدى قايتالاماۋى كەرەك. تارازدان، اقتوبە نەمەسە سەمەيدەن  شىققان بالا بولسىن تەڭ دارەجەدەگى الاڭعا، جاتتىقتىرۋشىعا بىردەي مۇمكىندىگى بولۋى قاجەت. فۋتبول لوتورەيا ەمەس، جۇيە بولۋى ءتيىس. سوندىقتان ءبىز الدىمەن فۋتبولدىڭ ىرگەتاسىن قايتا قالاي باستادىق. بيزنەستىڭ سەنىمىن قايتارۋ، تورەشىلەر جۇيەسىن رەفورمالاۋ، ليگالاردى جاڭارتۋ، اكادەميالار سالۋ، ينفراقۇرىلىم جۇرگىزۋ، سالانى تسيفرلاندىرۋ، بۇقارالىق فۋتبولدى دامىتۋ پروتسەسى جاي عانا جوبا ەمەس، جاڭا جۇيەنىڭ كىرپىشى.

ءبىز ەۋروپا مەن الەم چەمپيوناتتارىنا شىعۋدى ماقسات ەتتىك. بىراق ول ءبىر رەتتىك ناۋقانمەن نەمەسە جاساندى سەرپىلىسپەن جۇزەگە اسپايدى. گرۋزيا مەن وزبەكستاندى قاراساق، ولار العاشقى ءىرى تۋرنيرلەرگە ونداعان جىل بويى دايىندالدى. بۇل – جۇيەلى ەڭبەكتىڭ جەمىسى. ءبىز دە وسى جولمەن جۇرەمىز. الدىمەن نەگىزىن قۇرامىز، سودان كەيىن بارىپ ۇلتتىق قۇرامادا ناتيجە بولادى.

ءبىز ءبىر ماۋسىمعا نەمەسە باپكەر مەن باسشىنىڭ تەگىنە قاراي قابىلداناتىن شەشىمدەردەن تۇبەگەيلى باس تارتتىق.  الدەبىر تۇلعالاردىڭ اتىنا قاراماستان جۇمىس ىستەيتىن تاۋەلسىز جۇيە قۇرامىز.  ەگەر وسىنى جاساساق، بۇل بۇكىل قازاقستاندىق فۋتبول ءۇشىن ناعىز جەڭىس بولادى.

– مەملەكەت باسشىسى كلۋبتار قارجىلاي تاۋەلسىز بولۋى قاجەتتىگىن بىرنەشە رەت اتاپ ءوتتى. قازىر كلۋبتاردى جەكەشەلەندىرۋ نە ءۇشىن ماڭىزدى؟

– پرەزيدەنت قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆ: «كلۋبتار تەك وبلىس بيۋدجەتىنە ءۇمىت ارتىپ وتىرماي، تابىس تابۋدى ۇيرەنۋى ءتيىس. جەكەشەلەندىرۋسىز بۇل ماسەلە العا جىلجىمايتىنىن الەمدىك تاجىريبە ايقىنداپ بەردى»، دەگەن بولاتىن. بۇل – سپورت سالاسىنداعى بۇكىل ساياساتقا نەگىز بولاتىن ناقتى باعدار.

بۇگىندە كوپتەگەن كلۋب تەك بيۋدجەت قاراجاتىنا تاۋەلدى. بۇل – تۇراقسىز مودەل. مۇنداي جۇيەدە العا جىلجۋ بولمايدى. سپورتشىلاردى دا باسەكەلەستىككە ىنتالاندىرمايدى. وعان قوسا، نارىقتىق ويلاي الاتىن مەنەدجمەنتتى تارتپايدى. قفف جەكەشەلەندىرۋ باعىتىن تولىعىمەن قولدايدى. ەندى سوزبەن ەمەس، ىسكە كوشتىك.

قازىر ءبىز وتاندىق جانە حالىقارالىق ءىرى كومپانيالارمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزىپ جاتىرمىز. بۇل تەك دەكلاراتسيالىق نيەت ەمەس، ءبىز كاپيتالعا قاتىسۋ پارامەترلەرىنەن باستاپ، كورپوراتيۆتىك باسقارۋ مەن ينۆەستيتسيالىق مىندەتتەمەلەرگە دەيىنگى ناقتى مازمۇندا ديالوگ قۇردىق.  اتاپ ايتقاندا، بولشەك ساۋدا، قۇرىلىس سەكتورىنىڭ جانە ينۆەستيتسيالىق كومپانيالاردىڭ وكىلدەرىمەن ۇزاق مەرزىمدى دامۋعا باعىتتالعان جوبالار بويىنشا كەلىسىپ جاتىرمىز.

ءبىز دەمەۋشىلەر مەن ينۆەستيتسيالار تارتۋ قاجەت كلۋبتاردىڭ ءتىزىمىن جاساپ، ناقتى مەحانيزم ۇسىندىق. ۇكىمەت بۇل ءتىزىمدى بەكىتكەننەن كەيىن، مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆتىڭ تاپسىرماسىن ىسكە اسىرۋعا بىردەن كىرىسەمىز. تامىزدىڭ سوڭىنا دەيىن العاشقى ناتيجەلەردى جاريالاۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

جەكەشەلەندىرۋ – بۇل ناۋقان ەمەس. بۇل – وتاندىق فۋتبولدىڭ تۇراقتىلىعى مەن ساپاسىن، باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ارتتىرۋدىڭ جالعىز جولى. جەكەمەنشىك مودەل ارقىلى بولاشاقتا قازاقستاندى فۋتبول دەرجاۆاسى رەتىندە كورەمىز.

– ال جارتى جىلدىق جۇمىستى قورىتىندىلاساق، بۇل كەزەڭ سىزگە جانە فەدەراتسياعا قانداي بولدى؟

– بۇل كەزەڭ – تەرەڭ داعدارىستان شىعۋ مەن جۇيەنى قايتا قۇرۋ كەزەڭى بولدى. ءبىز ەڭ الدىمەن ينستيتۋتسيونالدىق قۇرىلىمدى رەتتەدىك: جارعىلىق قۇجاتتاردى رەتكە كەلتىرىپ، اتقارۋشى قۇرىلىمدى وڭتايلاندىردىق. پرەمەر ليگا، ءبىرىنشى جانە ەكىنشى ليگا چەمپيوناتتارىن فەدەراتسيا باسقارۋىنا قايتاردىق. بۇعان دەيىن كاسىبي كلۋبتار اراسىنداعى جارىستار تاۋەلسىز سۋبەكتىلەر سانالدى. ول  ءبىرتۇتاس فۋتبول كەڭىستىگىن قۇرۋعا كەدەرگى بولدى. قازىر بىزدە بالالار اكادەميالارىنان باستاپ ۇلكەن فۋتبولعا دەيىن انىق ۆەرتيكالدى قۇرىلىم قالىپتاستى.  مۇددەلەر قاقتىعىسىنىڭ وشاقتارىن جويدىق، باسقارۋ كومانداسىن قايتا جينادىق، پروتسەستەرگە تسيفرلىق جانە قۇقىقتىق باقىلاۋدى كۇشەيتتىك. ەندى فەدەراتسيا دامۋدا كوزبوياۋشىلىق جاساماي، ونى جۇيەلى تۇردە قۇرۋدى ماقسات ەتكەن كوماندا رەتىندە جۇمىس ىستەيدى. ەڭ باستىسى – بيزنەستىڭ سەنىمىنە يە بولدىق. قازاقستاندىق فۋتبول ۇزاق ۇزىلىستەن كەيىن العاش رەت ءىرى كولەمدەگى ينۆەستيتسيانى بۋكمەكەرلىك سەكتوردىڭ قاتىسۋىنسىز ۇلتتىق جانە حالىقارالىق كومپانيالاردان الدى. جىل باسىندا ۋادە ەتكەنىمدەي، ءبىز ليگا اتاۋلارىنان بۋكمەكەرلىك برەندتەردى الىپ تاستادىق. بۇل قفف-نى ۇزاق جىلدار بويى جۇيەلىك تاۋەلدىلىكتەن شىعارعان سيمۆوليكالىق ءارى تاجىريبەلىك ماڭىزى بار شەشىم بولدى.

بۇعان دەيىن فەدەراتسيا ۋەفا-نىڭ، مەملەكەتتىڭ جانە بۋكمەكەرلىك سەكتوردىڭ قارجىسى ەسەبىندە جۇمىس ىستەپ كەلدى. قازىر قفف تاريحىندا العاش رەت تۇراقتى بيزنەستەن ءىرى قارجىلاندىرۋ الدىق. بيزنەس ەموتسياعا ەمەس، كاسىبي بىلىكتىلىك پەن بولجامعا قارايدى. كاپيتال باسقارۋ ساپاسىنا، جۇيەلى تاسىلگە جانە سالىنعان قارجى ناتيجە بەرەرىنە سەنگەن كەزدە عانا سالىنادى. بۇگىندە جەكە سەرىكتەستەردىڭ فۋتبولعا قايتا ورالۋى ءبىر ادامنىڭ ەمەس، ارقايسىسى ءوز ءرولى مەن جاۋاپكەرشىلىگىن تۇسىنەتىن كاسىبي كوماندانىڭ ورتاق جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى.

مەنىڭ ويىمشا، بۇل قازاقستاندىق فۋتبولدىڭ سوزبەن ەمەس، ىسپەن ناقتى ناتيجە كورسەتكەن قۇرىلىم ەكەنىنە سەنگەنىن بىلدىرەتىن باستى بەلگى. بۇل بىزگە توقتاماي، العا جىلجۋ ءۇشىن ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك جۇكتەيدى. ەندى دامۋ كەزەڭىنە وتەتىن ۋاقىت كەلدى. نەگىزگى باسىمدىق ينفراقۇرىلىمدى نىعايتۋعا، بىلىكتى ماماندار دايىنداۋعا جانە تۇراقتى ناتيجە كورسەتۋگە بەرىلەدى.

 – بيزنەس تاراپىنان تارتىلعان قاراجاتتى قالاي بولەسىزدەر؟ ءسىز ءۇشىن قاراجاتتى پايدالانۋداعى باستى باسىمدىق نەدە؟

– ءبىز ينفراقۇرىلىم مەن جۇيەلىك تۇراقتىلىققا باسىمدىق بەرەمىز. UEFA ەلدەرىندە ءار 10 000 ادامعا تولىق قۇرىلىمدى فۋتبول الاڭىن سالۋ ۇسىنىلادى، انگليادا – 1 500 ادامعا ءبىر ستاديون. ال قازاقستاندا 28 000 ادامعا ءبىر عانا تولىققاندى فۋتبول نىسانى. ونىڭ وزىندە كليماتتىق جانە تەحنيكالىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى جارتى ماۋسىم عانا وينايدى.

بۇل ستاتيستيكانى رەسمي ەمەس، ناقتى قولجەتىمدىلىك تۇرعىسىنان قاراستىرساق، قازاقستاننىڭ فۋتبول ينفراقۇرىلىمىمەن قامتىلۋى حالىق سانى 2 ميلليونعا جۋىق ەلدىڭ دەڭگەيىمەن بىردەي. ويتكەنى ءدال سول شاماداعى ادامدار عانا تولىق ولشەمدى الاڭدا تۇراقتى تۇردە جاتتىعا الادى. بۇنى تەك الاڭ تاپشىلىعى دەپ قويۋعا كەلمەيدى. ول بۇقارالىق سپورتتان باستاپ، ۇلتتىق قۇراما دەڭگەيىنە اسەر ەتەتىن شەكتەۋ.  سوندىقتان ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جاي عانا باعىتتاردىڭ ءبىرى ەمەس، باستى مىندەت.

ەگەر بالانىڭ ءوز اۋدانىندا فۋتبول وينايتىن الاڭى بولماسا، بۇقارالىق فۋتبول تۋرالى ءسوز قوزعاۋىمىز دۇرىس ەمەس. سوندىقتان ءبىرىنشى كەزەكتە بارلىق جاعداي جاساۋىمىز قاجەت.

—ال وڭىرلەردەگى ينفراقۇرىلىمنىڭ جاعدايى قالاي؟ قفف جاعدايدى جاقسارتۋ ءۇشىن نە ىستەپ جاتىر؟

– ءبىز ينفراقۇرىلىم ماسەلەسىنە جۇيەلى تۇردە قارايمىز. قازىر ءۇش باعىت قاتار ءجۇرىپ جاتىر: ۋەفا-نىڭ «HatTrick» باعدارلاماسى اياسىندا «الاڭ» جوباسى بويىنشا تولىق ولشەمدى توعىز الاڭنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ جاتىر.  «KFF Arena» دەپ اتالاتىن جاڭا مودەل ىسكە قوسامىز. سونداي-اق «FIFA Arena» جوباسى اياسىندا 100 الاڭنىڭ قۇرىلىسى باستايمىز.

«الاڭ» جوباسىنا توقتالساق: بۇل دۇرىس باعىتتاعى قادام، بىراق ونىڭ ءبىر كەمشىلىگى بار. الاڭدار پايدالانۋعا بەرىلگەن سوڭ جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردىڭ مەنشىگىنە وتەدى. ال ول كەزدە بالالاردىڭ جاتتىعۋ جاساۋىنا رۇقسات بەرىلمەي، كەرسىنشە پرەمەر-ليگا كلۋبتارىنىڭ فۋتبول ورتالىقتارىنا بەرىلىپ كەتەدى. ول كلۋبتار ينفراقۇرىلىمدى وزدەرى قۇرۋى ءتيىس. ءبىز مۇنىمەن كەلىسپەيمىز.

بۇدان بولەك، ءبىز بۇنى الدەقايدا ءتيىمدى جۇزەگە اسىرىپ وتىرمىز. بىلتىر بولىنگەن قارجىعا 7 الاڭ سالىنسا، بيىل ءدال سونداي قاراجاتپەن 9 الاڭ سالىنۋدا. ونىڭ ۇستىنە، پروتسەستىڭ بارلىعى اشىق ءارى قولجەتىمدى بولادى. بۇل بولىنگەن قارجىعا جۇيەلى ءتاسىل بولسا، ءبارىن دە ناتيجەلى ىسكە اسىرۋعا بولاتىنىن كورسەتەدى.

ەلىمىزدە ينفراقۇرىلىمدى قالاي تەز جانە جاپپاي جۇرگىزۋگە بولاتىنى تۋرالى كوپ سۇراق قويىلادى. ءبىز ءۇشىن بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى ايقىن: بيۋدجەت قارجىسىن كۇتپەي، كاسىپكەرلەردى تارتۋ كەرەك. جەكە سەكتور عانا جىلدام ءارى ءتيىمدى جۇمىس ىستەپ، ناقتى ناتيجە كورسەتەدى.

ءبىزدىڭ مىندەتىمىز – كاسىپكەرلەرگە قاجەتتىنىڭ ءبارىن، ياعني تيپتىك جوبالاردى ۇسىنىپ، جەر بەرىپ، قارجىلىق قۇرالداردى رەتتەپ، سالىنعان قاراجاتتى قايتارۋ مودەلىن اشىق جۇرگىزۋ. KFF Arena ارقىلى ءبىز ينۆەستيتسيالىق تۇراقتىلىققا نەگىزدەلگەن سپورت ينفراقۇرىلىمىنىڭ فرانشيزاسىن دامىتامىز. ءار ارەنا – بۇل:

• دايىن ارحيتەكتۋرالىق جانە قارجىلىق جوبا;
• جەكە بيزنەسپەن ارىپتەستىك;
• جالعا بەرۋ، سەكتسيالار، ماركەتينگ ارقىلى ينۆەستيتسيانى قايتارۋ مودەلى;
• ستاندارتتالعان IT-جۇيە جانە برەند قالىپتاستىرۋ.

بۇل – جاڭا ۇلگىدەگى مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك جوبا. مۇندا ءار وبەكت ناقتى قايتارىمى مەن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اكتيۆ رەتىندە قاراستىرىلادى.

ءبىز الەمنىڭ ۇزدىك تاجىريبەلەرىنە سۇيەندىك. مىسالى:

• ۇلىبريتانياداعى Football Foundation – پرەمەر-ليگا مەن جەكە سەكتور قارجىلاندىراتىن فۋتبول ورتالىقتارىنىڭ جەلىسى;
• فرانتسياداعى UrbanSoccer – فرانشيزا رەتىندە جۇمىس ىستەيتىن فۋتبول الاڭدارى;
• گەرمانياداعى DFB Mini-Pitch – قالا مەن اۋىلدىق جەرلەردەگى قولجەتىمدى شاعىن الاڭدار;

ءبىز وسى مودەلدەردەن شابىت الىپ، ونى قازاقستان جاعدايىنا بەيىمدەدىك. ءبىز سالاتىن ارەنالاردىڭ قۇرىلىسى وڭاي، پايدالانۋ شىعىنى از ءارى كاسىپكەر ءۇشىن ءتيىمدى ينفراقۇرىلىم جوباسى بولادى. كاسىپكەر جەر تەلىمىن، قارجىنى، برەندتى، وپەراتسيالىق قولداۋدىڭ ءبارىن دايىن كۇيىندە الادى.

بۇل جاي عانا الاڭ ەمەس، بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگىنە باعىتتالعان جاڭا جوبا. ءبىز وسى ۇلگى ارقىلى ەلىمىزدە مەملەكەتتىك دوتاتسياسىز جانە اكىمشىلىك كەدەرگىلەرسىز ينفراقۇرىلىمدى جىلدام ءارى جاپپاي دامىتۋعا بولاتىنىنا سەنەمىز.

العاشقى پيلوتتىق جوبالار تاڭدالدى. الداعى ايلاردا ءبىز زاماناۋي ينفراقۇرىلىمنىڭ اۋدان ورتالىقتارىندا دا قالاي جۇزەگە اساتىنىن كورسەتەمىز.

– ءسىز FIFA Arena جوباسىن دا اتاپ ءوتتىڭىز. بۇل باستاما نەمەن ەرەكشەلەنەدى جانە ونىڭ ءرولى قانداي؟

– ەلىمىزدە العاش رەت FIFA-دان مەكتەپتەرگە 100 ءجۇز شاعىن الاڭ سالۋعا تولىق قارجى الدىق. بۇل  جابىق سپورت زالى مەن الاڭى جوق اۋىلدىق ەلدى مەكەندەر مەن شاعىن قالالاردا سالىنادى. بۇل – ناعىز grassroots ينفراقۇرىلىم.

قازىر ءبىز مەكتەپتەردى الەۋمەتتىك تاپشىلىعى، حالىق تىعىزدىعى جانە ينفراقۇرىلىمدىق جەتىسپەۋشىلىك كريتەريلەرى بويىنشا ىرىكتەۋدەمىز. ەكى جىل ىشىندە ءجۇز الاڭ سالىپ، پايدالانۋعا بەرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. العاشقى الاڭ قۇرىلىسى حرومتاۋ مەن كوكشەتاۋ قالالارىندا باستالادى.

مۇنداي شەشىمدەر ءبىر كۇندە قابىلدانبايدى.  ءبىز وتىنىمدەر دايىنداپ، دالەلدەر جيناپ، قازاقستاننىڭ مۇددەسىن قورعادىق. ەڭ باستىسى، جۇيەلى جۇمىس ىستەي الاتىنىمىزدى كورسەتتىك. بىزگە FIFA سەنىم ءبىلدىردى.

بۇل – حالىقارالىق ۇيىمنىڭ ناقتى الەۋمەتتىك دامۋدا سەرىكتەس بولا الاتىنىن كورسەتەتىن ەڭ ۇزدىك مىسالداردىڭ ءبىرى.

– اكادەميالار ماسەلەسى دە وزەكتى. بۇل باعىتتا قانداي ءتاسىل قولدانىلىپ جاتىر؟

– اكادەميا بالالار تۇراتىن ءساندى عيمارات بولماۋ كەرەك. اكادەميا – ءوز ادىستەمەسى، ىرىكتەۋ جۇيەسى، بىرىڭعاي باعالاۋ ستاندارتى مەن دايىنداۋ ساپاسى بار ءبىلىم ورداسى.

تالعارداعى اكادەميانى سالۋ – بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر فۋتبولىن نىعايتۋ مەن جاڭا بۋىندى دايارلاۋدا تۇراقتى ينفراقۇرىلىم قۇرۋداعى ماڭىزدى قادام. جاڭا اكادەميا سپورتتى دامىتۋداعى ساپالى جۇمىستىڭ ۇلگىسىنە اينالدى.

بۇدان كەيىن استانا قالاسىندا جانە سولتۇستىك، شىعىس، وڭتۇستىك، باتىس ايماقتاردا اكادەميا قۇرىلىسى باستالادى. قازىرگى تاڭدا ءبىز وسىنداي اكادەميا سالاتىن دەمەۋشىلەر تارتۋدا بەلسەندى جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز.

قازاقستان فۋتبولىنىڭ تاريحىندا العاش رەت ۇلتتىق دەڭگەيدە دارىندى فۋتبولشىلاردى انىقتاۋ مەن ىرىكتەۋدە تولىققاندى جۇيە قالىپتاسۋدا. بۇل ءۇشىن فەدەراتسيا قۇرامىندا ارنايى تالانتتاردى انىقتاۋ ءبولىمى قۇرىلدى، كاسىبي سكاۋتتار مەن سەلەكتسيونەرلەردەن تۇراتىن شتات جاسالۋدا، ويىنشىلاردى باعالاۋ كريتەريلەرى مەن وڭىرلىك قامتۋ پرينتسيپتەرى ازىرلەنۋدە. بۇل جۇيە ارقىلى بولاشاقتا ۇلتتىق اكادەميالار مەن قازاقستان قۇرامالارىنا ۇمىتكەر ويىنشىلاردى انىقتايدى.

سونىمەن قاتار، ءبىز جاتتىقتىرۋشىلار سانىن كوبەيتۋ بويىنشا دا اۋقىمدى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىز. قازىرگى تاڭدا قازاقستاندا 1 164 مامان دايىندالدى:

• UEFA «C» ساناتىندا – 549 جاتتىقتىرۋشى;
• UEFA «B» – 191 جاتتىقتىرۋشى;
• UEFA «B Goalkeeper» (قاقپاشى جاتتىقتىرۋشىسى) – 73 مامان;
• UEFA «B Futsal» (فۋتزال جاتتىقتىرۋشىسى) – 29 مامان;
• UEFA «A» – 202 جاتتىقتىرۋشى;
• UEFA «A Elite Youth» – 18 مامان;
• UEFA «Pro» – 69 جاتتىقتىرۋشى.

بيىلدان باستاپ وڭىرلىك فورماتتا UEFA «C» ساناتىنا وقىتۋ باعدارلاماسى ىسكە قوسىلادى. جاقىندا جاتتىقتىرۋشىلاردى دايارلايتىن 6 ايماقتىق ورتالىق اشۋ جوسپاردا بار. 2030 جىلعا دەيىن UEFA «س» جانە «ۆ» ليتسەنزيالارى ەسەبىنەن ليتسەنزياسى بار جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ سانىن ەكى ەسەگە ارتتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

– بۇقارالىق فۋتبول مەن اۋەسقوي ليگالار تۋرالى نە ايتاسىز؟ بۇل باعىتتا ىلگەرىلەۋ بار ما؟

– ءساۋىر مەن ماۋسىم ارالىعىندا ۇلدار مەن قىزدار اراسىنداعى مەكتەپ ليگاسىنىڭ فينالدىق ويىندارى ءوتتى. ونى ۇلتتىق عىلىمي-پراكتيكالىق دەنە تاربيەسى ورتالىعىمەن بىرلەسىپ ۇيىمداستىردىق. ءتۋرنيردىڭ ىرىكتەۋ جانە فينالدىق كەزەڭدەرىنە ەلىمىزدىڭ بارلىق وڭىرىنەن 850 000-نان استام بالا قاتىستى.

بيىل ءبىز قازاقستاننىڭ اۋەسقويلار اراسىنداعى چەمپيوناتىن رەفورمالادىق. ەندى ول «قازاقستان اۋەسقوي ليگاسى» دەپ اتالادى. تۋرنير ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماعىن قامتيدى جانە اۋەسقوي فۋتبولدى جۇيەلى دامىتۋدا تۇراقتى مودەل قۇرۋدى ماقسات ەتەدى.

«قازاقستان اۋەسقوي ليگاسى» ەلىمىزدەگى فۋتبولدىڭ grassroots دەڭگەيىنەن باستاپ كاسىبي دەڭگەيگە دەيىنگى بىرىڭعاي ۆەرتيكالدى جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا نەگىز بولادى. بۇل – قفف-نىڭ كلۋبتىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ جانە ايماقتارداعى فۋتبولدىڭ الەۋمەتتىك ءرولىن ارتتىرۋ جولىنداعى ستراتەگيالىق باعىتىنىڭ كورىنىسى.

ليگا جەڭىمپازى ەكىنشى ليگاعا جولداما الادى، سونداي-اق 2026 جىلعى قازاقستان كۋبوگىنا قاتىسۋ قۇقىعىنا يە بولادى. بۇدان بولەك، چەمپيون كوماندا حالىقارالىق دەڭگەيدەگى ۋەفا ايماقتار كۋبوگىندا ەل نامىسىن قورعايدى.

اتالعان چەمپيوناتقا 263 كوماندا قاتىسىپ جاتىر. ءبىز ءۇشىن فۋتبول – بۇل تەك ۇلتتىق قۇراما ەمەس، بۇل – دەنساۋلىق پەن الەۋمەتتەنۋ ەكەنىن كورسەتكىمىز كەلەدى. ءبىز قاراپايىم قاعيدادان شىعامىز: فۋتبول – بۇل ارتىقشىلىق ەمەس، ءاربىر ازاماتتىڭ قۇقىعى بولۋى ءتيىس.

– تورەشىلەر ماسەلەسى – ارقاشان وتكىر تاقىرىپ. بۇل باعىتتا قانداي وزگەرىستەر جاسالدى؟

– ءبىز ەڭ جابىق جانە سەزىمتال سالانىڭ بىرىنە كىرىستىك – تورەشىلىك جۇيەسى داعدارىستا ەكەنى بىردەن بەلگىلى بولدى. دايىنداۋ ستاندارتتارى، ءادىل باعالاۋ جانە سەنىمدى ورتاسى جوق ەدى. ءبىز نەگىزىنەن باستادىق. حالىقارالىق تاجىريبەلى مامان نۋنۋ كاشترۋدى شاقىرىپ، وعان تولىق ەركىندىك بەرىپ، جاعدايدى وبەكتيۆتى باعالاۋدى سۇرادىق. ول جاساعان قورىتىندى ءبىزدىڭ ىشكى تۇيسىگىمىزدى راستادى: جۇيە ينەرتسيامەن جۇمىس ىستەپ تۇردى، VAR دۇرىس قولدانىلمادى، دايىندىق ەۋروپالىق دەڭگەيدەن قالىپ قويعان.

ءبىز رەفورمانى باستادىق. ۇنەمى كۋرستار، ۆيدەو-سەسسيالار، VAR ترەنينگتەرى، تەوريانى، فيزيكالىق دايىندىقتى جانە بەينەاناليزدى قامتيتىن بىرىڭعاي ەمتيحان قالىپتى تاجىريبەگە اينالدى. ءبىز حالىقارالىق ەرەجەنى ەنگىزۋدەمىز: الاڭدا تورەشىمەن تەك كاپيتان سويلەسە الادى. سونىمەن قاتار، ءبىز كەيبىر ماتچتارعا شەتەلدىك تورەشىلەردى تارتامىز – بۇل ساپا كەپىلى جانە سىرتقى باقىلاۋدان قورىقپايتىنىمىزدىڭ بەلگىسى.

الايدا رەفورما – تەك وقىتۋ عانا ەمەس. ءبىز ىرگەلى ماسەلەلەردى وزگەرتتىك. بىرىنشىدەن، باس جانە قوسالقى تورەشىلەردىڭ جالاقىسىن ەكى ەسە ارتتىردىق. ەكىنشىدەن، تولەمدەردىڭ تۇراقتىلىعىن قالپىنا كەلتىردىك: بۇرىن ەڭبەكاقى اپتالاپ، كەيدە ايلاپ كەشىكتىرىلەتىن. بۇل – تاۋەلدىلىك، مانيپۋلياتسيا جانە مورالدىق قىسىمعا اكەلەتىن. ەندى تورەشى جالاقىسىن ۋاقىتىلى الادى جانە ونىڭ ەڭبەگى باعالاناتىنىن بىلەدى.

ءبىز سونداي-اق مۇددەلەر قاقتىعىسىن جويدىق: بۇرىن كلۋبتار تورەشىلەردىڭ ۇشۋ، تۇرۋ جانە تاماقتانۋ شىعىندارىن تولەيتىن. بۇگىندە بۇل شىعىنداردىڭ ءبارىن فەدەراتسيا ورتالىقتاندىرىلعان تۇردە ءوز موينىنا الدى. تورەشى ءوزىن سول كلۋبقا تاۋەلدى سەزىنبەۋى كەرەك. بۇل – ادالدىقتىڭ نەگىزگى ستاندارتى.

بىراق قولداۋمەن قاتار جاڭا تالاپتار دا بار. ءبىز اشىق ايتتىق: سىزدەردى وقىتۋعا، دامىتۋعا، ىنتالاندىرۋعا دايىنبىز. بىراق تالاپ قاتاڭ بولادى. قاتەلىك – قالىپتى دۇنيە. بىراق جۇيەلى بىلىكسىزدىك، دايىن بولماۋ، وزگەرۋگە نيەتسىزدىك – جاڭا جاعدايدا ورىن المايدى.

جاقىندا بولعان «تۇران» – «قىزىلجار» ماتچىنان كەيىنگى جاعداي سونى كورسەتتى. ايقىن قاتەلىكتەردەن كەيىن تورەشىلىك جانە قاداعالاۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى نۋنۋ كاشترۋدىڭ شەشىمىمەن باس تورەشى مەن VAR تورەشىسى ماۋسىمنىڭ سوڭىنا دەيىن قىزمەتىنەن شەتتەتىلدى. ىشكى تەرگەۋ باستالدى. بۇل – چەمپيونات ءوتۋ بارىسىنا اسەر ەتۋشى ارەكەتتەرگە جول بەرىلمەيدى دەگەن انىق بەلگى.

ءيا، جۇيە ۇزاق ۋاقىت قىسىممەن ءومىر ءسۇردى. تورەشىلەر «قوڭىراۋلارعا»، «ىمداۋعا» ۇيرەنگەن. ال ونى توقتاتقاندا، كوبى نە ىستەۋ كەرەگىن بىلمەي قالدى، بىراق بىرقاتارى بەيىمدەلە باستادى. تورەشىلەر ەشكىمنىڭ جوعارىدان ارالاسپايتىنىن، ال شەشىم قابىلداۋ ءوزىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىندە ەكەنىن سەزىندى. ءبىز ولارعا ۋاقىت پەن مۇمكىندىك بەردىك. «تۇران» — «قىزىلجار» ويىنى ەسكى ارەكەتتەردىڭ قايتالانۋى مۇمكىن ەكەنىن كورسەتتى. وزگەرىسكە بەيىمدەلگىسى كەلمەگەن تورەشى جۇيەدە قالمايدى.

ءبىز ماسەلەنى جاسىرمايمىز، ونى شەشۋ ۇستىندەمىز. نۋنۋ كاشترۋدىڭ باسشىلىعىمەن تورەشىلەردى دايارلاۋ مەن باعالاۋدىڭ جاڭا جۇيەسى قۇرىلىپ، جۇمىسىن باستاپ كەتتى. قازىر اشىق ءارى قورعالاتىن ورتا قالىپتاستىرۋ ۇستىندەمىز. باقىلاۋدى قورقىتۋ ءۇشىن ەمەس، ساپانى ارتتىرۋ ءۇشىن جاساپ جاتىرمىز. ەگەر تورەشى ادال، بىلىكتى ءارى كاسىبي وسكىسى كەلسە، فەدەراتسيا ونى قولدايدى.  تورەشىلەر جاۋاپكەرشىلىگى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرىلدى. ءبىز ونى كاسىبي دەڭگەيگە شىعارامىز.

— ءسىز جاۋاپتارىڭىزدا ءجيى «جۇيە» دەگەن ءسوزدى قولداناسىز. بىراق كوپشىلىك ءۇشىن فۋتبول – بۇل ەڭ الدىمەن ۇلتتىق قۇراما. بۇگىندە ەل قۇراماسىنىڭ جاعدايىن قالاي باعالايسىز؟ ونىڭ دامۋىنا قاتىستى قانداي وزگەرىستەر ءجۇرىپ جاتىر؟

– دۇرىس ايتاسىز، حالىق ءۇشىن فۋتبول دەگەن – ۇلتتىق قۇراما. بىراق شىن مانىندە، قۇراما – بۇل بۇكىل قۇرىلىمنىڭ شىڭى. ول بەرىك بولۋ ءۇشىن الدىمەن نەگىزىن دۇرىس قالاۋ كەرەك: ينفراقۇرىلىم، اكادەميالار، ادىستەمە، كادر مادەنيەتى. قازىر ءبىز وسى ىرگەتاستى قايتا جاساپ جاتىرمىز.

ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – قازاقستاندى ەۋروپا مەن الەم چەمپيوناتتارىندا كورۋ. بىراق بۇل ءبىر ساتتىك ناۋقاندارمەن ەمەس، جۇيەلى دايىندىق ارقىلى جۇزەگە اسۋى ءتيىس. ءبىز سول جولعا ۇرانمەن ەمەس، ناقتى جوسپارمەن جاڭادان اياق باستىق.

قفف باسشىلىق قۇرامىن كۇشەيتتىك. باس حاتشى بولىپ داۆيد لوريا تاعايىندالدى. ول – ۇلتتىق قۇرامانىڭ بۇرىنعى قاقپاشىسى، UEFA MIP ماگيسترى، فۋتبولدى ىشىنەن جاقسى بىلەتىن مامان. قازىر ىشكى ءتارتىپ، حالىقارالىق بايلانىس پەن وپەراتسيالىق جۇمىستارعا جاۋاپ بەرەدى.

تەحنيكالىق ديرەكتور رەتىندە ۋەفا-دان گەننادي سكۋرتۋل كەلدى. ونىڭ باعىتى – بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر فۋتبولى، ايەلدەر فۋتبولى جانە بۇقارالىق فۋتبول. سونىمەن قاتار، ول جاسوسپىرىمدەر قۇرامالارىن ۇيلەستىرىپ وتىر. ەڭ ماڭىزدى جوبالاردىڭ ءبىرى – ەليتالىق جاستار فۋتبولىن دامىتۋ. بۇل باعىتتا قفف اكادەمياسى بازاسىندا بىرنەشە جوبا ىسكە اسىرىلۋدا.

ال ۇلتتىق قۇرامالار دەپارتامەنتىن رۋسلان بالتيەۆ باسقارادى. ول – قازاقستان فۋتبول تاريحىنداعى ەڭ اتاقتى ويىنشى، ۇلتتىق قۇرامانىڭ بۇرىنعى كاپيتانى. قۇرامانىڭ ىشكى پروبلەمالارىن، دايىندىقتاعى قيىندىقتاردى، كلۋبتارمەن قارىم-قاتىناس پەن لوگيستيكانى جاقسى بىلەدى. قازىر ول بۇل قۇرىلىمدى قايتا جۇيەلەپ، وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىنىڭ كەستەسىن، تاماقتانۋ، ترانسفەر جانە قالپىنا كەلۋ ۇدەرىستەرىن رەتتەپ وتىر.

باس باپكەرگە كەلسەك، وتاندىق فۋتبولمەن جاقسى تانىس مامان ءالي اليەۆكە مۇمكىندىك بەردىك. قازىر ءبىز ونىڭ جۇمىسىنا سابىرمەن ءارى مۇقيات قاراپ وتىرمىز. چەرچەسوۆتىڭ كەزىندەگىدەي كەلىسىمشارت سوماسى جوعارى ەمەس.  ەڭ باستىسى – ول تەحنيكالىق جانە ساراپتامالىق بولىممەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەيدى. ءبىز شەشىمدى ەموتسيامەن ەمەس، ساراپتاما جاساپ قابىلدايمىز.

قازىر ۇلتتىق قۇراما جاسارىپ كەلەدى. اقپان-ناۋرىز ايلارىندا جاتتىقتىرۋشىلار شتابى رەزەرۆتەگى ويىنشىلارمەن وقۋ-جاتتىعۋ جيىندارىن وتكىزدى. جالپى 30 فۋتبولشى شاقىرىلىپ، جوعارى موتيۆاتسيا مەن جاقسى الەۋەت كورسەتتى.

ءالي اليەۆ باسشىلىعىمەن وتكەن العاشقى رەسمي ءتورت ويىندا مىنا جاڭا ەسىمدەر پايدا بولدى: مۇحامەدجان سەيسەن، ناۋرىزبەك جاگوروۆ، الياp مۇحاممەد، داستان ساتپاەۆ، عالىمجان كەنجەبەك، ادىلبەك جۇماحانوۆ جانە داۋرەن جۇمات.

جالپى، ءبىز قۇرامانىڭ اينالاسىندا جاڭا مادەنيەت قالىپتاستىرىپ جاتىرمىز. بۇرىن فۋتبول اكىمشىلىك نەمەسە قارجىلىق مۇددەلەردىڭ الاڭى ەدى. قازىر ءبارى باسقاشا. ءبىز پروگرەستى جاساندى تۇردە كورسەتپەيمىز، ونى ناقتى جوسپارلايمىز. PR-مەن ەمەس، جاۋاپكەرشىلىكپەن اينالىسامىز. تەك سوندا عانا ناتيجە تۇراقتى بولادى.

ءبىزدىڭ مىندەت – الەم جانە ەۋروپا چەمپيوناتتارىنا شىعۋعا قابىلەتتى جاڭا بۋىن فۋتبولشىلارىن قالىپتاستىرۋ.

مىسال رەتىندە وزبەكستاندى الىڭىز. ولار رەفورمانى فەدەراتسيادان باستادى: جۇيە قۇردى، بازا جاسادى. سونىڭ ارقاسىندا العاش رەت الەم چەمپيوناتىنا شىقتى. بۇل – ساتتىلىك ەمەس، جۇيەلى جۇمىستىڭ جەمىسى. ءبىز ولاردى شىن جۇرەكتەن قۇتتىقتايمىز. قازاقستان دا ۇلكەن ناتيجەگە قابىلەتتى دەپ سەنەمىز.

ارينە، ۋەفا ارقىلى الەم چەمپيوناتىنا شىعۋ وڭاي ەمەس. ازيادا جولداما سانى 4-تەن 8-گە دەيىن كوبەيدى، ال ەۋروپادا تەك 3-گە ارتتى. ۋەفا-دا باسەكەلەستىك جوعارى، سونىڭ ارقاسىندا ويىنشىلاردىڭ دا دەڭگەيى وسەدى.

– الەم چەمپيوناتىنا قاتىسۋ تۋرالى ايساق، قازاقستان بۇل تۋرنيرگە قاشان شىعا الادى دەپ ويلايسىز؟

– بۇل – ەڭ ءجيى قويىلاتىن ءارى قيىن سۇراقتاردىڭ ءبىرى. الەم چەمپيوناتىنا شىعۋ – ءبىر ساتتىك جەتىستىكپەن نە باپكەر اۋىستىرۋمەن شەشىلمەيدى. بۇل بۇكىل فۋتبول قۇرىلىمىنىڭ ۇزاق ءارى جۇيەلى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسى.

ءبىز قازىر باستى نازاردى ينفراقۇرىلىمعا، بالالار-جاسوسپىرىمدەر اكادەميالارىنا، بىلىكتى باپكەرلەر دايىنداۋعا، بۇقارالىق فۋتبولعا جانە ىشكى جارىستاردىڭ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا اۋدارىپ وتىرمىز.

الەم چەمپيوناتىنا جالعىز موتيۆاتسيامەن شىعا المايسىڭ. ول ءۇشىن ناقتى ادىستەمە، ساراپتاما، تۇراقتى كلۋبتىق جۇيە، جاس ويىنشىلاردى كاسىبي دەڭگەيگە شىعارۋ قاجەت. بۇل جىلدار بويى جاسالاتىن جوسپارلى جۇمىس.

سوندىقتان ءبىز داڭعازا ۋادە بەرگىمىز كەلمەيدى. قىسقا مەرزىمدى جوسپارلار قۇرمايمىز. ماقساتىمىز – ناقتى ناتيجە بەرەتىن جۇيە جاساۋ. ەگەر وسى جولدان تايماساق، قۇراما ءبىر كۇنى الەم چەمپيوناتىنا شىعادى. بىراق ول كەزدەيسوقتىق ەمەس، كاسىبي جۇمىس ناتيجەسى بولۋى قاجەت.

– حالىقارالىق دەڭگەيدە FIFA جانە UEFA-مەن قانداي جۇمىس اتقارىلىپ جاتىر؟ بولاشاققا قانداي جوسپارلار بار؟

– 25 ساۋىردە قازاقستان فۋتبولى كۇنىنە وراي ەۋروپا فۋتبول قاۋىمداستىقتارى وداعىنىڭ (ۋەفا) پرەزيدەنتى الەكساندر چەفەرين ەلىمىزگە رەسمي ساپارمەن كەلدى. ساپار اياسىندا ۋەفا باسشىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت كەمەل ۇلى توقاەۆپەن كەزدەستى. مەملەكەت باسشىسى ەلىمىزدەگى فۋتبولدى دامىتۋعا كورسەتىپ وتىرعان قولداۋى مەن نازارىن جوعارى باعالادى.

قازاقستان فۋتبول فەدەراتسياسى FIFA جانە UEFA ۇيىمدارىمەن تىعىز ارىپتەستىكتە جۇمىس ىستەيدى. بۇل ۇيىمدار بۇقارالىق فۋتبولدان باستاپ ۇلتتىق قۇرامالارعا دەيىنگى ۇلتتىق قاۋىمداستىقتاردى جان-جاقتى قولداپ كەلەدى. ءبىز بۇل باستامالاردىڭ قاتىسۋشى رەتىندە ناقتى قولداۋ كورىپ وتىرمىز.

الداعى ۋاقىتتا ۋەفا كونفەرەنتسيالار ليگاسىنىڭ فينالى نەمەسە ۋەفا سۋپەركۋبوگى، سونداي-اق U-17 نەمەسە U-19 جاسوسپىرىمدەر ەۋروپا چەمپيوناتىن وتكىزۋگە ءوتىنىم بەرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز.

FIFA-مەن بىرگە FIFA Forward باعدارلاماسى بويىنشا ءوتىنىش بەردىك. بۇل – وڭىرلىك اكادەميالاردىڭ بىرىنە ينفراقۇرىلىمدىق گرانتتار تارتۋ. سونىمەن قاتار، FIFA Arena اياسىندا ستاديونداردى سەرتيفيكاتتاۋ جۇمىسى ءجۇرىپ جاتىر.

مۇنىڭ ءبارى ينفراقۇرىلىم تالاپتارىنا بايلانىستى. سول سەبەپتى قفف مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىمەن، اكىمدىكتەرمەن، ستاديون يەلەرىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ، جاڭا نىسانداردى حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي ەتىپ سالۋ ماسەلەسىن ۇيلەستىرىپ وتىر.

– ءسىز ايتىپ وتىرعان باستامالاردىڭ اۋقىمى وتە كەڭ. بىراق قوعام بۇل جوبالاردىڭ جاي ۋادە بولىپ قالمايتىنىنا قالاي سەنەدى؟ قاراجات، جوبالار مەن ناتيجەلەر تۋرالى اشىق اقپارات بولا ما؟

– بۇل – ءبىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى ماسەلە. سەنىم سوزبەن ەمەس، ىسپەن قالىپتاسارىنا سەنەمىز. بۇگىندە قفف تولىق ادرەستىك مودەل بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. تارتىلعان قاراجاتتىڭ ءبارى ناقتى جوبالارعا بەكىتىلدى. بىردە-ءبىر دەمەۋشىلىك اقشا نەگىزسىز نەمەسە باقىلاۋسىز باسقا ماقساتقا جۇمسالمايدى.

فەدەراتسيا نەگىزگى شىعىس باعىتتارى بويىنشا تسيفرلىق تەڭگە جۇيەسىن ەنگىزۋدى باستادى. جونەلتۋ اقىسىن تولەۋ، ينفراقۇرىلىم جوبالارىن قولداۋ، دەمەۋشىلىك كەلىسىمشارتتار. ءبىز بۇل تەحنولوگيانى جاي سىناپ قانا قويمايمىز، ونى اكىمشىلىك مادەنيەتىمىزدىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدىرىپ جاتىرمىز. قازىردىڭ وزىندە مۇنداي وپەراتسيالاردىڭ ۇلەسىن كەڭەيتىپ، ىشكى ەسەپ جۇيەسىمەن بىرىكتىرۋ ۇستىندەمىز. بۇل قاراجات قوزعالىسىن تولىق باقىلاۋعا جانە اشىقتىقتى قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. ال ول PR ەمەس، تازا باسقارۋ قۇرالى.

جىل سوڭىنا دەيىن ءبىز «ۇلكەن تورتتىك» قۇرامىنا كىرەتىن حالىقارالىق اۋديت كومپانيالارىنىڭ ءبىرى دايىنداعان تولىق قارجىلىق ەسەپتى ۇسىنامىز. بۇل ەسەپ اشىق، ەگجەي-تەگجەيلى بولادى جانە جىل سايىنعى تۇراقتى پراكتيكاعا اينالادى. قازاقستان فۋتبولىنا اشىق بيۋدجەت بۇرىننان قاجەت بولدى. ءبىز سونى قامتاماسىز ەتەمىز.

– ەگەر بارلىق ايتىلعاندى قورىتىندىلاساق، وسى لاۋازىمداعى باستى باسقارۋشىلىق ماقساتىڭىزدى قالاي تۇجىرىمدار ەدىڭىز؟ ءسىز ءۇشىن نە ماڭىزدى؟

– مەنىڭ باستى ماقساتىم – بەرىك جۇيە قۇرۋ. ياعني، ەموتسيامەن ەمەس، ناۋقانمەن ەمەس، ءبارىن قولمەن باسقارىپ ەمەس، تۇراقتى ءارى سەنىمدى تارتىپپەن جۇمىس ىستەۋ. ول ءۇشىن تولىق ينفراقۇرىلىم، بىلىكتى ماماندار، دۇرىس ءادىس، ساپالى باقىلاۋ، تسيفرلىق جۇيە جانە سەنىم كەرەك. ءبىز كوزبوياۋشىلىقپەن اينالىسۋدى توقتاتىپ، مىقتى نەگىز قالاۋدى باستاۋىمىز كەرەك.

 

فوتو: نيكيتا باسوۆ