الماتىدا ستۋدەنتتەر سپارتاكيادادا كۇش سىناستى

جۋىردا الماتىداعا م. گوركي اتىنداعى مادەنيەت جانە دەمالىس ساياباعىنىڭ  «سپارتاك» سپورت كەشەنىندە اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەدوگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعىنا وراي، سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە ارنالعان ءداستۇرلى «دەنساۋلىق-كۇنى»  سپارتاكياداسى ءوتتى. شارا 500-گە جۋىق ستۋدەنتتەردەن قۇرالعان فلەشموبپەن اشىلىپ، ودان ءارى كوماندالاردىڭ شەرۋىنە، دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورت كافەدراسى جانىنداعى  سپورتتىق  سەكتسيالاردىڭ كورىنىسىنە ۇلاستى.

 «ادام دەنەسىنىڭ جەتىلۋى  — ونىڭ دەنساۋلىعى; ەگەر دەنىڭ ساۋ بولسا، وندا ونى ساقتاماق كەرەك، ال ەگەر ساۋ بولسا، وندا دەندى ساۋىقتىرۋ كەرەك» — دەپ، دەنساۋلىقتىڭ قادىرى تۋرالى ۇلى شىعىستىڭ ويشىلى  ءال-فارابي اسقان  بىلگىرلىكپەن ايتقان ەكەن. سپورت وپتيميستىك ومىرمەن، سەرگەكتىك مادەنيەتىن قالپاستىراتىن بولسا، وسى ءبىر قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا ۋاقىتتا، دەنە قيمىلىن ارتتىرىپ، قوزعالىستى كۇشەيتكەندە عانا ومىرگە دەگەن سۇيسپەنشىلىك ارتا تۇسەدى دەپ ويلايمىز.

نەگىزى ەلىمىزدەگى وقۋ وردالارى  اراسىندا  تۇڭعىش رەت ىرگەسى قالانعان  كيەلى  قارا شاڭىراقتىڭ تاريحى تەرەڭدە جاتقانىن  جاقسى بىلەمىز. بيىل ايتۋلى ءبىلىم ورداسى ءوزىنىڭ  90 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ وتكەلى وتىر. سوندىقتاندا ۋنيۆەرسيتەت ۇجىمى مەرەيتوي الدىنداعى ىزگىلىكتى شارالاردى باستاپ تا كەتتى. اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ 90 جىلدىعى اياسىندا وقۋ ورنىنىڭ ۇجىمى مەن جاستارى اراسىندا ۇيىمداستىرىلعان «دەنساۋلىق كۇنى» سپارتاكياداسىنىڭ سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋ، بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ، دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتقا دەگەن قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ ماقساتىندا پايداسى وتە زور. سپارتاكيادا بارىسىندا فۋتبول، ۆولەيبول، ۇستەل تەنيسى، جەڭىل اتلەتيكا، شاحمات، توعىزقۇمالاق، قول كۇرەسى، ارقان تارتۋ، گىر تاسىن كوتەرۋ قاتىسۋشىلار سىنعا ءتۇسىپ، ۋنيۆەرسيتەت ونەرپازدارى وزدەرى ازىرلەگەن  كونتسەرتتىك باعدارلامالارىن  ۇسىندى.

ارينە، ۇلكەن سپورتتا جۇرمەگەندىكتەن اندا-ساندا وسىنداي سايىستارعا قىزۋ كىرىسىپ كەتكەن جاندارعا اۋىر تيەرى دە ءسوزسىز. ءتىپتى جاراقات الىپ قالۋى دا مۇمكىن. مىسالى، جاستار اتقا شاۋىپ، ءتۇرلى سپورتتارمەن بەلسەنە اينالىسسا قالىپتى جاعداي دەپ قابىلدايمىز. ال، 40-50 دەن اسقان جاستارداعى ازاماتتارعا تاڭىرقاي قارايتىنىمىز دۇرىس ەمەس دەپ ويلايمىن. نەگىزى  مىنا كورشىلەس قىتاي ەلىندە قارتتار كوشەدە تۇرىپ الىپ، ءتۇرلى جاتتىعۋلاردى جاساپ جاتادى. وعان نازار سالىپ جاتقان ءبىر جان جوق. ءبىزدىڭ ەلدە  قوعامدىق ورىندار مەن سپورت الاڭدارىندا جاتتىعىپ نە بولماسى جۇگىرىپ جۇرگەن اقسامايلى ەگدە ادامدارعا تەسىلە قاراپ، ءتۇرلى سوزدەردى ايتىپ كەتىپ بارا جاتقان ادامداردى كورەسىڭ. ادام ءۇشىن قوزعالىس ءومىردىڭ تىرەگى ەكەنىن ۇمىپتاعانىمىز ءلازىم.  اتاقتى كلاسسيك جازۋشى عابيت مۇسىرەپوۆ «دۇرىس جولعا قويىلعان دەنەشىنىقتىرۋ ويىندارى وقۋ-ءبىلىم الۋعا بوگەت ەمەس، قايتا بويدى سەرگىتىپ، ويىنا جاردەم ەتەتىن نارسە» — دەگەن ەكەن. سوندىقتان دا  سپورتتىڭ جالپى ادامنىڭ دەنساۋلىعىنىڭ شىڭدالا تۇسۋىنە بەرەر پايداسى شەكسىز.

جارىستىڭ سالتاناتتى اشىلۋىندا ءسوز سويلەگەن اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەدوگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى  تاحير وسپان ۇلى بالىقباەۆ قاتىسۋشىلارعا ساتتىلىك تىلەگەننەن كەيىن جۋىردا عانا ەلوردامىز استانا قالاسىندا وتكەن كيوكۋشينكاي كاراتەدەن وتكەن ەكىنشى الەم چەمپيوناتىنىڭ قولا مەدالىنىڭ جۇلدەگەرى، ايتۋلى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ  ستۋدەنتى ايجان شاراپوۆانى جەڭىسىمەن قۇتتىقتاپ تابىس تىلەدى. جارىس شىمىلدىعى اشىلعاننان كەيىن تارتىستى سىندار باستالىپ كەتتى.

سپارتاكيادانىڭ اۋىسپالى كۋبوگىن كوماندا بولىپ جەڭىپ الۋ وڭاي شارۋا ەمەس. سول سەبەپتى ۇستازدار قاۋىمى ءبىر قولدىڭ سالاسىنداي ۇجىمدىق ناتيجە كورسەتۋگە بارىن سالىپ جاتتى.

جارىستىڭ جاقسى وتۋىنە ۇيىتقى بولعان «دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت»  كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەرعالي مۇحيتدينوۆ پەن  ايتۋلى كافەدرانىڭ پروفەسسورى امانتاي قاراقوۆتاردىڭ ەرەن ەڭبەكتەرىن ەرەكشە ايتا وتكەن ورىندى بولار. بىلىكتى باسشى، قادىرلى ۇستاز، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭبەگى سىڭگەن جاتتىقتىرۋشى ەرعالي مۇحيتدينوۆتەن  ايتۋلى شارا تۋرالى پىركىرىن تىڭداعانامىزدا; «ءبىزدىڭ بۇل سپارتاكيادانىڭ جىلدان جىلعا دەڭگەيى جوعارلاي ءتۇسىپ، ۋنيۆەرسيتەت وقىتۋشىلارى مەن قىزمەتكەرلەرىنىڭ سپورتقا دەگەن قۇمارلىعى ارتا تۇسكەنىنى كورىپ كەلەمىز. نەگىزگى ماقسات سپورت ارقىلى جاس ستۋدەنتتەرگە ۇلگى كورسەتىپ، سالاماتتى ءومىر سۇرۋگە كۇش سالۋ» — دەپ ويىن ورتاعا سالعان ەدى.  راسىمەن دە  جوعارى وقۋ ورىندارىندا ۇستازدار اراسىندا  وتەتىن وسىنداي تارتىستى سايىستار، جاس ستۋدەنتتەرگە  ۇلكەن ۇلگى ەكەنى داۋسىز. سونىمەن جارىس قورىتىندىسى بويىنشا، ءبىرىنشى ورىندى ماتەماتيكا، فيزيكا جانە ينفورماتيكا ينستيتۋتىنىڭ كومانداسى جەڭىپ الدى. ەكىنشى ورىنعا پەداگوگيكا جانە پسيحولوگيا ينستيتۋتىنىڭ كومانداسى  يە بولسا، ءۇشىنشى ورىن ونەر مادەنيەت سپورت ينيستيتۋىنىڭ ۇلەسىنە ءتيدى. جۇلدەگەرلەر رەكتوردىڭ گراموتاسىمەن جانە اقشالاي سىيلىقتارمەن ماراپاتتالدى. ودان باسقا سپورت تۇرلەرى بويىنشا جۇلدەلى ورىندار مەن ۇزدىك ويىنشىلار دا ماراپاتقا يە بولدى.  «ءبىزدىڭ باقىتىمىزدىڭ وننان توعىزى دەنساۋلىعىمىزعا بايلانىستى» — دەگەن ەكەن ا.شوپەنگاۋەر. ەندەشە سول باقىتىمىزدى دەنساۋلىعىمىزدان تابۋ ءۇشىن، وسىنداي  پايداسى شەكسىز سپورت شارالارىن سىرتتاي تاماشالاماي  بەلسەنە قاتىسىپ وتىرۋدىڭ ءجونى بولەك ەمەس پە. اۋىرىپ ەم ىزدەگەنشە، اۋىرماۋدىڭ جولىن ىزدەۋ كەرەكتىگىنە كەي كەزدە  ءمان بەرمەي سوڭىنان زاردابىن تارتىپ جاتىمىز. سوندىقتان دا وسىنداي سپورت شارالارىنىڭ ءجيى  ۇيىمداستىرىلىپ تۇرىلۋى، سالاۋاتتى ءومىر سۇرۋگە جەتەلەيتىن بەرەكەلى شارا دەپ بىلەمىز.

 

اقىن ورداباي ۇلى،

الماتى