جانى جومارت جان ەدى

جومارتتىق ادام بويىنا تۋا بىتەتىن قاسيەت سەكىلدى. كەيبىر جومارت جاندار ءوزى ەمەس وزگەنىڭ جاعدايىن ويلاپ تۇرادى. ويتكەنى، وعان اللا ءناسىپ ەتىپ، تۋا بىتكەن قانمەن كەلگەن قاسيەت ونى ەشقانداي وزگەرتە المايسىڭ.

قازاقتا اتىمتاي جومارتتار ەسەپسىز كوپ بولعان. سوندىقتان دا بولار قازاقتىڭ دالاسىنداي دارحان مىنەزدى، كەڭپەيىلدى جومارتتىعىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىز امان، جۇرتىمىز تىنىش ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىمىز. قوناعىنا جالعىز اتىن مىنگىزىپ جىبەرىپ، جۇگىنەن ۇستاپ قالاتىن قازاقتاي حالىق جەر بەتىندە جوق شىعار، ءسىرا. ادامنىڭ جومارتتىعى جايلى ءسوز قوزعاعاندا قالتاسىنداعى سوڭعى تيىنىن مۇقتاج جانعا قاعىپ بەرىپ ءوزى كوڭىلى توق قالا بەرىتىن ءبىر جان تۋرالى ايتقىمىز كەلەدى. ول ءبىز كورىپ بىلگەن نۇربول رىسقۇل ۇلى ءىلياسوۆ ەدى.

نۇربول رىسقۇل ۇلى ءىلياسوۆ الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى، اقبەيىت اۋىلىندا 1958 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. اكەسى رىسقۇل مەن اناسى باقتىحان 5 ۇل، 1 قىز تاربيەلەپ وسىرگەن اۋىل-ايماققا قۇرمەتتى جاندار بولعان.

اۋزىن اشسا جۇرەگى كورىنەتىن اقكوڭىل نۇربول «مەندە جوق، بىلمەيمىن»، دەگەن ءسوز تىركەستەرىن ءومىرى ايتپايتىن جاننىڭ ءبىرى ەدى. جانە دە قاشان كورسەڭ ءبىر جاندى جانىنا ەرتىپ الىپ، قامقورلىق قولداۋىن جاساپ جۇرەتىن. «سوندا ءوزىنىڭ ءومىرى، شارۋاسى، بالا-شاعاسىن ويلاماي ما؟»، – دەگەن زاڭدى سۇراق تۋاتىنى راس. «ءيا، ول وتباسىندا بالالارىنا ۇلگىلى اكە، قازان-وشاعىنىڭ قامقورشىسى پەيىلى كەڭ، جانى دارحان جان بولاتىن»، — دەپ ەسكە الادى بىرگە جۇرگەن قۇربى-قۇرداستارى.

«جاقسىنىڭ قولى ۇزىن، جاقسىلىقتىڭ جولى ۇزىن»، دەگەن بابالارىمىز. اينالاسىنا تەك جاقسىلىق نۇرىن شاشىپ جۇرەتىن ازامات وسىنداي بولعان. سونىمەن قاتار نۇربولدىڭ تاعى ءبىر ەرەكشە قىرى سپورتقا وتە جاقىن بولعانى. سپورتشى بولىپ تاۋ قوپارىپ تاس جارماسا دا ءوزىنىڭ قۇمارلىعى مەن جاناشىرلىعىنىڭ ارقاسىندا بىلدەي ءبىر اۋداننىڭ فۋتبولىن كوتەرۋگە زور ۇلەسىن قوسقان ازامات.

ايتالىق، ءوزى تۇرعان الماتى وبلىسى، ىلە اۋدانى، وتەگەن كەنتىندە كەزىندە «وتان» دەگەن فۋتبول كوماندانىڭ قۇرىلۋىنا ىقپال بولىپ، رەسپۋبليكالىق دەڭگەيگە دەيىن جەتكىزگەن كوماندانىڭ ءارى باسشىسى، دەمەۋشىسى، ءارى جاناشىر جانكۇيەرى بولعانىن جەرگىلىكتى سپورت سۇيەر حالىق ۇمىتپايدى. «وتان» كومانداسىنىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇسىپ تۇرعان جىلدارى «وتان» كومانداسى 7 مارتە ىلە اۋدانىنىڭ چەمپيونى، 3 رەت اۋدان چەمپيوناتىنىڭ جەڭىمپازى، 9 دۇركىن اۋدان كۋبوگىنىڭ يەگەلەرى. 6 مارتە الماتى وبلىسىنىڭ چەمپيوندارى جانە 1 رەت الماتى قالاسىنىڭ چەمپيوندارى اتانعان ەكەن.

ءيا، ءومىر بار جەردە ءولىم بار. «قازا قاس پەن كوزدىڭ اراسىندا»، دەمەكشى، ارداقتى ازامات، جانى جومارت جان، سپورت جاناشىرى نۇربول ءىلياسوۆتىڭ ورتامىزدان باقيلىق دۇنيەگە كەتكەنىنە دە مىنە، ءبىر جىل وتە شىعىپتى. قانشاما ادامعا شاراپاتى تيگەن اسىل ازاماتتى ومىردەگى جارقىن جولىن ۇمىتپاۋ ماقستىندا ءوزىنىڭ دوس-جاراندارى مەن تۋعان-تۋىستارى جيىلىپ ارداگەرلەر اراسىندا فۋتبولدان الماتى وبلىسىنىڭ جارىسىن ۇيىمداستىرعان ەكەن. بۇل جارىستىڭ ەرەكشەلىگى دە سول ويىن الاڭىندا ءتىپتى جەتپىستىڭ جوتاسىنان اسقان ارداگەر سپورتشىلار دا كەلىپ باقتارىن سىنادى. كەزىندە تەڭبىل دوپتى ۇرشىقشا يىرگەن اعا بۋىن وكىلدەرى، شەبەرلىكتەرى ءالى دە بويلارىندا بار ەكەنىن تارتىستى ويىن ورنەكتەرىمەن كورسەتىپ كوپشىلىك كورەمەندەرىن ءتانتى ەتتى.

ءدۇبىرلى جارىستى ۇيىمداستىرۋعا ۇيىتقى بولعان نارىنقول ءوڭىرىنىڭ سپورتىن دامىتۋعا ۇلەسىن قوسقان سپورت ارداگەرى، قۇرمەتتى جان جانتەلى مۇقي، بەلگىلى سپورت ءجۋرناليسى ءالىم اناپيانوۆ پەن نۇربول ءىلياسوۆتىڭ ءوزى قۇرعان «وتان» كومانداسىنىڭ بولاتحان اقشولاقوۆ باستاعان ارداگەرلەرى بارىنشا اتسالىسىپ، ءتۋرنيردىڭ جاقسى وتۋىنە زور ۇلەستەرىن قوسىپتى. سونىمەن بىرگە وتەگەن كەنتىندەگى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى، قر ەڭبەگى سىڭگەن جاتتىقتىرۋشى قاپار راۋانوۆ تۋرنير يەسى مارقۇم نۇربول ءىلياسوۆ پەن اعا-ءىنى بولىپ، تۇيەنىڭ ەكى وركەشىندەي ىلە اۋدانىنىڭ سپورتىنىڭ اياعىنان تىك تۇرۋىنا بىرىگىپ، تاباندى جۇمىس جاساعان جاندار. سوندىقتان دا ايتۋلى جارىستىڭ بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىندە جالاۋىن كوتەرۋى سونىڭ ءبىر ايعاعى بولسا كەرەك. نۇربول رىسقۇل ۇلىنا دەگەن قۇرمەت، قولداۋ وسىنداي يگىلىكتى ءىس-شارالارمەن جالعاسقانىنا باۋىرلارى، زايىبى نۇرعايشا مەن كوزىنىڭ اعى مەن قاراسى المات پەن مەرۋەرت ءدان ريزا. سونىمەن كۇن ۇزاق جەڭىس ءۇشىن جان الىسىپ جان بەرىسكەن ويىنداردىڭ ناتيجەسى بويىنشا ارداگەر كوماندالاردىڭ اراسىنان وزىپ العا شىققاندارى دا بەلگىلى بولدى. تارتىسقا تولا وتكەن كەزدەسۋلەردىڭ بارىندە جەڭىسكە جەتكەن «سۇلتان قورعان» كومانداسى تۋرنير جەڭىمپازى اتاندى.

ەكىنشى ورىندى «سارىجاز» كومانداسى جەڭىپ السا، جۇلدەلى ءۇشىنشى ورىندى قازاق كۇرەسىنەن ەكى دۇركىن الەم چەمپيونى باۋىرجان ءتالىپ باستاپ كەلگەن «كەگەن» ارداگەرلەر كومانداسى يەلەندى.

جارىس سوڭىندا جەڭىمپازدار مەن جۇلدەگەر كوماندالار ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ قولدارىنان سالتاناتتى تۇردە ماراپاتتارىن الىپ ەرەكشە قۋانىشقا بولەندى. جارىستى ۇيىمداستىرۋشىلار الداعى جىلى قولداۋ كومەك بولىپ جاتسا ءتۋرنيردى ءداستۇرلى ەتىپ، اۋقىمىن كەڭەيتۋ تۋرالى ءسوز ايتا كەتتى.

حاديستە «ادامنىڭ جاقسىسى، اينالاسىنا پايداسى تيگەنى»، دەگەن ءسوز بار. بەسكۇندىك قىسقا عۇمىرىندا ارتىنا جاقسى ءسوز، ىزگىلىكتى ءىز قالدىرا بىلگەن جانى جومارت جان، سپورت جاناشىرى نۇربول رىسقۇل ۇلى ءىلياسوۆتىڭ اتىنداعى الامان جارىس كەلەر جىلى دا جالعاسىن تاۋىپ جاتسا، وتەگەن اۋىلىنىڭ سپورت قۇمار قاۋىمىنا اسىرەسە، ارداگەرلەر سپورتىنىڭ جاڭعىرۋىنا ۇلەس قوساتىن ىزگىلىكتى شارا بولار ەدى.

 

اقىن ورداباي ۇلى،

الماتى وبلىسى