نەس-اعا!

قازاق باسپاسوزىندە سپورتتى ايشىقتى تاقىرىپقا اينالدىرعان سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتاي كورنەكتى قالامگەردەن ءتالىم العانىن ماقتان ەتەتىن نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى بۇگىنگى تاڭدا ءوزى دە قارىمدى، قارۋلى قالامگەرگە اينالدى.

قالىڭ وقىرمانى مەن شاكىرتتەرى نەس-اعا دەپ قۇرمەتپەن قارايتىن قالامگەردىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى جاستايىنان جارقىراپ كورىندى.

تالدىقورعان وبلىسىنىڭ قاراتال اۋدانىنداعى «كوپبىرلىك» اۋىلىندا تۋىپ-وسكەن مەكتەپتەن كەيىن كوپ ويلانباستان وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋگە اتتاندى. ال اسكەردەن ورالعان سوڭ ارمانى مەن ماقساتىنا اينالعان قازگۋ-گە جول تارتادى. جۋرناليست بولۋدى قالايدى. ءسويتىپ 1970 جىلى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنە قابىلدانىپ، 1975 جىلى قىزىل ديپلوممەن بىتىرەدى. جۇرەگى قالاعان ماماندىقتى مەڭگەرگەن بەتتەن «لەنينشىل جاس» گازەتىنە جۇمىسقا قابىلدانادى. ويتكەنى، جاستار گازەتىنىڭ وقىرماندارىنا نەسىپ جۇنىسباەۆ ەسىمى ونىڭ ستۋدەنت كەزىنەن-اق تانىس بولاتىن. سول كەزدەگى ءجۇز مىڭداعان وقىرمانى بولاتىن «لەنينشىل جاس» گازەتىندە سپورت جانە اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە ءبولىمىن باسقاردى، رەداكتسيا القاسىنىڭ مۇشەسى، كاسىپوداق، كومسومول، پارتيا ۇيىمدارىنىڭ حاتشىسى بولدى. وسى گازەتتە ءجۇرىپ سپورت سالاسىن وقىرماننىڭ ەڭ سۇيىكتى تاقىرىبىنا اينالدىرا ءبىلدى.

1991 جىلى نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى رەسپۋبليكالىق «سپورت» گازەتىنە باس رەداكتور بولىپ تاعايىندالادى. بۇل باسىلىمدا كەڭىنەن كوسىلۋىنە جول اشىلدى. تەك قانا سپورتتى جازىپ قويماي، سپورتتى مەملەكەتتىك، ۇلتتىق تۇرعىدا جانداندىرۋعا كىرىستى. سونىڭ ءبىر ايعاعى ەگەمەن ەلدىڭ فۋتبول چەمپيوناتىنا قازاق جىگىتتەرىنەن قۇرالعان كوماندا قوسۋدى ويلاستىرىپ، ول ماقساتىنا دا جەتتى. ول ءۇشىن ەلدىڭ تۇپكىر-تۇپكىرىنەن تالانتتى جاستاردى ىرىكتەۋ ۇيىمداستىرىپ، دەمەۋشىلەر تاۋىپ، «نامىس» اتتى كوماندانى قازاقستان چەمپيوناتىنا قوستى. سول كوماندادا ويناعان بىرنەشە فۋتبولشىلار كەيىننەن قازاقستان ۇلتتىق قۇراماسى ساپىندا ونەر كورسەتتى. وسىدان كەيىن نەس-اعانى قالاي قايراتكەر دەمەسسىڭ؟! ال سوڭعى جىلدارى ۇيىمداستىرىپ جۇرگەن «ءبىر اتانىڭ بالالارى» اتتى فۋتبول جارىسى دا بۇقارالىق ءىس-شاراعا اينالىپ كەتتى. اۋلەت-اۋلەت بولىپ وينايتىن دوپ دوداسىنا ءوزىمىز دە قاتىسىپ مارە-سارە بولعانىمىز بار.

نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ شتاتتاعى جۇمىسىنان تىس شىعارماشىلىق ەڭبەگى دە ۇشان-تەڭىز دەۋگە نەگىز بار. وليمپيادا ويىندارىنا ون رەت بارىپ، فۋتبولدان بەس الەم چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، جۇزدەگەن رەپورتاج، ماقالالار ۇسىنعان قالامگەرگە قازاق وقىرمانى ءدان ريزا ەكەنى ءسوزسىز-اۋ. قالامگەردىڭ قالامىنان تۋىنداعان «ءۇشىنشى راۋند»، «اۋىلدان شىققان الىپتار»، «فۋتبولمەن تىنىستاعان يسپانيا»، «اكەمنىڭ قامشىسى»، «نامىس جىرتار ۇل قايدا؟!»، «مەكسيكاداعى فۋتبول تويى»، «مۇستافا وزتۇرىك»، «ەرەجەسىز «بەلدەسۋ»، «باس يەمىن!» اتتى ماعىنالى-مازمۇندى كىتاپتارى وقىرماننىڭ ولجاسىنا اينالعانى دا انىق. سونىمەن قاتار، ەل ەگەمەندىگىن العالى ۇلتتىق كوماندامەن قاتىسقان وليمپيادا ويىندارىنىڭ شەجىرەسى بوپ سانالاتىن، ورىس تىلىندە جازىلعان «وليمپيسكي مارشرۋت» كىتاپتارىنىڭ ءتورت تومى دا قازاقستان سپورتىنىڭ تاريحناماسى ىسپەتتى.

ۇنەمى بويى سەرگەك، ويى ەلگەزەك جۇرەتىن نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى تەك جازىپ قانا قوياتىن قالامگەردىڭ قاتارىنان جاتپايدى. ول سپورتتى ىشىنەن بىلەتىن مايتالماننىڭ ءوزى دەسەك جاراسادى. 1996 جىلى قازاق دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت ينستيتۋتىن ءبىتىرىپ، باپكەر-وقىتۋشى ماماندىعىن العان. توعىزقۇمالاق سپورتىنان سپورت شەبەرى، رەسپۋبليكا چەمپيونى. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن جاتتىقتىرۋشىسى.

نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى قوعامدىق جۇمىسقا دا كوپ جەگىلەتىن ازاماتتىڭ قاتارىنان سانالادى. ءار جىلداردا قر سپورت كوميتەتىنىڭ القا مۇشەسى بولىپ سايلاندى. حالىقارالىق سپورت جۋرناليستەرى قاۋىمداستىعىنىڭ (AIPS) مۇشەسى، ازيا سپورت جۋرناليستەرى وداعىنىڭ (ASPU) اتقارۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى، ازيا سپورت ءباسپاسوزى وداعى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى قوعامدىق قىزمەتتەرىن ابىرويمەن اتقاردى. ازيا وليمپيادالىق كەڭەسىنىڭ (وسا) ءباسپاسوز كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولعان تۇڭعىش ءارى جالعىز جۋرناليست. قازاقستان سپورت ءباسپاسوزى قاۋىمداستىعىن قۇرۋشى جانە تۇڭعىش پرەزيدەنتى بولدى.

ءبىر قاراعاندا قاراپايىم بولىپ كورىنەتىن نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ قازاق باسپاسوزىنە، ونىڭ ىشىندە سپورت سالاسىنا، ۇلت مۇددەسىنە سىڭىرگەن ەڭبەگىنە قاراپ قايراتكەر ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز. وسى ورايدا ەلىنە ەلەۋلى، حالقىنا قالاۋلى ازاماتتىڭ قۇرمەت پەن ماراپاتتان كەندە قالماسى زاڭدىلىق قوي. بۇل رەتتە نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلىنىڭ ابىرويى دا اسقاق كورىنەدى. قازاقستان جۋرناليستەر جانە جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى، باۋبەك بۇلقىشەۆ اتىنداعى جۋرناليستەر وداعى سىيلىعىنىڭ، سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ اتىنداعى سىيلىعىنىڭ يەگەرى. قازاقستان ۇلتتىق وليمپيادالىق كوميتەتىنىڭ «جىلدىڭ ۇزدىك ءجۋرناليسى» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى.  قر پرەزيدەنتىنىڭ العىس حاتىمەن، استانا قالاسىنىڭ 10 جىلدىعى، قازاقستان حالىق اسسامبلەياسىنىڭ 20 جىلدىق قۇرمەت مەدالىمەن ماراپاتتالعان. الماتى وبلىسى جانە قاراتال اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتاعىنىڭ يەگەرى.

نەسىپ ءجۇنىسباي ۇلى 2010 جىلى مەملەكەت باسشىسىنىڭ جارلىعىمەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اتاعىنا يە بولدى.

وسىدان تۋرا 70 جىل بۇرىن قازاقتىڭ «كوپبىرلىك» دەگەن الاقانداي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن قاعىلەز بالا بۇگىنگى كۇندە جۇلدىزى جانعان، حالقىنا جاققان قايراتكەر بولىپ وتىر.

P.S: باياعىدا نەس-اعا، 1998 جىلى استانا اقمولاعا اۋىسقاندا «عالىمجان استانا بولدىڭدار، ەندى ەلدىڭ نازارى سەندەرگە اۋىپ بارادى، «سپورت» گازەتىنە استانادان ءتىلشى كەرەك، ءوزىڭ بولساڭ قايتەدى، دەپ حابارلاسقان بولاتىن. سودان ءبارىبىر جازاتىنىم سپورت قوي دەپ كەلىسە كەتتىم. ءسويتىپ ەكى-ءۇش جىلداي «سپورتقا» قىزمەت ەتكەنىم بار. نەساعا بىردە الماتىعا شاقىردى، كەلىپ كەت، گازەتتىڭ مەرەكەسى بولايىن دەپ جاتىر، سەن ءبىزدىڭ قىزمەتكەرسىڭ عوي… دەيدى. باردىم، كوردىم، ريزا بولدىم.

راحمەت اعا، جاساي بەرىڭىز!!!!! بار بولىڭىز، نار بولىڭىز!

عالىم قوجابەكوۆ،

«استانا اقشامى» گازەتى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى، سەيداحمەت بەردىقۇلوۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ لاۋرەاتى