ەلىمىزدە سپورت ينفراقۇرىلىمى جەتىسپەيدى — مينيستر

مەملەكەتتىڭ دەنە شىنىقتىرۋ مەن سپورت سالاسىنا قاتىستى قوعام الدىندا ەكى نەگىزگى مىندەتى بار. ول ەل تۇرعىندارىنىڭ دەنە شىنىقتىرۋمەن اينالىسۋىنا جاعداي جاساۋ جانە جوعارعى جەتىستىكتەر سپورتىن دامىتۋ. بۇل تۋرالى پرەمەر-مينيستر ءاليحان سمايىلوۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اسحات ورالوۆ مالىمدەدى. سونداي-اق، كۇن تارتىبىندەگى ماسەلەگە قاتىستى تۇركىستان وبلىسىنىڭ اكىمى دارحان ساتىبالدى بايانداما جاسادى.

ونىڭ ايتۋىنشا، بۇقارالىق سپورتتىڭ نەگىزگى ءتورت ەرەكشەلىگى بار. ءبىرىنشىسى، دەنە شىنىقتىرۋدىڭ بارلىق جاس ساناتىنداعى ازاماتتار ءۇشىن قولجەتىمدى بولۋى. ەكىنشىسى، بارلىق جاس ساناتى ءۇشىن ۇزدىكسىزدىگى جانە ءوزارا ساباقتاستىعى. ءۇشىنشىسى، سپورتتىق جەتىستىكتىڭ بولماۋى، ياعني، «باستىسى – جەڭىس ەمەس، قاتىسۋ» قاعيداسى. ءتورتىنشى ەرەكشەلىگى – ارنايى دايىندىقتىڭ قاجەت ەتىلمەۋى.

قازىرگى تاڭدا مينيسترلىك جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارمەن بىرلەسىپ بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ بويىنشا بىرقاتار جۇمىستار اتقارىپ وتىر.

ەلىمىزدە جىل سايىن 1،2 ملن ادامدى، ونىڭ ىشىندە اۋىلدىق جەرلەردە 500 مىڭ ادامدى قامتيتىن، ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى 25 مىڭنان اسا سپورتتىق-بۇقارالىق ءىس-شارا تۇراقتى تۇردە وتكىزىلەدى. اسىرەسە، سوڭعى جىلدارى جۇگىرۋ، مارافوندار، ۆەلوشەرۋلەر، سپورتتىق فەستيۆالدار، وتباسىلىق جارىستار، جاپپاي سىرعاناۋ سىندى ءىس-شارالار تانىمال بولا باستادى.

وسى ورايدا، دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن شۇعىلداناتىن ازاماتتاردىڭ اۋقىمىن كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدى ءبىر قۇرالى پرەزيدەنتتىك تەستىلەردى تاپسىرۋ بولىپ تابىلادى. مىسال رەتىندە 2020 جىلدان باستاپ، ەل بويىنشا مۇنداي تەستىلەردى تاپسىرۋعا 7،6 ميلليون ادام قاتىستى. اتاپ ايتقاندا، 2020 جىلى – 1،2 ملن ادام، 2021 جىلى – 2،6 ملن ادام، 2022 جىلى – 3،8 ملن ادام تاپسىرعان بولاتىن. ناتيجەسىندە، بۇگىنگى كۇنى ەلىمىزدە دەنە شىنىقتىرۋ جانە سپورتپەن اينالىساتىنداردىڭ سانى حالىق سانىنىڭ 38،5%-ى (7،5 ملن-نان استام ادامدى) بولدى. سونىمەن قاتار بالالاردىڭ بۇقارالىق سپورتپەن جانە دەنە شىنىقتىرۋمەن تۇراقتى شۇعىلدانۋىنا ءجىتى نازار اۋدارىلادى، — دەپ اتاپ ءوتتى مينيستر.

ونىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا، وسى ماقساتتا ەلىمىزدە بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ 800-دەن استام كلۋبى قىزمەت كورسەتەدى.

وقۋ-اعارتۋ مينيسترلىگىنىڭ جەلىسى بويىنشا 2022-2023 وقۋ جىلىندا قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا مەكتەپتەردە 49 مىڭنان استام سپورت ۇيىرمەسى جۇمىس ىستەپ، وعان 1،3 ملن-عا جۋىق بالا قاتىستى.

ءبىزدىڭ مينيسترلىك سپورت جانە شىعارماشىلىق ۇيىرمەلەرىن جان باسىنا قارجىلاندىرۋ جوباسىنا جاۋاپتى. بيىلعى جىلى مەملەكەتتىك سپورتتىق تاپسىرىس بويىنشا 190 مىڭنان استام بالا سپورت ۇيىرمەلەرىمەن قامتىلدى. الايدا، قازىرگى تاڭدا بۇل باعدارلامانى قالالىق جەردە ىسكە اسىرۋ قولايلى بولعاندىقتان، اۋىلدىق جەرگە جەتكىلىكتى دەڭگەيدە كوڭىل بولىنبەي وتىر. بۇل ماسەلەنى شەشۋ ءۇشىن، مينيسترلىك تاراپىنان جاڭا تاراۋمەن تولىقتىرۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. بۇل جاعداي قارجىلاندىرۋدى «قالالىق» جانە «اۋىلدىق» ايماقتار دەپ ءبولۋ (سارالاۋ) شارتتارىن ەنگىزۋدى قامتاماسىز ەتەدى، — دەدى اسحات ورالوۆ.

ءوز كەزەگىندە مينيستر، اتقارىلىپ جاتقان جۇمىستارعا قاراماستان، سالانىڭ پروبلەمالارى دا جەتكىلىكتى ەكەنىن جاسىرمادى. سالاعا جۇرگىزىلگەن تالداۋ كورسەتكەندەي، ەلدە دەنە شىنىقتىرۋدى دامىتۋدىڭ نەگىزگى پروبلەماسى – قاجەتتى سپورت ينفراقۇرىلىمىنىڭ جەتىسپەۋى.

جەرگىلىكتى جەرلەردە اكىمدىكتەر قولدانىستاعى سپورت عيماراتتارىن، الاڭدارىن قايتا قالپىنا كەلتىرۋ جانە جاڭارتۋ، سونىمەن قاتار حالىق تىعىز ورنالاسقان ورىنداردا قىمبات ەمەس سپورت نىساندارىن سالۋ جونىندە ءبىرشاما شارالار قابىلداۋدا. الايدا بۇل شارالار بۇگىنگى تاڭدا جەتكىلىكسىز بولىپ وتىر. جالپى رەسپۋبليكا بويىنشا 43 مىڭنان استام سپورتتىق عيمارات بولسا، ونىڭ 23 مىڭنان استامى – اۋىلدىق جەردە ورنالاسقان. بيىل ۇكىمەت قاۋلىسىمەن بەكىتىلگەن جوسپار-كەستەگە سايكەس 113 جاڭا سپورتتىق نىسان سالۋ، 20 سپورتتىق نىساندى كۇردەلى جوندەۋ، جۇمىس ىستەپ تۇرعان سپورتنىساندارىن جەتە جاراقتاندىرۋ جونىندەگى 6 جوبا بويىنشا جۇمىس جالعاستىرىلاتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. سونداي-اق مينيسترلىك قاجەتتىلىكتى انىقتاۋ ءۇشىن بۇگىنگى كۇنى وبلىستارداعى سپورت نىساندارىنا تۇگەندەۋ (ينۆەنتاريزاتسيا) جۇرگىزەدى، — دەدى ول.

ونىڭ ايتۋىنشا، جاس جانە كاسىپتىك ەرەكشەلىگىنە قاراي دەنە شىنىقتىرۋمەن شۇعىلدانۋشىلار بەس ساناتقا بولىنەدى. ولار مەكتەپ جاسىنا دەيىنگىلەر، مەكتەپ وقۋشىلارى، ستۋدەنتتىك جاستار، ەڭبەككەرلەر جانە زەينەتكەرلەر. اتالعان بەس ساناتتاعى ازاماتتار اراسىندا دەنە شىنىقتىرۋدى دامىتۋ ماقساتتى جانە جۇيەلى تۇردە ۇيىمداستىرىلۋى ءتيىس.

وسى ماقساتتا وقۋشىلار جانە ستۋدەنتتەر اراسىندا ورتا مەكتەپتىڭ باعدارلاماسىنا كىرەتىن سپورت تۇرلەرىنەن جىل سايىن مەكتەپ جانە ستۋدەنتتەر ليگالارى ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. بىراق، مەكتەپ جانە ستۋدەنتتىك ليگا ءۇشىن ارنايى بيۋدجەتتىك باعدارلامانىڭ بولماۋىنا بايلانىستى بۇل ليگالار ءتيىستى دەڭگەيدە ۇيىمداستىرىلماي وتىر.

اسحات ورالوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەڭبەككەرلەر مەن زەينەتكەرلەر اراسىندا كەشەندى سپورتتىق ءىس-شارالار وتكىزىلمەيدى. اتالعان ليگالاردىڭ اۋقىمىن كەڭەيتىپ، الەۋەتىن كۇشەيتىپ، جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋ ءۇشىن اعىمداعى جىلدان باستاپ مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارمەن، سونداي-اق كاسىپوداقتارمەن ليگالاردى بىرلەسە ۇيىمداستىراتىن بولادى.

سونىمەن قاتار بيىل ەلىمىزدەگى بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ جانە سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ 2023-2029 جىلدارعا ارنالعان دەنە شىنىقتىرۋ مەن سپورتتى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى بەكىتىلگەن. تۇجىرىمدامادا ناقتىلانعان كورسەتكىشتەرگە، قويىلعان ناتيجەلەرگە قول جەتكىزۋ مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك ساياساتتىڭ قۇرامداس بولىگى – دەنە شىنىقتىرۋ مەن سپورتتىڭ دامۋىنا قولايلى جاعداي جاساۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن بولادى.

ءوز كەزەگىندە دارحان ساتىبالدى تۇرعىنداردى سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ ءۇشىن وبلىستا 79 مىڭ شارشى مەتر سپورت زالدارى مەن 8 مىڭ شارشى مەتر باسسەيندەر سالىنعانىن ايتتى.

دەنى ساۋ ۇلت» ۇلتتىق جوباسى اياسىندا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ۇسىنعان جوسپارىنا سايكەس، 6 ايدىڭ ناتيجەسى بويىنشا سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ كورسەتكىشىنىڭ ناقتى ورىندالۋى 31%-عا جەتىپ، جىلدىق جوسپار تولىعىمەن ورىندالىپ وتىر. سپورتتىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ ماقساتىندا وبلىستا بىرنەشە ءىرى سپورت نىسانى سالىندى. اتاپ ايتقاندا، حالىقارالىق تەننيس ورتالىعىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. تۇركىستان قالاسىندا مۇز سارايىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلۋدە، نىساندى تامىز ايىندا پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر، — دەدى ءوڭىر باسشىسى.

سونىمەن قاتار قۇرىلىسى كەلەسى جىلعا وتپەلى بەكزات ساتتارحانوۆ اتىنداعى سپورت كەشەنىن كۇردەلى جوندەۋ جانە ەسكەك ەسۋ كانالىن سالۋ جوبالارى جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر. اتالعان نىسانداردىڭ قۇرىلىس جۇمىستارىن اياقتاپ، مەرزىمىندە پايدالانۋعا تاپسىرۋ ءۇشىن قارجى مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ، ءتيىستى جۇمىستار اتقارىلىپ كەلەدى.

بۇدان بولەك، «اۋىل – ەل بەسىگى» جوباسىنىڭ اياسىندا 18 ەلدى مەكەندە جالپى الانى 22،5 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن 18 سپورت زالى مەن دەنە شىنىقتىرۋ كەشەندەرىنىڭ قۇرىلىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر.

ونىڭ ىشىندە، 3 مىڭ شارشى مەتردى قۇرايتىن 4 نىسان جىل سوڭىنا دەيىن پايدالانۋعا بەرىلەدى، قالعاندارى كەلەسى جىلعا قالدىرىلدى.

بيۋدجەتتىك قاراجاتتاردان بولەك، سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ جۇمىستارىنا جەكە ينۆەستورلار تارتىلىپ وتىر. جىل باسىنان بەرى 20 نىسان جەكە ينۆەستيتسيالار ەسەبىنەن سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن جەكە كاسىپكەرلەر ەسەبىنەن قوسىمشا 10 نىساندى پايدالانۋعا بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر. ودان بولەك، سپورت ينفراقۇرىلىمىن اسا قاجەت ەتەتىن اۋىلداردان سپورت نىساندارىن سالۋ بويىنشا ارنايى جول كارتاسى ازىرلەندى. جالپى، اۋىلدىق جەرلەردە سپورت نىساندارىن قاجەت ەتەتىن 96 ەلدى مەكەن انىقتالىپ وتىر، — دەدى دارحان ساتىبالدى.

كەلتىرىلگەن مالىمەتكە سۇيەنسەك، «قازاقستان حالقىنا» قوعامدىق قورىنىڭ ەسەبىنەن بۇل ەلدى مەكەندەردە تەز سالىناتىن مودۋلدىك سپورت قۇرىلىستارىن قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى پىسىقتالۋدا.

اتقارىلعان جۇمىستاردىڭ ناتيجەسىندە، بيىل سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ دەڭگەيىن 32،7%-عا، كەلەسى جىلى 38،4%-عا دەيىن جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر. وڭىردە سپورتتىق ينفراقۇرىلىممەن قامتۋ باعىتىنداعى جۇمىستار ءوز جالعاسىن تاباتىن بولادى. بۇل جۇمىستار اكىمدىكتىڭ تۇراقتى باقىلاۋىندا.

 

داستان كەنجالين،

استانا