ءسۇيىنشى! 20 ميلليونىنشى تۇرعىن دۇنيەگە كەلدى!

حالىقتىڭ دەرەكتەر بازاسىنىڭ كورسەتكىشتەرىنە سايكەس، 2023 جىلعى 14 قاراشادا تاڭعى ساعات 8:10-دا تۋعان 5 بالا بىردەي ەلىمىزدىڭ 20 ميلليونىنشى تۇرعىنى اتاندى، دەپ حابارلادى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگى ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسى.

ۆەدومستۆونىڭ حابارلاۋىنشا، ەلىمىزدىڭ مەرەيلى ازاماتتارى ۇلىتاۋ، جەتىسۋ، اتىراۋ، اقمولا جانە تۇركىستان وبلىستارىندا دۇنيەگە كەلگەن. ولاردىڭ ۇشەۋى – ۇل، ەكەۋى – قىز.

ەسكە سالا كەتسەك، 1991 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىق سانى 16،4 ملن ادام بولعان. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەل حالقى 22،3% ءوستى.

بۇگىندە 20 ميلليونىنشى ازاماتتىڭ تۋعان كۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا تۇراقتى تۇرۋعا كەلگەن جانە ودان شىققان، تۋعاندار مەن قايتىس بولعانداردىڭ سانى بويىنشا بارلىق دەموگرافيالىق دەرەكتەردى ەسكەرە وتىرىپ ايقىندالىپ وتىر.

بۇرىن حالىق سانى تۋرالى مالىمەتتەر قولمەن وڭدەلەتىن جانە بۇل كوپ ۋاقىتتى قاجەت ەتەتىن. مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەلەردىڭ ينتەگراتسياسى بۇل پروتسەستى جەدەلدەتۋگە جانە 20 ميلليونىنشى ازاماتتىڭ تۋعان كۇنىن جوعارى دالدىكپەن جانە قىسقا مەرزىمدە انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەردى.

بالا تۋدىڭ ەڭ جوعارى ءمانى 2021 جىلى تىركەلىپ، 446 مىڭ بالانى قامتىعان ەدى.

تابيعي ءوسىمنىڭ ارتۋى نارەستە ءولىمىنىڭ ازايۋى ناتيجەسىندە قامتاماسىز ەتىلدى. جالپى ءولىم-ءجىتىم 1991 جىلعى 8،20-دان 2022 جىلى 1000 تۇرعىنعا شاققاندا 6،8 ادامعا دەيىن تومەندەدى. سابيلەر ءولىمىنىڭ كوەففيتسيەنتى 3،5-تەن استام ەسە تومەندەدى: 1991 جىلعى 27،3 جاعدايدان 2022 جىلى تۋىلعان 1000 ادامعا شاققاندا 7،7 جاعدايعا دەيىن.

حالىقتىڭ 1000 ادامعا شاققانداعى تۋ كورسەتكىشىن كورسەتەتىن جالپى تۋ كوەففيتسيەنتى تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا 1991 جىلعى 21،6-دان 2021 جىلى 23،6-عا دەيىن ءوستى. 2022 جىلى بۇل كورسەتكىش 20،7 بولدى.

ەڭ ماڭىزدى دەموگرافيالىق كورسەتكىشتەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىن تۋدىڭ جيىنتىق كوەففيتسيەنتى 1991 جىلعى 2،7-دەن 1999 جىلى 1،8-گە دەيىن تومەندەدى. كەيىن ونىڭ بىرتىندەپ ءوسۋى بايقالدى. 2022 جىلى تۋدىڭ جالپى كوەففيتسيەنتى 1 ايەلگە 3،05 بالانى قامتىدى.

ورتاشا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 1991 جىلمەن سالىستىرعاندا 2022 جىلى 6،8 جىلعا ءوستى. بۇل رەتتە ەرلەر اراسىندا 7،7 جىلعا، ايەلدەردە 6 جىلعا ارتىپ وتىر.

وسىلايشا، 2022 جىلى قازاقستاندا ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 74،4 جىلدى قامتىدى. بۇل كورسەتكىش پاندەمياعا دەيىنگى دەڭگەيدەن 1،3 جىلعا اسادى.

ەلىمىزدە 20 ميلليونىنشى تۇرعىن دۇنيەگە كەلگەندە ءسۇيىنشى حاباردى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ جەتكىزدى.

حالقىمىزدىڭ سانى 20 ميلليونعا جەتتى! بارشاڭىزدى اقجولتاي جاڭالىقپەن قۇتتىقتايمىن! باقىتتى وتباسى – باقۋاتتى ەلدىڭ نەگىزى. مەملەكەت وتباسى قۇندىلىقتارىن نىعايتۋعا، انا مەن بالانى قورعاۋعا باسا ءمان بەرەدى، — دەپ جازدى پرەزيدەنت.

قازاقستاندىقتاردىڭ ورتاشا جاسى سالىستىرمالى تۇردە جاس بولىپ كەلەدى. 2009 جىلمەن سالىستىرعاندا 2021 جىلعى ساناق ناتيجەسىندە ورتاشا جاس 31-دەن 32 جاسقا دەيىن وسكەن.

ساناق ارالىعىنداعى كەزەڭدە 0-دەن 15 جاسقا دەيىنگى بالالار سانى ايتارلىقتاي ءوستى. ەگەر ولاردىڭ ۇلەسى 2009 جىلى سول كەزدەگى حالىقتىڭ جالپى سانىنىڭ 24،1% (3،9 ملن ادام) قۇراسا، سوڭعى ساناق قورىتىندىسى بويىنشا ولاردىڭ ۇلەسى 29،4% (5،6 ملن ادام) بولدى.

65 جاستان اسقان ەگدە جاستاعى حالىقتىڭ ۇلەسى دە ءوستى. 2009-بەن سالىستىرعاندا 2021 جىلى ولاردىڭ ۇلەسى 7،1%-دان 8،2% دەيىن ءوستى (1،6 ملن ادام).

سونىمەن قاتار، ساناق قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاندا 101 جاستان اسقان 200-دەن استام قارت ادام تۇرعان.

ايتا كەتەيىك، وڭىرلەر اراسىندا بالالار سانى بويىنشا تۇركىستان وبلىسى، 90 جاستان اسقان قاريالار سانى بويىنشا شقو كوش باستاپ تۇر.