تولعامى مول توقسان! /عىلىمي ەمەس بايانداما/

بۇگىن استاناداعى ل. ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى جۋرناليستيكا جانە ساياساتتانۋ فاكۋلتەتى تەلەراديو جانە قوعاممەن بايلانىس كافەدراسىندا قازاق سپورت جۋرناليستيكاسىنىڭ نەگىزىن قالاعان كورنەكتى قالامگەر سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ 90 جىلدىعىنا ارنالعان «قازىرگى قازاق سپورت جۋرناليستيكاسى جانە مەدياكوممۋنيكاتسيا ماسەلەلەرى» اتتى حالىقارالىق عىلىمي-تاجىريبەلىك كونفەرەنتسيا بولىپ، ەل سپورتىن ناسيحاتتاۋعا تەلەگەي-تەڭىز ەڭبەك سىڭىرگەن قالامگەردىڭ قۇرمەتىنە سپورت جۋرناليستيكاسى اۋديتورياسى اشىلدى.

وسى جيىنعا سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ شاكىرتى، قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ كەڭەسشىسى،  ۇعا اكادەميگى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور باۋىرجان وماروۆ تا قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى. وقىرمان نازارىنا قالامگەردىڭ بايانداماسىن تولىق بەرۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز.

سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ تۋعانىنا – 90 جىل! تۇعىرلى توقسان! تاعىلىمدى توقسان! تورقالى توقسان! تولعامى مول توقسان! ءسويتىپ، بۇگىن سەيداحمەت اعانىڭ رۋحىن توقساننىڭ تورىندە تەربەتىپ وتىرمىز. ءبارىڭىزدى وسى مەرەيلى كۇنمەن قۇتتىقتايمىن!

ارداقتى اعامىز الپىس ءبىر جىل عۇمىر كەشتى. ونىڭ ون التى جىلىن «لەنينشىل جاستى» باسقارۋعا ارنادى. ول وسىناۋ كەزەڭ ىشىندە قازاق جۋرناليستيكاسىندا ەكى مەكتەپ قالىپتاستىردى. العاشقىسى – جازۋ شەبەرلىگىنىڭ مەكتەبى. ۇستازدىڭ وزىنەن ۇلگى الىپ، وزگەشە ستيلمەن قالام سىلتەيتىن ءۇردىس پايدا بولدى. سول ءداستۇر ءالى كۇنگە دەيىن ءورىس الىپ، قانات جايىپ كەلەدى. بۇل مەكتەپتىڭ وكىلدەرى كوبىرەك. ەكىنشىسى – قازاق سپورت جۋرناليستەرىنىڭ مەكتەبى. ونىڭ بۇل تۇرعىداعى تالابى اسا قاتال ەدى. وسى جولعا تۇسكەن ادامنىڭ نە بەلى، نە بەلبەۋى كەتەتىن-ءدى. سوندىقتان از بولدى ونىڭ شىنايى شاكىرتتەرى. ءتىپتى ءبىر قولدىڭ ساۋساعى دا جەتىپ قالادى تۇگەلدەۋگە. بار-جوعى ۇشەۋ-اق. نەسىپ جۇنىسباەۆ، ءدۇرالى دۇيسەباەۆ، قىدىربەك رىسبەكوۆ. سۇڭعىلا ساكەڭنىڭ ءوز كىندىگىنەن تاراعان، ءتۇر-تۇسىنە، مىنەز-قۇلقىنا، ءىس-ارەكەتىنە دەيىن وزىنەن اۋماي قالعان تۋعان شاكىرتى وسى ۇشەۋى عانا. بۇلاردىڭ جولى باسقالاردان ءسال بولەكتەۋ. وزگەلەردىڭ ەڭبەكتەنۋى ەڭبەككە ۇقسايدى. ال بۇلاردىڭ ەڭبەكتەنۋى جان الىپ، جان بەرىسكەن جانكەشتى جاتتىعۋعا ۇقسايدى. ۇستازدىڭ كوزىن كوردى. ۇلگىسىن ۇيرەندى. جولىن جالعادى. تاياعىنا جون تەرىسىن ءتىلدىردى. قامشىسىنا قىر ارقاسىن توستى. نايزاسىنا شانشىلدى، شوقپارىنا جانشىلدى. قيىن سىناقتىڭ بارىنە شىدادى. بەردىقۇلوۆتىڭ الدىنا بولتىرىك بوپ كىرىپ، ءبورى بوپ شىقتى. بۇگىندە ازۋى التى قارىس ابادانعا اينالدى. بەردىقۇلوۆتىڭ بار بولمىسىن بويىنا ءسىڭىردى. ءبىز ولارعا قىزىعامىز. قۋانامىز. قۇرمەتتەيمىز! اماندىعىن تىلەيمىز! ەندى ولاردىڭ شاكىرتتەرى سەيداعاڭنىڭ ءداستۇرىن ءارى قاراي جالعايدى دەپ سەنەمىز!

ال، بىزدەر، بەردىقۇلوۆتىڭ بەشپەنتىنەن شىققان وزگە شاكىرتتەرى، ءسىرا، ءباسپاسوزدىڭ باپكەرىنەن ەرەكشە ستيل ىزدەۋدى، توسىن تاقىرىپ قويۋدى، كەيىپكەردى ايالاي ءبىلۋدى، ماقالانى تارتىمدى ەتىپ جازۋدى، ءومىر مەن يۋموردى ۇيلەستىرۋدى ۇيرەنگەن شىعارمىز. ەگەر ۇيرەنسەك، ارينە…

«جاس الاشتا» سەگىز جىل جۇمىس ىستەپپىز. سونىڭ ءبىر جىلعا جەتەر-جەتپەس ۋاقىتىندا عانا سەيداعاڭنىڭ قاراماعىندا بولدىق. شەبەرلىكتى ساناعا ءسىڭىرۋ تۇرعىسىنان كەلسەك، سول ءبىر جىل انا جەتى جىلدى ون وراپ الادى-اۋ دەيمىن… بەردىقۇلوۆتىڭ سول قولىمەن جازىلعان سوڭعى بۇيرىقتارى ارقىلى قىزمەتكە الىنعان ءبىز شىنىندا دا شەكسىز باقىتتى ەدىك.

ول باتىر باس رەداكتور بولدى. ەشكىممەن ىقپادى. تۋىن جىقپادى. ساربازدارىن اركەز قورعاپ ءجۇردى. ءبىزدىڭ تۇسىمىزدا ءبىر وبلىستىڭ باسشىسىنىڭ اتى-جونىنەن ورەسكەل قاتە جىبەرىپ، موينى قىلقيىپ، انە-مىنە جۇمىستان كەتەم عوي دەپ كوزى ءموليىپ وتىرعان انۋاربەك اۋەلبەكوۆتى جازالاۋعا ۇسىنعانداردىڭ ەكپىنىن باستى.

ول اسا باتىل، قاجىرلى قايراتكەر بولدى. ءبىر كەزدە الماتى قالاسىنىڭ باسشىسى بولعان، ءبىز بىلەتىن جەردەگى شۋليكو ما، الدە «شىعىسىم باتىس بوپ كەتتى» دەگەندەي، كەيىنگى ۆەرسياداعى سولومەنتسەۆ پە، ماسەلە وندا ەمەس، شىكىرەيگەن شوڭ شەنەۋنىككە ەلدىڭ كوزىنشە «ساۋساعىڭىزدى شوشايتپاڭىز، ءبىزدى قۇرتقان وسى سۇق ساۋساقتار» دەۋ ءۇشىن دە ارىستاننىڭ ايباتى، جولبارىستىڭ جۇرەگى كەرەك شىعار.

ول كەرەمەت ماكەتشى بولدى. «لەنينشىل جاستىڭ» ءار سانى تويعا باراتىن قىزداي جاسانىپ تۇرار ەدى. بەردىقۇلوۆتىڭ ماكەتكە تالابى جوعارى ەكەنىن بىلەتىن سەكرەتاريات قىزمەتكەرلەرى باسىلىمدى ارلەۋگە بارىن سالاتىن.

ول تاقىرىپ قويۋعا وتە شەبەر بولدى. ونىڭ تاپقان تاقىرىپتارى الشىسىنان تۇسكەن اسىقتاي شيىرىلا قالاتىن. «وسىنداي تاقىرىپ، تۇرادى وزىنە شاقىرىپ» دەگەن تىركەس سەيداعاڭنىڭ عالامات قابىلەتىنە ارنالعانداي كورىنەتىن.

ول ىنىلەرگە قامقور، اقىلشى اعا بولدى. ءوز باسىم ەلۋ ۇشتەگى سەيداحمەت بەردىقۇلوۆتىڭ وتىز بەستەگى نەسىپ جۇنىسباەۆقا كابينەتىندەگى 33-92-56 نومەرلى تىكەلەي تەلەفونىنان «ءاي، قاراعىم، نەسىپجان، شەتەلدەسىڭ، ابايلاپ ءجۇر»، – دەپ اعالىق مەيىرىمىن توگىپ، سوناۋ مەكسيكاداعى فۋتبول تويىنان رەپورتاج بەرىپ جاتقان جاس ارىپتەسىن ساقتاندىرىپ وتىرعانىن ءوز قۇلاعىممەن ەستىدىم.

ءبىز ونى ۇستاز سانادىق. ول كىسى ءبىزدى شاكىرتىم دەپ ەسەپتەدى مە، جوق پا، ونشا ماڭىزدى ەمەس. جالپى، ونەگەلى ۇستازدىڭ ەشكىمدى دە شاكىرتىم دەپ جارياعا جار سالماعانى جاقسى. ەگەر ۇستازدى مويىنداسا، سول ءسوزدى شاكىرتتىڭ ءوزى ايتقانى ءجون. مىنە، ءبىز دە سويتتىك…

اعامىزدىڭ رۋحى شات بولسىن! بۇگىنگى كونفەرەنتسيانىڭ جۇمىسىنا جەمىس تىلەيمىن!