قولىنا قىران قوندىرىپ، ات ۇستىندە جامبى اتقان –ۇلتتىق سپورتتاعى ايەلدەر

ەلىمىزدە ۇلتتىق سپورتتىڭ قارقىندى دامۋىنا ءوز ۇلەسىن قوسىپ جۇرگەن ايەلدەر از ەمەس. ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى بويىنشا ۇلتتىق قۇراما قاتارىنا كىرگەن ايەلدەر دە بار. ماسەلەن، توعىزقۇمالاق، ساداق اتۋ، اسىق اتۋ جانە جامبى اتۋدان ۇلتتىق قۇراما ساپىندا 170-كە جۋىق ايەل ونەر كورسەتەدى.

ايەلدەر ۇلتتىق سپورت تۇرلەرى بويىنشا حالىقارالىق، رەسپۋبليكالىق جانە وڭىرلىك جارىستارعا دا بەلسەندى قاتىسادى. جالپى رەسمي جارىستارعا توعىزقۇمالاق بويىنشا – 725، ساداق اتۋعا – 469، اسىق اتۋعا – 420، جامبى اتۋعا – 18، قۇسبەگىلىككە 4 قىز بالا تۇراقتى تۇردە قاتىسىپ ءجۇر.

قازىرگى تاڭدا قاۋىمداستىققا كىرەتىن فەدەراتسيالاردىڭ قۇرامىندا الەم جانە ازيا چەمپيونى اتانعان ايەلدەر بار. اتاپ ايتقاندا، توعىزقۇمالاقتان ايەلدەر اراسىندا ەلىمىزدە 6 الەم چەمپيونى بولسا، ونىڭ ىشىندە اسەل داليەۆا 10 دۇركىن الەم چەمپيونى،  گۇلجانات الدابەرگەنوۆا مەن لينا كاريموۆا 2 دۇركىن الەم چەمپيونى بولدى. ال اسىق اتۋدان ايەلدەر اراسىندا الەم كۋبوگىنىڭ 7 جەڭىمپازى، ازيانىڭ 9 چەمپيونى بار.

سونىمەن قاتار، ايەلدەر سپورت سالاسىنىڭ باسشىلىق قۇرامىندا دا قىزمەت اتقارادى. مىسالى، ساداق اتۋ جانە قۇسبەگىلىك فەدەراتسيالارىنىڭ باسشىلىعىندا 4 ايەل جۇمىس ىستەيدى.

سولاردىڭ ءبىرى قۇسبەگىلىك فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى باعدات مۇپتەكەقىزى نەگىزگى ماماندىعى جۋرناليست بولعانىمەن، 40 جىلعا جۋىق ۋاقىتتان بەرى حالقىمىزدىڭ تاريحى تەرەڭنەن باستالاتىن قۇسبەگىلىكتەي اقسۇيەك ونەرىنىڭ جوقتاۋشىسى، جاناشىرى بولىپ ءجۇر.

تاڭەرتەڭ بۇركىتتىڭ داۋىسىنان وياناتىنبىز. مەكتەپتەن كەلە سالا توقتاسىن اتامنىڭ بۇركىتىن قىزىقتاۋشى ەدىك. اكەم جاس كەزىندە قىران، قارشىعا، يتەلگى باپتاپ، اڭ-قۇسقا سالعان. اكەمنىڭ باۋىرلارى دا بۇركىتشى بولدى. بويىمداعى قۇسبەگىلىككە قۇشتارلىق – بابامنان اۋعان قۇت-بەرەكەنىڭ سارقىتى، — دەپ ەسكە الادى باعدات مۇپتەكەقىزى.

ول وتكەن عاسىردىڭ 80-ءشى جىلدارىندا قازاقتىڭ سالت-ءداستۇرىن كەۋدەسىنە قاتتاعان جاعدا بابالىق ۇلىنىڭ جانىندا ءجۇرىپ، الماتى وبلىسىنىڭ جامبىل اۋدانىندا ەلىمىزدە تۇڭعىش قۇرىلعان جالايىر شورا اتىنداعى بۇركىتشىلەر مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋعا اتسالىستى.

باعدات مۇپتەكەقىزى – 2000-شى جىلداردىڭ باسىندا «قىران» فەدەراتسياسى قۇرىلعاندا ونىڭ باسى-قاسىندا بولعانداردىڭ ءبىرى. سونداي-اق، ول قۇسبەگىلىكتى ۇلتتىق سپورتتىڭ ءبىر ءتۇرى رەتىندە تانۋ ءۇشىن ەرەجەسىن دايىنداپ، جىلدار بويى بىرنەشە كىتاپ-البوم مەن 200-گە جۋىق عىلىمي-تانىمدىق ماقالا جازدى. ول – بۇركىتشىلىكتى حالىقارالىق دەڭگەيدە قورعاۋ، ونى الەمدىك دارەجەگە جەتكىزۋ ماقساتىندا كوپ ىزدەنگەن، يۋنەسكو-نىڭ «ماتەريالدىق ەمەس مادەني مۇرالارى تىزىمىنە» ەنگىزۋگە بار كۇش-جىگەرىن جۇمساعان جالعىز ايەل.

ءبىزدىڭ ەكىنشى كەيىپكەرىمىز – ساداق اتۋدان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ سپورت شەبەرى، جاتتىقتىرۋشى اياۋلىم اپپازوۆا. بۇگىندە SAQ – Sadaq atu Qostanai فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ قىزمەت اتقاراتىن اياۋلىم ءداستۇرلى ساداق اتۋ بويىنشا «التىن تۇعىر — 2023» سىيلىعىنىڭ «ۇزدىك سپورتشى» نوميناتسياسىنىڭ يەگەرى.

ەجەلدەن حالقىمىزدىڭ قانىندا بار بۇل ونەردى سەرىك ەتكەن اياۋلىم ساداقتى قولىنا العاش رەت 29 جاسىندا ۇستاعان.

بارلىعى استانادا وتكەن شەبەرلىك ساباعىنان باستالدى. ماعان ۇنادى، العاشقى ناتيجەلەرىم دە جاقسى بولدى. وسىدان سوڭ جاتتىعۋعا كىرىستىم، جارىستارعا قاتىستىم. ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەن سوڭ ءوز تۋعان ولكەمدە وسى سپورت تۇرىنە بالالاردى ۇيرەتۋدى ۇيعارىپ، قوستانايدان مەكتەپ اشتىم»، — دەيدى اياۋلىم اپپازوۆا.

ول وسىلايشا قوستاناي وبلىستىق ءداستۇرلى ساداق اتۋ مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالادى. بۇگىندە اياۋلىمنىڭ 30-دان استام شاكىرتى بار. ءداستۇرلى ساداق اتۋ مەكتەبىنىڭ اشىلعانىنا ەكى جىلدان ەندى عانا اسسا دا، شاكىرتتەرى كوپتەگەن سايىستاردا جوعارى ناتيجە كورسەتىپ ءجۇر.

ساداق اتۋدان ۇلتتىق قۇراما ساپىندا ونەر كورسەتەتىن اياۋلىم قازىر مالايزيادا وقۋ-جاتتىعۋ جيىنىنا قاتىسىپ جاتىر.

تەك ماماندىعىمەن شەكتەلمەي، بويىنداعى قايرات پەن قايسارلىقتى قابىلەت-قارىمىمەن تانىتىپ جۇرگەن ۇلتتىق سپورتتاعى تاعى ءبىر ارۋىمىز ساداقتى جەردە ەمەس، ات ۇستىندە شاۋىپ بارا جاتىپ نىساناعا ءدال كوزدەيدى.

گۇلدانا الىباەۆا  – جامبى اتۋدان قازاقستان قۇراما كومانداسىنىڭ مۇشەسى. 17 جاسىنان باستاپ جامبى اتۋمەن اينالىساتىن ول قازىرگى تاڭدا قاراساي اۋداندىق ۇلتتىق سپورت مەكتەبىندە جامبى اتۋدان جاتتىقتىرۋشى بولىپ جۇمىس ىستەيدى. 10-عا جۋىق وقۋشى قىزدى جامبى اتۋعا دايىنداپ جاتىر.

وسى سپورتقا كەلگەن 2018 جىلى-اق «التىن تۇعىردى» يەلەنىپ ۇلگەرگەن گۇلدانا بۇدان كەيىن دە بىرنەشە رەسپۋبليكالىق جانە حالىقارالىق جارىستاردا جەڭىمپاز اتاندى.

جولداسىممەن وسى سپورتتىڭ ارقاسىندا تانىستىق. ول دا ۇلتتىق سپورت سالاسىندا جۇرگەن ازامات. جالپى، سپورت مەنىڭ ومىرىمە كوپ جاقسى وزگەرىس اكەلدى. سوندىقتان العاشقى جاتتىقتىرۋشىم سارسەنباي قۇلباەۆ پەن قازىرگى باپكەرىم اكەم – سەرىك الىباەۆقا العىسىم شەكسىز، — دەيدى گۇلدانا.

جامبىشى قىز كۇزدە ەلىمىزدە وتەتىن V دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا قاتىسىپ، ەل ابىرويىن اسىرعىسى كەلەدى. سول ءۇشىن دە ول بۇگىندە تىڭعىلىقتى دايىندىق ۇستىندە.

ايتا كەتەيىك، قۇسبەگىلىك، ساداق اتۋ جانە جامبى اتۋ كۇزدە ەلىمىزدە وتەتىن 5-ءشى دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنىڭ سپورتتىق باعدارلاماسىنا ەنگەن.

بۇگىندە ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرامىنا «بايگە»، «كوكپار»، «اۋدارىسپاق»، «ساداق اتۋ»، «جامبى اتۋ»، «تەڭگە ءىلۋ»، «قۇسبەگىلىك»، «اسىق اتۋ»، JORYQ ات سپورتى جانە باسقا دا فەدەراتسيالار كىرەدى. ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعىن بەلگىلى كاسىپكەر، مەتسەنات، Altyn Qyran Foundation قوعامدىق قورى قامقورشىلىق كەڭەسىنىڭ توراعاسى يسلامبەك سالجانوۆ باسقارادى.

 

ۇلتتىق سپورت قاۋىمداستىعى