Kúres

Dúnıejúzilik qazaq kúresi federaııasyn tabany kúrekteı 13 jyl basqaryp, qazaqtyń ózi jóndep qadirine jete qoımaǵan ulttyq kúresti tórt qurlyqqa málim qylyp, 30-ǵa jýyq elde federaııa qurýǵa qol jetkizgen Serik Adambolsynuly, mine, alty aıǵa jýyq jalamen qamaýda otyr. Tamyzdyń 13-i kúni Qazaq eliniń prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevtyń atyna bir top sport qaıratkerleri men ataqty sportshylar ashyq hat joldaǵan edik. Qazir sol hatqa ...

Serik Adambolsynuly Túkeev! Qazaq sportynyń tarıhynda qazaq kúresin alǵash ret Eýropa men Azııany aıtpaǵanda, Afrıka elderine, Brazılııa men Úndistanǵa jetkizgen, 7 márte eresekter arasyndaǵy álem chempıonatyn, 11 Azııa birinshiligin, 3 álem kýbogyn ózi bas bolyp uıymdastyrǵan naǵyz ultjandy azamat! Bul kisi osy eńbegimen ultymyzdyń sporttyq tarıhynda qaldy. Kezinde Serik Túkeev qazaq kúresinen alǵashqy álem chempıonatyn uıymdastyrýǵa kiriskende onyń bul tirligine kúle ...

1982 jyly týǵan azamattardyń bıyl mektep bitirgenderine 20 jyl. Osyndaı aıtýly shara Almaty oblysy, Kegen aýdany, Jylysaı aýylyndaǵy Maıly Ormanov orta mektebinde de ótti. 1999 jyly altyn uıadan qanattanyp ushyp, úlken ómirge qanat basqan túlekter araǵa 20 jyl salyp bilim oshaǵyna oraldy. Bári de bir-bir salanyń bilgir mamandary. 1982 jylǵy azamattar Jylysaı aýylynyń týmasy, sambo, qazaq kúresi, dzıýdo  kúres túrlerinen ...

Búgingi tańda tól  kúresimizdi damytýda stýdent jastardyń qosyp jatqan úlesi zor. Keshe Abaı atyndaǵy Qazaq ulttyq pedagogıkalyq ýnıversıtetiniń shańyraǵynda Almaty qalasy JOO stýdentteriniń arasynda qazaq kúresinen jekpe-jekter bolyp ótti. Bul jarys stýdentter arasynda shahardaǵy eń myqty túıe palýandy anyqtaýǵa arnalǵan edi. Bul beldesýler  bir jaǵynan jastardyń ulttyq kúresimizdi  dáriptep, qurmetpen qaraýyna baǵyshtalsa, ekinshi jaǵynan,  stýdentterdiń salaýatty ómir saltyna bet burýdy ...

Dana halqymyzdyń osyndaı tamasha sózi bar. Alaıda, kóp jaǵdaıda bul sózdiń maǵynasyna mán bere bermeıtinimiz ras. Jaqynda qazaq kúresin álemdik deńgeıge kóterip júrgen qos azamat Islam Ábishev pen Serik Túkeevterdiń basyna is túsken kezde baryp, men bul sózdiń ne úshin aıtylǵanyna kózim jetip otyr. Elim dep júrgen azamattarǵa qoldaý kórsetip, olardy Erim deıtin kez kelgendikten qolyma qalam aldym. Serik Adamulynyń ...

Qazaqtyń ulttyq sport túrleriniń ishindegi odaǵaı túri, ejelden taram-taram urpaq arqyly jalǵasyp kele jatqan  qasterli de qazynaly qazaq kúresi búgingi tańda erekshe mazmunǵa ıe bolyp, jastarymyzdyń súıip shuǵyldanatyn sport túrine aınalyp otyr. Qazaq kúresi óziniń  tarıh jeńisine  2004 jyldyń  mamyr aıynyń 12-15 kúnderi Germanııanyń Berlın qalasynda ótken Búkilálemdegi qazaqtardyń quryltaı jıynynda jetken edi. Sol bir alqaly jıynda 16 memleketten kelgen ...

Mınsk qalasynda sambo kúresinen erler men áıelder arasynda jáne jaýyngerlik sambodan A sanatyndaǵy XXIII halyqaralyq týrnıri, sambo kúresinen Belarýs Respýblıkasynyń ashyq chempıonaty jáne osy eldiń Prezıdentiniń júldesine arnalǵan álemdik bási joǵary jarys ótti, dep habarlady Semeı sport akademııasynyń baspasóz qyzmeti. Álemdegi kil myqty sambo sheberleriniń basyn qosqan bul jarysqa Semeı sport akademııasynyń namysyn Tólegen Nurǵalıev pen Rýslan Jarqynbaev qorǵady. Mınsk ...

Almaty qalasynda sambo kúresinen 1999 – 2000 jyly týǵan jastar (uldar, qyzdar) arasynda KSRO-ǵa jáne Qazaqstan Respýblıkasyna Eńbek sińirgen jattyqtyrýshy, Qazaqstan Respýblıkasyna Eńbek sińirgen qaıratker Temirhan Dosmuhambetovtiń 70 jas mereıtoıyna arnalǵan el chempıonaty ótti, dep habarlady Semeı sport akademııasynyń baspasóz qyzmeti. Alataý bókterinde, Astana, Almaty men Shymkent jáne 14 oblystyń komandasy bas qosqan bul jarysta 360 sambo sheberleri boz kilemniń ...

Semeı sport akademııasynyń shákirti Erasyl Qajybaev Marokkonyń Marakkesh qalasynda dzıýdodan ótip jatqan Gran Prı jarysynyń kúmis júldegeri atandy, dep habarlady Semeı sport akademııasynyń baspasóz qyzmeti.  Erasyl fınalǵa deıin alqynbaı jetip, fınaldyq beldesýde germanııalyq Sven Heınlıge ese jiberip aldy. Ras, kúmis júldeni de qomsynyp otyrǵanymyz joq. Erasyldyń jeńisti kúnderi alda dep bilemiz. Qajybaev el namysyn abyroımen qorǵap júrse, ol bapkerdiń eńbegi. ...

Qazirgi tańda búkil álem halqy dzıýdo kúresin jaqsy biledi. О́ıtkeni, aıtýly jekpe-jek túrinen Olımpıadalyq, álemdik, eýropalyq jáne kóptegen dúnıejúzilik jarystar úzbeı ótkizilip keledi. Eger dzıýdonyń túpki tarıhyna úńilsek, bul kúres túri alǵashynda urys óneri retinde bastaý alǵanyn bilemiz. Bul jekpe-jek Japonııada XIX ǵasyrdyń aıaǵynda dúnıege kelgen. El ishindegi dúmpýden samýraılardyń jaǵdaıy tyǵyryqqa tireledi. 1871 jyly samýraılardyń qynabyna qylysh qystyryp júrýine ...