1990-2000 جىلداردىڭ باسىندا «ەگەمەن قازاقستان» گازەتىندە «قايدا ءجۇر ەكەن، سول ساڭلاق؟» دەگەن ايدار بولاتىن. وندا گازەتكە بۇرىن سپورتتا جۇرگەن ازاماتتاردىڭ نەمەن اينالىسىپ، نە ىستەپ جۇرگەندەرى تۋرالى ماتەريال بەرىلەتىن.
بۇگىن ءبىز دە وسى داستۇردە جالعاستىرىپ، «قايدا ءجۇر ەكەن، سول ساڭلاق؟» دەپ استانانىڭ «بارىس» كلۋبىنىڭ بۇرىنعى ويىنشىسى دامير ىرىسباەۆتىڭ قازىر قايدا جۇرگەنىن، نەمەن اينالىسىپ جاتقانىن بىلگىمىز كەلىپ، جان-جاقتان سۇراستىرعان ەدىك.
قازىر دامير ىرىسباەۆ استانادا. ونىمەن اڭگىمەنى كەيىنگە قالدىرۋدى ءجون كوردىك. ال ازىرشە وقىرمان نازارىنا حوككەيشىمەن 2016 جىلدىڭ قاراشا ايىندا بولعان از-كەم اڭگىمەنى ۇسىنۋدى ءجون كورىپ وتىرمىز. ارينە، 7 جىلدا كوپ نارسە وزگەردى. كوپ وقيعا بولدى. ول اڭگىمە ەندى كەيىنگە قالسىن.
سونىمەن، 2016 جىلعى قاراشا ايى.
استانانىڭ «بارىس» حوككەي كلۋبىنىڭ بۇرىنعى قورعاۋشىسى دامير ىرىسباەۆپەن ويدا جوقتا كەزدەسىپ قالدىق. قازاقستاننىڭ جاستار قۇراما كومانداسىنىڭ ويىنشىسى ەسىل ءوزىنىنىڭ سول جاعالاۋىندا ورىن تەپكەن ەڭسەلى عيماراتتاردىڭ بىرىنە ءبىر شارۋالارىمەن كەلىپتى. سول جەردە تالاي ءدۇبىرلى دودالاردا ەل نامىسىن قورعاپ، وزگە ەلدىڭ وكىلدەرىنە قازاق جىگىتتەرىنىڭ جۋان جۇدىرىعىن دا كورسەتىپ ۇلگەرگەن حوككەيشىنى كورە سالىسىمەن اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
– دامير، ءوزىڭدى سىرتتاي جاقسى بىلەمىز. حوككەي ماتچتارىندا سۇستى كورىنسەڭ، قازىر قاراپ وتىرسام جىلى ءجۇزدى، سىپايى، قازاقتىڭ كادىمگى سارى دومالاق بالاسى ەكەنسىڭ.
– راحمەت، اعاسى (كۇلەدى).
– سەنى جاقسى بىلەمىن دەپ جاتقانىم، ويىنداردان عانا ەمەس، مۇز ايدىنىنداعى توبەلەستەرىڭدى دە ايتىپ وتىرمىن.
– ونى مەن دە سەزىپ وتىرمىن.
– قازىر قايدا ءجۇرسىڭ؟ مەنىڭ اۋىلداعى كلاستاستارىم، دوستارىم سەنى جاقسى بىلەدى. «حوككەي»، «بارىس»، «دامير» دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قويادى. «بارىستان» كەتكەنىڭدى بىلەمىز. دوستارىما قايدا جۇرگەنىڭدى ايتىپ بەرشى. تەلەفون سوعىپ ايتايىن.
– استانادا «بارىستىڭ» «نوماد» دەگەن فارم-كلۋبى بار. سوندا ويناپ ءجۇرمىن.
– سوندا ويناپ جۇرگەنىڭە كوپ بولدى ما؟
– ءيا، ءبىراز ۋاقىت بولدى عوي. «بارىستان» كەتكەن سوڭ سوندا باردىم. قازىر ءبارى جاقسى. ەل سياقتى ويناپ ءجۇرمىن.
– ەل سياقتى دەگەندى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
– «بارىستىڭ» ساپىندا سوڭعى 3 جىلدا شايبا سالعان ەمەسپىن. ال «نومادتا» 19 ماتچ ويناپ، بىرنەشە شايبا سوقتىم.
– «بارىس» تۋرالى تاعى سۇرايىن. سول كوماندادا ويناپ جۇرگەندە توبەلەسىپ ءجۇردىڭ عوي. ساعان ول نە ءۇشىن كەرەك بولدى؟
– نە ءۇشىن دەگەندە، ەگەر قارسىلاسىمىز دورەكى ويناپ جاتسا، وعان شىنىن ايتايىن، شىدامىم جەتپەيدى. كەيدە ءبىزدىڭ ويىنشىلار جاراقات الىپ قالادى. سول كەزدە ءبىر ورىندا تۇرا المايسىڭ.
– ارقام بار دەيسىڭ عوي. ونداي بولادى. قۇرلىقتىق حوككەي ليگاسىندا «بارىس» پەن «كۋنلۋن رەد ستار» كوماندالارىنىڭ ويىنىندا جالعىز ءوزىڭ ءبىراز قىتايدىڭ سازايىن بەرگەنىڭدى كوردىك. سول كەزدە توبەلەس نەدەن باستالدى؟
– قىتايلىقتار ءبىزدىڭ ويىنشىلاردى جاراقاتتادى، دورەكى وينادى. سوعان شىداي المادىم.
– سەنىڭ توبەلەستەرىڭدى Youtube-تا ميلليونداعان ادام كورەدى ەكەن. ايدىنعا سول ءۇشىن دە شىعاسىڭ با؟ شىنىڭدى ايتشى.
– قازاقستاننىڭ جاستار قۇراماسى ساپىندا شەتەلگە شىقسام، مەنى جاتتىقتىرۋشىلار ويىنعا كوپ جىبەرمەيدى. ارينە، مەن ول ءۇشىن ەشكىمگە رەنجىمەيمىن. ولار كوماندانىڭ جاعدايىن ويلايدى. بىراق مەن جاتتىقتىرۋشىلاردىڭ تاپسىرمالارىن ورىنداپ جۇرەمىن. ەش جەردە قاتەلەسكىم كەلمەيدى. الايدا، ءبىزدىڭ جىگىتتەردى بىرەۋلەر ارانداتىپ جاتسا، ولارعا قارسى دورەكى ويناسا، قارسىلاس كوماندانى ورنىنا قويۋعا تۋرا كەلەدى.
– حوككەيدە توبەلەسكەن دۇرىس ەمەس دەپ ەشكىم ايتپايدى. ول ناعىز ەرلەردىڭ ويىنى دەيدى. مىسالى، ۇلتتىق حوككەي ليگاسىندا ويىنشىلار توبەلەسىپ جاتادى. سول كەزدە ولارعا قاتاڭ جازا قولدانىلا بەرمەيدى. ال قۇرلىقتىق حوككەي ليگاسىندا جاعداي باسقا سياقتى…
– ءيا، دۇرىس ايتاسىز. حوككەي – ەرلەردىڭ ويىنى. بىراق، قازىر ول نازىك ويىنعا اينالىپ بارادى. سول جاعى وكىنىشتى. مەنىڭ «بارىستان» كەتۋىمە «كۋنلۋن رەد ستار» كومانداسىمەن كەزدەسۋدەگى توبەلەستىڭ كەسىرى ءتيدى. قحل-دىڭ تارتىپتىك كوميسسياسى «رىسباەۆ ليگادان الاستاتىلسىن» دەگەن شەشىم شىعارىپتى.
– ەندى «بارىسقا» قايتىپ بارۋ ويدا بار ما؟
– ارينە، بار. «بارىسقا» قۇداي قالاسا قايتىپ بارامىن.
– قۇرلىقتىق حوككەي ليگاسىندا كىممەن توبەلەسكەنىڭ ەستە قالدى؟
– سۆيتوۆپەن. ونىمەن «اك بارسپەن» ويىندا توبەلەسكەن ەدىم.
– سودان كەيىن ول جاراقات الىپ قالدى ەمەس پە؟
– ءيا، جاراقات الىپ، استاناعا «بارىسپەن» ماتچقا كەلە المادى.
– ءوزىڭدى جۇلدىز سانايسىڭ با؟
– جوق. ءوزىمدى ەشقاشان جۇلدىز ساناعان ەمەسپىن. ەل قاتارلى ءجۇرمىن. ەلدىڭ ءبىر ازاماتىمىن.
– قاراپايىم جىگىت ەكەنسىڭ. جارايسىڭ! «بارىسقا» قايتىپ بارۋىڭا تىلەكتەسپىن.
– راحمەت!
– ايتپاقشى، سەنىڭ توبەلەستەرىن تۋرالى «بارىستىڭ» بۇرىنعى جاتتىقتىرۋشىسى نە دەدى؟ وسىلاي توبەلەسىپ جۇرە بەر دەدى مە؟
– جوق. ونداي ەشتەڭە ايتقان جوق. جاتتىقتىرۋشى رەتىندە كوماندانى ويىنعا دايىنداپ ءجۇردى. ونىڭ توبەلەستى قولداعانىن كورگەن ەمەسپىن.
– جاقسى، تۇسىنىكتى.
اڭگىمەلەسكەن داستان كەنجالين