Toǵyzqumalaq – ultymyzdyń aqyl-oı sport túri

Qazaq halqynyń ulttyq oıyndarynyń biri – toǵyzqumalaq qazirgi tańda álem halqyna tanymal bola bastady. Olaı deıtinimiz ultymyzdyń tól oıyny bolyp sanalatyn toǵyzqumalaqty dúnıejúziniń tórt buryshynda súıip oınaıtyn adamdardyń sany kúnnen-kúnge artyp keledi.   

Osyǵan oraı, Almaty qalasynyń Alataý mádenıet úıi mańaıyna ornalasqan Ústel tennısi ortalyǵy merekelik beınege endi. О́ıtkeni, mektep oqýshylary arasynda tuńǵysh ret el tarıhyndaǵy eleýli oqıǵa, toǵyzqumalaq oıynynan álem chempıonaty ótti. Árıne, ulttyq oıyn dese qany qyzbaıtyn adam az. Sondyqtan da shyǵar egde jastaǵy atalarymyz ben eresek er adamdar legi osy bir ádemi ǵımarattyń ishin toltyryp, ádemi ázil, eleń eterlik estelikter aıtyp ózara máre-sáre bolýda. Biregeı qundylyǵymyzdy álemge tanytý maqsatynda ótken mádenı muraǵa tatıtyn is-shara erekshe áserli ekendigi osydan-aq belgili bolǵandaı edi. Qazaqstannyń úsh respýblıkalyq mańyzy bar qala men 17 oblysynan kelgen mektep oqýshylary toǵyzqumalaqtyń rapıd jáne blı túrlerinen oıyndy qyzdyrdy. Chempıonatty Almaty qalasy sport basqarma basshysy Erden Rashıduly ashyp berdi.

Toǵyzqumalaq oıyny adamnyń oılaý júıesin nyǵaıtyp, este saqtaý qabiletin shyńdaıdy, – dedi Parlament Májilisiniń depýtaty Murat Ábenov.

Ásirese, Ulttyq jáne at sporttary assoıaııasynyń prezıdenti Islambek Tileýbaıuly aıtqan pikirler kóptiń kóńilinen shyqty. Budan keıin Dúnıejúzilik jáne Qazaqstan toǵyzqumalaq federaııasynyń prezıdenti Álıhan Baımenovtiń júrekjardy baıandamasyn tyńdadyq. Bangladesh, Vengrııa, Ispanııa, Kolýmbııa, Qyrǵyzstan, Latvııa, Makedonııa, Moldova, Mońǵolııa, О́zbekstan, Pákistan, Polsha, Reseı, Rýmynııa, Túrkııa, Chehııa elderinen kelgen toǵyzqumalaq oınaýǵa kelgen oqýshylar men jattyqtyrýshylary jarystyń resmı túrde ashylǵanyn jarııa etip, Qazaqstannyń ánuranyn uıyp tyńdady. Al, úlken ásem ǵımaratqa jınalǵan Alash jurty «Meniń Qazaqstanym» dep án shyrqap, tolqyp ketti.

On jeti memleketten kelgen sportshylardy qarsy alý saltanaty keremet kóriniske ıe boldy. Sóıtip, jarystyń halyqaralyq dárejedegi tóreshilerimen tanysýdyń da sáti tústi. Álem chempıonatynyń alǵashqy júrisin jasaýǵa Almaty qalasy sport basqarma basshysy Erden Haırýllın, ekinshi otaýǵa Májilis depýtaty Murat Abdýllamıuly, úshinshi otaýǵa Dúnıejúzilik jáne Qazaqstan toǵyzqumalaq federaııasynyń prezıdenti Álıhan Muhamedııauly, tórtinshi otaýǵa Ulttyq sport assoıaııasynyń prezıdenti Islambek Saljanov, besinshi otaýǵa Dúnıejúzilik toǵyzqumalaq federaııasynyń vıe-prezıdenti Raýf О́zgen, altynshy otaýǵa Qazaqstan munaı servıstik kompanııalary odaǵynyń tóraǵasy Rashıd Hasenuly, jetinshi otaýǵa «Respýblıka» partııasynyń apparat jetekshisi, respýblıkalyq toǵyzqumalaq federaııasynyń qamqorshylar keńesiniń múshesi Baqytbek Hamıt, segizinshi otaýǵa Almaty qalasy máslıhatynyń tóraǵasy, respýblıkalyq toǵyzqumalaq federaııasynyń qamqorshylar keńesiniń múshesi Meıirjan Batyrbekuly, toǵyzynshy otaýǵa  Bangladesh etnosport federaııasy prezıdenti, dúnıejúzilik toǵyzqumalaq federaııasynyń vıe-prezıdenti Muhammed Al-Mamýn keldi. Toǵyzqumalaqtan habary bar adam osy oıynnyń 9-9 otaýdan turatynyn biledi. Odan ári de toǵyz otaýǵa sheteldik jattyqtyrýshylar kelip, oıyndy bastap ketti. Tórt kúnge sozylatyn ulttyq oıynymyzdyń máni de mańyzy da tereń.

Aqtóbe oblysynan kelgen Balnur Tilegenova (№5 mektep), qyzylordalyq Mahmutjan Ázimjan, Semeı qalasynyń №37 mektep-gımnazııasynyń oqýshysy Aıana Isahanmen tildesip, olardyń toǵyzqumalaqqa tyńǵylyqty ázirlikterin baıqadyq. Al, Batys Qazaqstan oblysynyń Jańaqala aýdanynan kelgen Nurbergen Túsipqalı, Beıbarys Joldasqalı, Nuráli Armatuly oıyndy qyzdyrýǵa daıyn ekendikterin qýana jetkizdi. Meni ásirese Reseıdiń Altaı ólkesindegi Qosaǵash aýdanynan kelgen Amıra Mataevanyń ulttyq qazaqy kıim kıip, taza qazaq tilinde sóıleýi meniń nazarymdy birden aýdardy. Altaı ólkesinde de qazaqtyń qantamyry soǵyp jatqanyn júregim sezdi, soǵan qýandym. Ulttyq otanymyzdy umytpaǵan urpaqtar sabaqtastyǵy janymdy nurlandyrdy.

Nurlan QUMAR,

ALMATY