اۋدارما سالاسىنداعى وزەكتى ماسەلە قانداي؟

«قىتاي تاريحىنداعى عىلىم ونەرتابىستارى»  كىتابىنىڭ تۇساۋى كەسىلدى.

الماتىداعى قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ ن.داۋلەتوۆا اتىنداعى زالىندا «قىتاي ادەبيەتىن قازاق تىلىنە اۋدارۋ ەرەكشەلىگى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى.

قر ۇلتتىق كىتاپحاناسى، مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى، حالىقارالىق «شانس» كومپانياسى، «شىعىس ادەبيەتى» باسپا كومپانياسى ۇيىمداستىرعان دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا اۋدارما سالاسىنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرى كەڭىنەن تالقىلاندى. قىتاي مادەنيەتى مەن ادەبيەتى زالىنىڭ قۇرىلعانىنا 20 جىل تولۋىنا وراي وتكەن شارا اياسىندا  «شىعىس ادەبيەتى» باسپا كومپانياسىنىڭ جاڭا كىتاپتارىن سىيعا تارتۋ راسىمى جانە قرۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ كىتاپحاناشىسى قاداي كاميا قىتاي تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارعان 1953 جىلى قحر-دا باسىلىپ شىققان «قىتاي تاريحىنداعى عىلىم ونەرتابىستارى» كىتابىنىڭ تۇساۋكەسەرى وتكىزىلدى.

قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى  ب.ق.وسپانوۆا قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى. بەلگىلى اقىن، «سەرپەر» جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى سايات قامشىگەر جۇرگىزگەن شارا اياسىندا «شىعىس ادەبيەتى» باسپا كومپانياسى باس ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى جەڭىس ومار ءسوز سويلەپ، قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنا 87 دانادان تۇراتىن زاماناۋي جاڭا ادەبيەتتەر جيناعىن سىيعا تارتتى. كىتاپحانا قورىنا سىيعا تارتىلعان كىتاپتار – قوعامدىق-ساياسي، تاريحي جانە ادەبي-كوركەم جانرداعى تۋىندىلار. «قىتاي دەرەككوزدەرىندەگى قازاقستان تاريحى» كىتاپتارى، بالالار ادەبيەتىنىڭ تاريحى مەن سەرياسى بويىنشا ەكى تىلدەگى اۋدارمالار رۋحاني قۇندىلىعىمەن ەرەكشەلەنەدى. قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى باقىتجامال وسپانوۆا مەن «شىعىس ادەبيەتى» باسپا كومپانياسىنىڭ اتىنان ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى ج.ومار ىنتىماقتاستىق تۋرالى مەموراندۋمعا قول قويدى.

ال ءوز كەزەگىندە قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ كىتاپحاناشىسى قاداي قاميا «قىتاي تاريحىنداعى عىلىمي ونەرتابىستار» كىتابىنىڭ تاريحى مەن قىسقاشا مازمۇنى تۋرالى بايانداپ، قىتاي تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارما بارىسىنداعى قيىندىقتاردى اتاپ ءوتتى. جاڭا كىتاپتىڭ سالتاناتتى تۇردە لەنتاسىن قيۋ قازاقستاننىڭ جەتەكشى قىتايتانۋشىلارىنىڭ، جوو وقىتۋشىلارىنىڭ، جازۋشىلاردىڭ جانە قر ۇلتتىق كىتاپحاناسى ديرەكتورىنىڭ قاتىسۋىمەن ءوتتى.

دوڭگەلەك ۇستەلدە عالىم-ەتنوگراف، جازۋشى باياحمەت جۇماباي ۇلى مەن ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ شىعىستانۋ فاكۋلتەتىنىڭ قىتايتانۋ كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، PhD پروفەسسورى فاريدا ورازاقىن اۋدارما سالاسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرى مەن قازاق مەن قىتاي مادەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە كەڭىنەن توقتالدى. «شىعىس ادەبيەتى» باسپا كومپانياسىنىڭ رەداكتورى، بالالار جازۋشىسى، جۋرناليست  نۇرلان قۇمار كىتاپتا وڭدەۋ بارىسىنداعى جۇمىسى مەن قىزىقتى-تانىمدىق دۇنيەلەردى كەڭىنەن قوزعادى. ءىس-شارانى №182 ورتا مەكتەپتىڭ 3-سىنىپ وقۋشىسى ادىلەت ەلدەس كۇي تارتىپ، قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريا ماگيسترانتى ساۋلەباي باقتىباي ءان شىرقادى. شارا اياسىندا قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ قورىنان ورىس، قازاق، قىتاي تىلدەرىندە «كىتاپ حالىقتاردى بىرىكتىرەدى» اتتى كىتاپ كورمەسى ۇيىمداستىرىلدى. قوناقتارعا ارنالعان كىتاپ كورمەسىمەن الەم ادەبيەتى قىزمەتىنىڭ توپ جەتەكشىسى ب. كۋليەۆا تانىستىردى.

قىتاي حالىق رەسپۋبليكاسىندا 1953 جىلى جارىق كورگەن تانىمدىق كىتاپتىڭ اۆتورى بەلگىلى قالامگەر، عالىم – تسيان ۆەيچان. ال بىلتىر قر ۇلتتىق كىتاپحاناسىنىڭ قىزمەتكەرى قاداي قاميانىڭ قىتاي تىلىنەن قازاق تىلىنە اۋدارعان.  دوڭگەلەك ۇستەلگە قازاقستانداعى بەلگىلى قىتايتانۋشىلار، «شىعىس ادەبيەتى» باسپاسى، اۋدارماشى ماماندار، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق  ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، حالىقارالىق قازاق-قىتاي ءتىل كوللەدجىنىڭ پروفەسسورلىق-وقىتۋشىلار قۇرامى جانە ستۋدەنتتەرى، باق وكىلدەرى، كىتاپحانا وقىرماندارى قاتىستى.

سالتانات قاجىكەن،

الماتى