SportPress.kz Қазақстан спорт жаңалықтары
Kazakh Everest Team қазақстандық спорттық-патриоттық экспедициясы планетадағы ең биік шың – Эвереске шығатыны туралы жариялады. Экспедицияның мақсаты – Эверестте Қазақстанның Мемлекеттік Туын көтеру, негізгі міндеттер – альпинизм және тау туризмі саласындағы әлемнің жетекші державаларының бірі ретінде еліміздің имиджін нығайту, жастарды патриоттыққа тәрбиелеу үшін заманауи үлгі болу, сондай-ақ қазақстандық спорт пен туризмді дамытуға назар аудару және инвестициялар тарту.
Экспедицияның идеялық шабыттандырушысы – қазақстандық скайраннер-спортшы Анар Бурашева, ол гендерлік теңдікті альпинизмде де дамыту қажет екеніне және әйелдер ерлермен тең дәрежеде әлемнің ең биік шыңдарын бағындыра алатынына сенімді. Эверестті бағындырудың бүкіл тарихында, High Adventure Expeditions мәліметтері бойынша, 799 әйел тауға шыққан, мұндай қиын және қауіпті жорықтарға әйелдердің қатысуы үнемі көпшіліктің қызығушылығын туғызады.
Kazakh Everest Team тобының құрамында барлығы жеті адам бар. Экспедиция басшысы болып аты аңызға айналған қазақстандық альпинист, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің арнайы операциялар күштерін тау-кен даярлау орталығының майоры Мақсұт Жұмаев тағайындалды.
Біз тарихымызды жазып қана қоймай, спортшылардың жаңа буынын шабыттандыруымыз керек, — деп атап өтті Kazakh Everest Team экспедициясының жетекшісі Мақсұт Жұмаев. — Бүгінгі жастарға адамгершілік құндылықтар, дербестігін, өзін-өзі жеңудің жаңа үлгілері қажет деп санаймын. Тіпті экстремал спорт түрлерінде де гендерлік теңдік идеяларын қолдаймын. Егер қазіргі заманғы қыздардың ең биік шыңдарды ер адамдармен тең дәрежеде бағындыруға дайындығы мен күші болса, онда біз оларға осы қадамын ілгерілетуге көмектесуіміз керек.
Скайраннер Анар Бурашеваның тәжірибесіне келер болсақ, ол биіктікке көтерілу үшін ұзақ және байыпты дайындалған. Соның шеңберінде 1Б, 2а және 2б санаттарындағы 3 450 м-ден 4 315 м-ге дейінгі жергілікті шыңдарды, Талғар шыңын 4 979 м бағындырған, сондай-ақ Монблан 4 809 м және Килиманджаров 5 895 м әлемдік шыңдарға экспедициялармен шыққан. Space Trail Running клубында жаттықтырушы, Sky Run Group-та скайраннер және Nike Running Club Almaty-да пейсер. Thian Shan trail race 42 км, Tengri ultra 35 км, Алматы таулы жартылай марафоны, Irbis race 42 км, Red planet Race 30 км, Алматы марафоны 42 км, Madeira Island Ultra Trail 60 км және басқа да кәсіби жарыстарда бірінші және жүлделі орындар үшін спорттық марапаттарға ие болған.
Эверест – бағындыруға ең қиын шыңдардың бірі, әрине, ерік-жігердің және өзін-өзі жеңудің ерекше тәжірибесі – бұл Анардың өмірдегі алғашқы маңызды және елеулі жетістігін сипаттайды. Мен өз бойымнан осы маршруттан өтуге күш пен дайындығым жақсы екенін аңғарамын және әйелдер бүгінгі әлемде жаңа салаларды бағындырып, өз армандары мен мүмкіндіктерінің шекараларын кеңейтуі керек деп санаймын.
Қазақстандық қатысушыларға арналған экспедиция 6 сәуірде Непалға Доха арқылы ұшудан басталады, содан кейін Катмандудан Луклаға ұшады. Содан кейін экспедиция мүшелері жаяу Намче-Базарға жол бойында демалу және акклиматизация үшін аялдамамен барады. Команда Эверест базалық лагеріне (5350 м.) сәуірдің екінші жартысында жетеміз деп отыр, онда ұжым бейімделуге және тауға шығуға дайындалуға бірнеше күнін жұмсайды. Базалық лагерьде тауға шығуға қажетті негізгі дағдылар бойынша кешенді жаттығулар мен жабдықтарды сынау өтеді.
Команда Айланд шыңына (6130 м) шығуды жоспарлап отыр. Айланд пикке шығу – команданы Эверестке шығуға дайындайтын маңызды акклиматизация процесі. Айланд шыңына шығу сонымен қатар команда үшін өздерінің гид-шерпаларымен танысу мүмкіндігі, олар тауда спортшылардың қауіпсіздігі мен аман-есен көтерілуіне көмектесуде маңызды рөл атқарады. Ол аяқталғаннан кейін команда Эверест базалық лагеріне оралады. Сол жерден соңғы өрмелеу басталады.
Дайындықтың маңызды бөлігі деп рухани компонентті де атасақ болады. Жергілікті халықтың дәстүрі бойынша құдайларға құрмет көрсететін және олардың қауіпсіз және сәтті көтерілуіне бата сұрайтын будданың дәстүрлі рәсімі Пуджа рәсімі өтеді.
Соңғы және ең маңызды маршрут базалық лагерьден (5350 м.) Хумбу мұздығы арқылы бірінші лагерьге (6100 м.) қарай басталып, одан әрі бағыт екінші лагерьге (6400 м.) дейін Безмолвие тақтасында орналасқан. Содан кейін маршруттың ең қиын учаскелері тік жартастармен және тұрақты мұзбен 7300 м. биікке үшінші лагерьге дейін жетуден тұрады. Бір қызығы, үшінші лагерьге дейін Эверест шыңына (8848 м.) жету жолы мен Лхотце шыңына (8516 м.) шығу маршруттары сәйкес келеді. Бірақ III лагерьден маршруттар бөлініп, тік қарлы-мұзды беткей бойымен команда IV лагерьге 8000 м биікке шығады.
Эверест шыңына соңғы көтерілу (8848 м) IV лагерьден басталады. Экспедицияға қатысушылар ауа райының қолайлы кезеңін күтеді, өйткені Эвересттегі табиғи жағдайлар күрделі – дауылды жел, 50 градусқа дейін аяз, тастардың құлауы, мұздардың жарылуы, қар түсуі мүмкін. Жоспар бойынша көтерілу 12-16 сағатты алуы керек және қиын рельефті, соның ішінде әйгілі Хиллари сатысын еңсеруден тұрады. Шыңға жету – физикалық және психикалық тұрғыдан қиын шаруа. Түсу де 6-8 сағатты алады және көтерілу кезіндегідей ыждаһат пен мықтылықты қажет етеді.
Мақсұт Жұмаевтың айтуынша, ең маңызды міндет экспедиция мүшелерінің өмірі мен денсаулығын сақтау, денсаулық жағдайына кәсіби тұрғыдан қарау, тәуекелді барынша азайту және экспедиция мүшелерін қауіпсіздікті қамтамасыз ету себебінен кез келген уақытта экспедицияны тоқтату туралы шешім қабылдай алатын басшыға сөзсіз бағыну болады.
Экспедиция Қазақстанның көрнекті батырлары – армия генералы Халық қаһарманы Сағадат Нұрмағамбетовтің, Халық қаһарманы Рахымжан Қошқарбаевтың және Кеңес Одағының Батыры Әлия Молдағұлованың 100 жылдығына арналады.
Салтанат ҚАЖЫКЕН,
АСТАНА
