تۇڭعىش قازاق قىزى ەۆەرەستكە شىعۋعا دايىندالىپ جاتىر

Kazakh Everest Team قازاقستاندىق سپورتتىق-پاتريوتتىق ەكسپەديتسياسى پلانەتاداعى ەڭ بيىك شىڭ – ەۆەرەسكە شىعاتىنى تۋرالى جاريالادى. ەكسپەديتسيانىڭ ماقساتى – ەۆەرەستتە قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك تۋىن كوتەرۋ، نەگىزگى مىندەتتەر – الپينيزم جانە تاۋ ءتۋريزمى سالاسىنداعى الەمنىڭ جەتەكشى دەرجاۆالارىنىڭ ءبىرى رەتىندە ەلىمىزدىڭ ءيميدجىن نىعايتۋ، جاستاردى پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ ءۇشىن زاماناۋي ۇلگى بولۋ، سونداي-اق قازاقستاندىق سپورت پەن ءتۋريزمدى دامىتۋعا نازار اۋدارۋ جانە ينۆەستيتسيالار تارتۋ.

ەكسپەديتسيانىڭ يدەيالىق شابىتتاندىرۋشىسى – قازاقستاندىق سكايراننەر-سپورتشى انار بۋراشەۆا، ول گەندەرلىك تەڭدىكتى الپينيزمدە دە دامىتۋ قاجەت ەكەنىنە جانە ايەلدەر ەرلەرمەن تەڭ دارەجەدە الەمنىڭ ەڭ بيىك شىڭدارىن باعىندىرا الاتىنىنا سەنىمدى. ەۆەرەستتى باعىندىرۋدىڭ بۇكىل تاريحىندا، High Adventure Expeditions مالىمەتتەرى بويىنشا، 799 ايەل تاۋعا شىققان، مۇنداي قيىن جانە قاۋىپتى جورىقتارعا ايەلدەردىڭ قاتىسۋى ۇنەمى كوپشىلىكتىڭ قىزىعۋشىلىعىن تۋعىزادى.

Kazakh Everest Team توبىنىڭ قۇرامىندا بارلىعى جەتى ادام بار. ەكسپەديتسيا باسشىسى بولىپ اتى اڭىزعا اينالعان قازاقستاندىق الپينيست، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ ارنايى وپەراتسيالار كۇشتەرىن تاۋ-كەن دايارلاۋ ورتالىعىنىڭ مايورى ماقسۇت جۇماەۆ تاعايىندالدى.

ءبىز تاريحىمىزدى جازىپ قانا قويماي، سپورتشىلاردىڭ جاڭا بۋىنىن شابىتتاندىرۋىمىز كەرەك، — دەپ اتاپ ءوتتى Kazakh Everest Team ەكسپەديتسياسىنىڭ جەتەكشىسى ماقسۇت جۇماەۆ. — بۇگىنگى جاستارعا ادامگەرشىلىك قۇندىلىقتار، دەربەستىگىن، ءوزىن-ءوزى جەڭۋدىڭ جاڭا ۇلگىلەرى قاجەت دەپ سانايمىن. ءتىپتى ەكسترەمال سپورت تۇرلەرىندە دە گەندەرلىك تەڭدىك يدەيالارىن قولدايمىن. ەگەر قازىرگى زامانعى قىزداردىڭ ەڭ بيىك شىڭداردى ەر ادامدارمەن تەڭ دارەجەدە باعىندىرۋعا دايىندىعى مەن كۇشى بولسا، وندا ءبىز ولارعا وسى قادامىن ىلگەرىلەتۋگە كومەكتەسۋىمىز كەرەك.

سكايراننەر انار بۋراشەۆانىڭ تاجىريبەسىنە كەلەر بولساق، ول بيىكتىككە كوتەرىلۋ ءۇشىن ۇزاق جانە بايىپتى دايىندالعان. سونىڭ شەڭبەرىندە 1ب، 2ا جانە 2ب ساناتتارىنداعى 3 450 م-دەن 4 315 م-گە دەيىنگى جەرگىلىكتى شىڭداردى، تالعار شىڭىن 4 979 م باعىندىرعان، سونداي-اق مونبلان 4 809 م جانە كيليماندجاروۆ 5 895 م الەمدىك شىڭدارعا ەكسپەديتسيالارمەن شىققان. Space Trail Running كلۋبىندا جاتتىقتىرۋشى، Sky Run Group-تا سكايراننەر جانە Nike Running Club Almaty-دا پەيسەر. Thian Shan trail race 42 كم، Tengri ultra 35 كم، الماتى تاۋلى جارتىلاي مارافونى، Irbis race 42 كم، Red planet Race 30 كم، الماتى مارافونى 42 كم، Madeira Island Ultra Trail 60 كم جانە باسقا دا كاسىبي جارىستاردا ءبىرىنشى جانە جۇلدەلى ورىندار ءۇشىن سپورتتىق ماراپاتتارعا يە بولعان.

ەۆەرەست – باعىندىرۋعا ەڭ قيىن شىڭداردىڭ ءبىرى، ارينە، ەرىك-جىگەردىڭ جانە ءوزىن-ءوزى جەڭۋدىڭ ەرەكشە تاجىريبەسى – بۇل اناردىڭ ومىردەگى العاشقى ماڭىزدى جانە ەلەۋلى جەتىستىگىن سيپاتتايدى. مەن ءوز بويىمنان وسى مارشرۋتتان وتۋگە كۇش پەن دايىندىعىم جاقسى ەكەنىن اڭعارامىن جانە ايەلدەر بۇگىنگى الەمدە جاڭا سالالاردى باعىندىرىپ، ءوز ارماندارى مەن مۇمكىندىكتەرىنىڭ شەكارالارىن كەڭەيتۋى كەرەك دەپ سانايمىن.

قازاقستاندىق قاتىسۋشىلارعا ارنالعان ەكسپەديتسيا 6 ساۋىردە نەپالعا دوحا ارقىلى ۇشۋدان باستالادى، سودان كەيىن كاتماندۋدان لۋكلاعا ۇشادى. سودان كەيىن ەكسپەديتسيا مۇشەلەرى جاياۋ نامچە-بازارعا جول بويىندا دەمالۋ جانە اككليماتيزاتسيا ءۇشىن ايالدامامەن بارادى. كوماندا ەۆەرەست بازالىق لاگەرىنە (5350 م.) ءساۋىردىڭ ەكىنشى جارتىسىندا جەتەمىز دەپ وتىر، وندا ۇجىم بەيىمدەلۋگە جانە تاۋعا شىعۋعا دايىندالۋعا بىرنەشە كۇنىن جۇمسايدى. بازالىق لاگەردە تاۋعا شىعۋعا قاجەتتى نەگىزگى داعدىلار بويىنشا كەشەندى جاتتىعۋلار مەن جابدىقتاردى سىناۋ وتەدى.

كوماندا ايلاند شىڭىنا (6130 م) شىعۋدى جوسپارلاپ وتىر. ايلاند پيككە شىعۋ – كوماندانى ەۆەرەستكە شىعۋعا دايىندايتىن ماڭىزدى اككليماتيزاتسيا پروتسەسى. ايلاند شىڭىنا شىعۋ سونىمەن قاتار كوماندا ءۇشىن وزدەرىنىڭ گيد-شەرپالارىمەن تانىسۋ مۇمكىندىگى، ولار تاۋدا سپورتشىلاردىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن امان-ەسەن كوتەرىلۋىنە كومەكتەسۋدە ماڭىزدى ءرول اتقارادى. ول اياقتالعاننان كەيىن كوماندا ەۆەرەست بازالىق لاگەرىنە ورالادى. سول جەردەن سوڭعى ورمەلەۋ باستالادى.

دايىندىقتىڭ ماڭىزدى بولىگى دەپ رۋحاني كومپونەنتتى دە اتاساق بولادى. جەرگىلىكتى حالىقتىڭ ءداستۇرى بويىنشا قۇدايلارعا قۇرمەت كورسەتەتىن جانە ولاردىڭ قاۋىپسىز جانە ءساتتى كوتەرىلۋىنە باتا سۇرايتىن بۋددانىڭ ءداستۇرلى ءراسىمى پۋدجا ءراسىمى وتەدى.

سوڭعى جانە ەڭ ماڭىزدى مارشرۋت بازالىق لاگەردەن (5350 م.) حۋمبۋ مۇزدىعى ارقىلى ءبىرىنشى لاگەرگە (6100 م.) قاراي باستالىپ، ودان ءارى باعىت ەكىنشى لاگەرگە (6400 م.) دەيىن بەزمولۆيە تاقتاسىندا ورنالاسقان. سودان كەيىن مارشرۋتتىڭ ەڭ قيىن ۋچاسكەلەرى تىك جارتاستارمەن جانە تۇراقتى مۇزبەن 7300 م. بيىككە ءۇشىنشى لاگەرگە دەيىن جەتۋدەن تۇرادى. ءبىر قىزىعى، ءۇشىنشى لاگەرگە دەيىن ەۆەرەست شىڭىنا (8848 م.) جەتۋ جولى مەن لحوتتسە شىڭىنا (8516 م.) شىعۋ مارشرۋتتارى سايكەس كەلەدى. بىراق III لاگەردەن مارشرۋتتار ءبولىنىپ، تىك قارلى-مۇزدى بەتكەي بويىمەن كوماندا IV لاگەرگە 8000 م بيىككە شىعادى.

ەۆەرەست شىڭىنا سوڭعى كوتەرىلۋ (8848 م) IV لاگەردەن باستالادى. ەكسپەديتسياعا قاتىسۋشىلار اۋا رايىنىڭ قولايلى كەزەڭىن كۇتەدى، ويتكەنى ەۆەرەستتەگى تابيعي جاعدايلار كۇردەلى – داۋىلدى جەل، 50 گرادۋسقا دەيىن اياز، تاستاردىڭ قۇلاۋى، مۇزداردىڭ جارىلۋى، قار ءتۇسۋى مۇمكىن. جوسپار بويىنشا كوتەرىلۋ 12-16 ساعاتتى الۋى كەرەك جانە قيىن رەلەفتى، سونىڭ ىشىندە ايگىلى حيللاري ساتىسىن ەڭسەرۋدەن تۇرادى. شىڭعا جەتۋ – فيزيكالىق جانە پسيحيكالىق تۇرعىدان قيىن شارۋا. ءتۇسۋ دە 6-8 ساعاتتى الادى جانە كوتەرىلۋ كەزىندەگىدەي ىجداھات پەن مىقتىلىقتى قاجەت ەتەدى.

ماقسۇت جۇماەۆتىڭ ايتۋىنشا، ەڭ ماڭىزدى مىندەت ەكسپەديتسيا مۇشەلەرىنىڭ ءومىرى مەن دەنساۋلىعىن ساقتاۋ، دەنساۋلىق جاعدايىنا كاسىبي تۇرعىدان قاراۋ، تاۋەكەلدى بارىنشا ازايتۋ جانە ەكسپەديتسيا مۇشەلەرىن قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ سەبەبىنەن كەز كەلگەن ۋاقىتتا ەكسپەديتسيانى توقتاتۋ تۋرالى شەشىم قابىلداي الاتىن باسشىعا ءسوزسىز باعىنۋ بولادى.

ەكسپەديتسيا قازاقستاننىڭ كورنەكتى باتىرلارى – ارميا گەنەرالى حالىق قاھارمانى ساعادات نۇرماعامبەتوۆتىڭ، حالىق قاھارمانى راحىمجان قوشقارباەۆتىڭ جانە كەڭەس وداعىنىڭ باتىرى ءاليا مولداعۇلوۆانىڭ 100 جىلدىعىنا ارنالادى.

سالتانات قاجىكەن،

استانا