شىنىقساڭ شىمىر بولارسىڭ…

قازاقستان حالىقتارىنىڭ بىرلىگى كۇنى قارساڭىندا الماتى قالاسىنىڭ «كوكتەم» ساناتورياسىنىڭ سپورت زالىندا العاش رەت جۋرناليستەرگە ارنالعان ۆولەيبولدى وتىرىپ ويناۋدان ينكليۋزيۆتى تۋرنير ءوتتى. مۇگەدەكتىگى بار سپورتشىلارمەن بىرگە ويناپ كورۋ جانە پاريج 2024 پاراليمپيادا ويىندارىنىڭ الدىندا اتلەتتەرگە قولداۋ كورسەتۋگە ارنالعان سايىسقا «سيتيبانك» دەمەۋشىلىك جاسادى.

ويىنعا قاتىساتىن ۆولەيبولشىلار بەس كومانداعا ىرىكتەلىپ، ويىن الدىندا ءتۇرلى دەنە جاتتىعۋلارىن جاسادى، قاتارعا تۇرىپ ەلىمىزدىڭ ءانۇرانىن شىرقادى، جۋرناليستەر ويىن تارتىبىمەن تانىستى. جارىسقا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى سپورتشىلاردان قۇرالعان ۆولەيبولدىڭ ۇلتتىق قۇراماسى، الماتى جانە تاراز قالاسىنىڭ كوماندالارى قاتىستى.

–«تاراز-ارەنا» سپورتكەشەنىندە 12 مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردى جاتتىقتىرامىن. ولاردىڭ ەكەۋى ۇلتتىق قۇراماعا ەندى. ءبىز سولاردىڭ ويناعاندارىن كورىپ، جانكۇيەر بولۋعا كەلدىك، – دەدى جاتتىقتىرۋشى نۇرعازى ابىلدابەك ۇلى.

–ۆولەيبولدى وتىرىپ ويناۋعا ارنالعان فەدەراتسيا ەڭ باسىندا 1988 جىلى اۋعان سوعىسىنىڭ قاتىسۋشىلارىنا ارنالىپ ۇيىمداستىرىلعان بولاتىن. 1989-1999 جىلدارعا دەيىن، ياعني ون جىل بويى ولاردى قاجىرلىقپەن ايگىلى ۆولەيبولشى جانىبەك ساۋرانباەۆ جاتتىقتىرىپ ءجۇردى. ۇلتتىق قۇراما 1994-1998 جىلدارى تايلاندتا وتكەن ازيا ويىندارىنىڭ جەڭىمپازى اتاندى. وسىدان كەيىن-اق ءتورت جىلدا ءبىر رەت وتەتىن وليمپياداعا قاتىسۋعا كوماندالار ىنتالى بولا باستادى،  – دەدى ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى، پاراليمپيادا ۆولەيبول فەدەراتسياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى باۋىرجان تاحاۋوۆ مىرزا.

اۋەسقوي ۆولەيبولشىلار ىشىندە ەلىمىزدىڭ قالالارىندا وتەتىن جارىستارعا قاتىسىپ، قازاقستاننىڭ كۋبوگىن جەڭىپ الىپ جۇرەتىندەرى بار. جالپى پاراليمپيادا مۇشەلەرىنىڭ ءبارى دە تىرەك-قيمىل اپپاراتى زاقىمدالعاندار كورىنەدى. قازىرگى تاڭدا 8 ويىنشى ۆولەيبولدىڭ وسى تۇرىنەن سپورت شەبەرلىگىنە ۇمىتكەر. وتىز جىلدان استام ۋاقىت مۇگەدەكتىگى بار ازاماتتاردىڭ سپورتپەن اينالىسۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ىنتالاندىرىپ، ومىردەن تۇڭىلمەۋگە، ءاردايىم سەرگەك جۇرۋگە جول اشاتىن فەدەراتسيانىڭ جاساپ جاتقان جۇمىستارى كوڭىلگە قوندى.

–2018 جىلى پاراليمپيادا فەدەراتسياسى قۇرىلدى، – دەدى فەدەراتسيانىڭ جاتتىقتىرۋشىسى نۇسىرەت اقىلباەۆ مىرزا. كلاسسيكالىق ۆولەيبول ويناپ جاتقان سپورتشىلاردىڭ دوپتارى دا ەرەكشە. التى بولىككە ءبولىنىپ كوركەمدەلگەن، وزگە دوپتارعا قاراعاندا ساپاسى جوعارى، قول تەرلەمەيتىندەي ماتەريالدان جاسالىنعان.

ۆولەيبولدى وتىرىپ ويناپ جاتقان جىگىتتەرگە قاراساڭىز جۇرەگىڭىز ەرىكسىز شىم ەتە قالاتىنى انىق. بارلىعى دەرلىك ءبىر اياقتان ايرىلعاندار، قارا سانىنان كەسىلگەن شولاق اياقتى بولا تۇرا شەتتەرىنەن جىگەرلى كورىندى. اپتاسىنا 2-3 رەت بولاتىن جاتتىعۋلاردان قالماۋعا تىرىساتىنى عاجاپ. ويتكەنى، قوزعالىس ءومىر. شىنىعادى، وزدەرى سەكىلدى ادامدارمەن ارالاسادى، ويىن بارىسىندا ءبىر-ءبىرىن تاني تۇسەدى، ءومىر سۇرۋگە قۇلشىنىستارى ارتادى.

جاتتىقتىرۋشى نۇسىرەت اسىر ۇلىنىڭ رۇقساتىمەن ۆولەيبولدى سەرىك ەتكەن ازاماتتارمەن سويلەسىپ كوردىك.

–جاسىم 47-دە. ءتورت ۇلدىڭ اكەسىمىن. ەكىنشى توپ مۇگەدەگىمىن. وسىلاي ەكەن دەپ قۇر بوسقا قاراپ وتىرا بەرۋگە بولا ما؟ كەلىسىم-شارت بويىنشا ەكى جەردە جۇمىس ىستەيمىن. جەكەمەنشىك مەكتەپتىڭ بالالارىن سوسىن «فرۋتارت» دەيتىن زاۆودتىڭ ادامدارىن ءوز كولىگىمەن ءارى-بەرى تاسيمىن، – دەدى بولاتجان قايىركەنوۆ دەيتىن جىگىت اعاسى.

شىعىس قازاقستاندا ۋنيۆەرسيتەت ءبىتىرىپ، قۇرىلىس ينجەنەرى بولىپ ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن كەزىمدە جول اپاتىنا ءتۇسىپتى. ناتيجەسىندە اياقتان ايرىلدى. بىردە ساناتوريادا ەم-دوم قابىلداپ جۇرگەن كەزدە باپكەر جۇمىس ىستەيتىن ابدىعاني ايقىنباەۆ دەگەن جىگىتپەن تانىسادى. ول كىسى ساداق اتۋ سپورتىمەن اينالىسۋ تۋرالى كەڭەس بەرەدى. وسىلايشا كەزدەيسوق تانىسقان جاتتىقتىرۋشىسى بولاتجاننىڭ جىگەرىن جانيدى، قايراتتاندىرادى. تالماي جاتتىعۋدىڭ ناتيجەسىندە بولاتجان ساداق اتۋ پاراليمپياداسىنىڭ الماتى قۇراما كومانداسىنا مۇشەلىككە وتكەن. ەكى-ءۇش رەت قازاقستان چەمپيوناتىندا قولا جۇلدەگە قول جەتكىزگەن. ەندى ۆولەيبول ويىنىنا اڭسارى اۋىپ، ۋاقىت تاۋىپ كەشكىلىك ۋاقىتتا جاتتىعۋعا قاتىسىپ جۇرگەنى بىزگە ايان بولدى. بولاتجاننىڭ ۇزاق سونار اڭگىمەسىن تىڭداپ وتىرىپ ونىڭ ەڭبەكقورلىعىنا تاڭقالۋمەن بولدىم. ۇلدارىنىڭ الدى جوعارى وقۋ ورنىن ءبىتىرىپ، ەڭبەككە ارالاسىپتى. ەڭ كىشىسى – مەكتەپتە.

ءبىر اياقتان ايرىلدىم، – دەپ قارا اسپاندى ءتوندىرىپ، ۋايىم شەكپەي، قارەكەتكە كوشكەن. ءبىر جىلدارى الماتىدان جەر الىپ، ءوز قولىمەن ءۇي سالعان. قازىرگى كەزدە ول ءۇيدى اناسىنا بەرىپ، ءوز ەڭبەگىمەن اقشا جيناپ تۇرعىن ءۇي باعدارلاماسى بويىنشا كوپ بولمەلى كەڭ پاتەرگە دە قول جەتكىزگەن. بۇندايدا ون ەكى مۇشەسى ساۋ بولا تۇرا زياندى ىستەرگە ارالاسىپ، ءوز ومىرلەرىن قور قىلعان جاندار، اتا-اناسىنا ماسىل بولعاندار ويعا ورالادى.

وسىدان كەيىن ازامات، الىشەر، ەلدوس، ماديار دەگەن جىگىتتەرمەن دە سويلەستىم. الماتى كومانداسىنىڭ التى جىگىتى ءوز ومىرلەرى تۋرالى ايتۋدان باس تارتتى. –كورىپ تۇرسىز عوي جاعدايىمىزدى ونسىزدا. جارامىزدى تىرناپ قايتەسىز، – دەگەندەي كوزدەرى جىلتىرادى. سولاردىڭ قاسىندا وتىرعان الماگۇل كوزىمانقىزى ەسىمدى انامەن تانىستىم. 24 جاسار مادياردىڭ اناسى ەكەن.

–بالام دۇنيەگە كەلگەننەن كەيىن-اق سول اياعىندا اقاۋ بار ەكەنى ءمالىم بولدى، – دەپ الماگۇل كۇرسىنىپ قويىپ، ءسوزىن جالعادى. ون ءبىر ايلىعىندا سىزعانوۆتا وتا جاسالىندى. ەرىكسىز اياعىن كەسۋگە تۋرا كەلدى، ونكولوگيالىق اۋرۋ ەكەن. مەكتەپتە وقىپ جۇرگەنىندە ءۇشىنشى توپ مۇگەدەكتىگى بار ۇلىمنىڭ شتانگى كوتەرۋگە بەيىمى بولدى. جەتپىس مىڭعا ارنايى اياقكيىم تىككىزىپ بەرەتىنمىن. ون التى جاسىندا ياكۋتيادا شتانگى كوتەرۋدەن وتكەن جارىستا ەكىنشى ورىن الدى. ال، قازىرگى تاڭدا وربيتاداعى №68 مەكتەپتە وتىرىپ وينايتىن ۆولەيبول سەكتسياسىنا قاتىسۋدا. ءوزى قاتارلى دوستار تاپتى.

وسىنى ايتقان الماگۇل رىسباەۆانىڭ ءوزى دە سپورتقا جاقىن ەكەن. ۇلىن سپورت زالعا اكەلىپ، كەيدە ءوزى دە ويىنعا قاتىسىپ كەتەتىنىن تىلگە تيەك ەتتى.

ءيا، ودان ءارى مەن قىزىپ جاتقان ويىندى قاداعالاۋمەن بولدىم. وتىرىپ وينايتىنداردىڭ قولدارى مىقتى ما دەپ قالدىم، التى-التىدان بولىنگەن ەكى كوماندادا اسا ىجداعاتپەن دوپتى قاعىپ، توردان اسىرىپ جاتتى. جەرگە دوپتى تۇسىرمەۋگە اتسالىسىپ باقتى. ءتىپتى، ءبىر اياعى جوق جىگىتتەر دوپپەن بىرگە دومالاپ، اسا ەپتىلىكپەن دوپتى سوعىپ-قاعىپ جاتقاندارىنا قايران قالدىق.

–شىركىن دەنساۋلىق، بار كەزىڭدە قادىرىڭدى بىلسەك قوي دەگەن تولعاممەن ءبىرشاما وي ءتۇيدىم. جارىس سوڭىندا فەدەراتسيا باسشىلارى جانە سيتيبانكتىڭ ءتورايىمى كوماندالاردىڭ ويىنىنا ريزاشىلىقتارىن ءبىلدىردى. اقشالاي جانە زاتتاي سىيلىقتارىن ۇلەستىردى.

 

سالتانات قاجىكەن،

الماتى