«Fýtboldy aǵylshyn tilinde úıretemiz…»

Búginde fýtbol mıllıondaǵan, tipti mıllıardtaǵan jankúıerdiń súıikti oıynyna aınalǵan.  Al onyń túp tamyry sonaý Eýropanyń bir shetinde jatqan Anglııadan shyqqanyn bilemiz. Bul elde fýtboldy úıretýdiń ádisnamasy da myqty damyǵan. Sondyqtan jer-júzinde aǵylshyn tildi teńbil dop óneri qaı elde bolsyn jaqsy damyp keledi.

Qazir elimizde balalar men jasóspirimderge sporttyń osy túrin aǵylshynsha úıretip jatqan «Arlandar» degen klýb bar. Ol áriptesimiz Fazylbek ÁBSATTARULYNYŃ bastamasymen qurylǵan. Bul komanda Astana qalalyq fýtbol federaııasynyń uıymdastyrýymen ótetin jarystarǵa qatysýda. Jaqynda atalǵan klýbtyń basshysymen kezdesip, balalar fýtboly týraly áńgimelesken edik.

–Fazeke, aǵylshyndardyń ádistemesin negizge alyp, balalarǵa teńbil dop óneriniń qyr-syryn úıretip jatqanyńyzdy bilemin. Bul óte jaqsy is eken. Endi osyny keńirek aıtyp berseńiz.

–Osy ispen birneshe jyldan beri aınalysyp kelemin.  Sebebi, osy kúnge deıin elimizde aǵylshyn tilinde fýtbol úıretetin komandanyń bar ekenin estimeppin. Al Astanada múldem joq. Sondyqtan biz balalar men jasóspirimderge fýtboldy aǵylshynsha úıretý kerek degen sheshimge keldik. Bizdiń «Arlandar» klýbyn qurǵandaǵy maqsatymyz – sheteldiń damyǵan elderiniń komandalarymen terezesi teń oınaı alatyn klýb qurý, sol ataqty jasaqtarǵa jas talanttardy oqýǵa jiberý, álemdik deńgeıdegi fýtbolıst daıyndaý. Ol úshin balalardy Eýropanyń baıqaýlaryna aparý kerek. Al eger shákirtimiz aǵylshyn tilin bilip tursa, onda biz ony sheteldik komandaǵa jibere alamyz. Sol kezde ol  qınalmaı sabaǵyn jalǵastyra alady. Sonda ǵana biz qazaq balalary arasynan Maradona, Messı, Ronaldo, Ronaldý sııaqty fýtbolshylardy shyǵara alamyz. Qazir sol jospar boıynsha jumys istep jatyrmyz. Portýgalııanyń «Braga sport» klýbymen baılanys qurdyq. Kelesi aıda Braga kýbogyna qatysýǵa shaqyrtý aldyq. О́zderińiz Franııadaǵy qazaq jastarynyń «Parıj Qazaq Sport» komandasyn jaqsy bilesizder. Bul klýb Parıj kýbogyn utyp alǵan. Bul komanda Franııa lıgasynda oınaıdy. Solarmen baılanys ornattyq. Taǵy kóptegen Eýropanyń belgili klýbtarymen kelissózder júrgizilip jatyr.

–Komandańyz Astana birinshiliginde de oınaıdy eken. Oǵan qaı kezden beri qatysyp jatsyzdar?

–Bıyldan bastap qatysyp kelemiz. Onyń nátıjelerin fýtbol federaııasynyń saıttarynan kórýge bolady.

Biz áli eresekter komandasyn shyǵarmadyq. Sebebi, jańa klýb bolǵan soń aldymen balalar komandasyn qurýdan bastadyq.  Bári ýaqytymen bolady. Aldaǵy kezde jasóspirimder lıgasy, Qazaqstannyń birinshi jáne Premer-lıgasyna qatysamyz.

–Endi kópshiligimizdiń kókeıimizde júrgen myna bir suraqty qoıǵym keledi. Bizdiń elde fýtboldy damytýǵa qandaı kedergiler bolyp tur?

–Biz áli fýtboldy Keńes odaǵynan qalǵan ádispen úıretip jatyrmyz. Aǵylshyn tilinde úıretýge til jetpeıdi. Bizdiń biletinimiz oryssha. Sondyqtan orys tiliniń aýmaǵynan alys kete almadyq. Fýtboldyń aınalasynda tek qana orystildiler. Eger balalarymyzdy fýtbol klýbtaryna bersek tili oryssha shyǵady. Meni qatty tań qaldyrǵany osy boldy. Is-qaǵazdary tolyǵymen kórshi eldiń memlekettik tilinde júrgiziledi. Klýbymyzǵa kelgen oryssha qujatty memlekettik tilge aýdaryp, toltyryp jibersek fýtbolǵa tıisti organdar túsinbeı jatady. Qazir Qudaıǵa shúkir bizdiń klýb bul stereotıpti buzdy. Osylaısha, memlekettik tilimizdiń qoldanys aıasyn damytýǵa óz betimizshe úles qosýdamyz.

–Fýtbol klýbyńyz qashan quryldy?

–Men Japonııada biraz ýaqyt turdym. Sodan Astanaǵa qaıtyp kelip,  bıznespen aınalysa bastadym.  Al kásipker bolý ońaı emes. Sharshaısyń, shaldyǵasyn. Osylardyń barlyǵy júıkege salmaq saldy. Osy psıhologııalyq qıynshylyqtardy artta qaldyrýdyń jalǵyz joly denege salmaq salý dep oılaımyn. Keshke úıge kelgen soń aýlada fýtbol oınaýdy ádetke aınaldyrdym. Biraz jeńildeı bastadym. Aýladaǵy barlyq balalarmen dos boldym. Sodan jaz shyqty. Balalar «jaz boıy ishimiz pysatyn boldy» dep júrdi. Báriniń shetel asyp demalmaıtyny, lagerge bara almaıtyny belgili. Izdendim. Aýla klýbtarynyń lıgasyn taptym. Balalardy jaz boıy jarysqa aparyp júrdim. Bir sát bolsa da bos ýaqyttary bolmady. Ár jeńis saıyn dastarhan jaıatyn boldyq. О́zimizdiń dástúrler qalyptasa bastady. Oǵan kórshi aýlalar qosyldy. Sońynda 5-6 aýla bir úıdiń balalaryndaı bolyp shyǵa keldik. Jarystan jarys qoımadyq. Qatysa berdik. Bir kúni kásipqoı fýtbolshylardyń týrnırine qatysatyn boldyq. Bul jarys bizge qyzyq boldy. Barsaq, barlyǵy sporttyq kıimmen júr, dárigerleri janynda. Oıyn aldynda aýyldyń kir qojalaq balalaryndaı alabajaq kıimdermen muryndaryn súrtip qoıyp qatarǵa turdyq. Nátıjesinde shetterinen utyp shyqtyq. Barlyǵy ań-tań. Sodan fýtbol klýbyn quramyn degen sheshimge keldim. Eń basty sebep, osyndaı talantty balalardy tastap ketýge qımadym. Talaı márte tastap ketkim keldi. Iaǵnı, árkim óz betinshe kete bersin dedim. Esh bolmady. Balalar úıdi jaǵalap júrip aldy. Olardy da biraz synadym. Júregime deıin jetken nárse, ol qystyń qaqaǵan aıazynda, – 20 gradýs sýyǵynda meni úıden shyǵaryp alyp, aýladaǵy alańda fýtbol oınattyrý boldy. Murnymyzdyń ishine muz qatyp, demala almaı qalǵansha fýtbol oınadyq. Kesh bolsa da esigime tynym joq. Keıde tún jarymda balalar jınalyp kelip «aǵaı fýtbol oınaıyqshy» degen kezde, bul balalarǵa eshnárse kedergi bola almaıtynyn túsindim. Ursa da almaısyń. Balalarym uıyqtap jatyr degendi túsinbeıdi. Jasyratyny joq, óz basym densaýlyq úshin júgirip terlegenshe ǵana oınadym. Ary qaraı zaýqym bolmady. Jas bar. Bári áser etedi eken. Meni sýyryp shyǵarǵan, beldi baılatqan balalar boldy. Biraq bastaýyn bastadyq-aý, balalardyń qyzýy  eki-aq jylǵa jetti. Basty sebep, fýtboldaǵy ádiletsizdikter boldy. Jeńip tursa da kózbe kóz jeńildi sanaǵan oıyndardy ótkizdik. Ádiletsizdikterge shydamaı oıyn sońy jappaı tóbeles bolǵan kezder boldy. Psıhologııalyq turǵydan balalar syndy. Qolymnan kelgenshe kómektesýge tyrystym. Biraq balalarǵa jemqorlyq, ádiletsizdik degenderdi túsindirý maǵan qıynǵa, aýyrǵa soqty. Odan qaldy qadam attaǵan saıyn másele aqshaǵa tirele berdi. Balalardyń jaǵdaıy joq. Aqshanyń joqtyǵy qatty soqqy boldy. Al men bastap qoıǵan soń, isti jarty joldan qaldyrý ádetimde joq. Alǵa kete berdim. Biraq Qazaqstandaǵy sporttyń bylyq shylyqtaryna bata bastadym. Sosyn sheteldik fýtbol uıymdary men klýbtarymen baılanys ornatýdy kózdedim. Osylaısha «Arlandar» fýtbol klýby quryldy. Bizben baılanys úshin myna nomerge habarlasýǵa bolady: +77754800035

–Áńgimeńizge rahmet! «Arlandar» klýby talaı asýlardan ótip, bıik shyńdarǵa shyǵa bersin!

-Áńgimelesken Dastan KENJALIN