Keń peıildi azamat

Bir Allanyń jaratýymen dúnıe keńistigine perishte retinde jiberilgen ərbir jannyń ózindik jolymen ómirlik maqsat-mindeti, sara joly bolatynyn bilemiz. О́ziniń úlken azamattyǵymen adamı qasıetteriniń arqasynda alynbas asýlardy alyp, baǵynbas belesterdi baǵyndyryp júrgen Aqtóbe qalasynda turatyn  syılas, jerles aǵamyz Musaǵalı Tasqalıev 2021 jylǵy 3—qańtar kúni erdiń jasy 50-ge toldy.

Bala kúninen qudiretti qalamnyń qyr-syryn tereń sezinip, óleń ıirimderimen esse-əńgimeler jazýdy jaqsy ədetke aınaldyrǵan Musaǵalı Sabyrǵalıulyn bala kúngi armany esh aldamady. Sonaý 80-jyldardyń bel ortasymen ekinshi shıreginde  M.Gorbachevtiń «Qaıta qurý» dep atalǵan demagog saıasatynyń jeli esip, keńes qoǵamynyń arnasy ózge jolǵa qaraı buryla bastaǵanyn ótken tarıhtan jaqsy bilemiz.

Joǵaryda aty atalǵan almaǵaıyp kezeńde burynǵy Fýrmanov aýdany aýmaǵyndaǵy əýeli  Saryqudyq keıin Taldyapan aýyldaryndaǵy mektepterde bilim alyp jatqan balań jigittiń shyǵarmashylyǵy (óleń, əńgime, maqala) Fýrmanov aýdandyq «Kommýnıst» gazetinen óz ornyn taba bastady. Keleshegi kelisti jas jigittiń boıyndaǵy erekshe qabiletterin baıqaǵan sol kezdegi Fýrmanov aýdandyq «Kommýnıst» gazetiniń redaktory, marqum Temirǵalı Jazbaev 1988 jyly Taldyapan orta mektebin aıaqtap, qolyna orta bilim týraly attestatyn alǵan M.Tasqalıevti aýdandyq gazettiń menshikti tilshisi qyzmetine oılanbastan qabyldady. Aýdannyń barlyq salasyna oryn berip, jergilikti jerdegi qoǵamdyq-saıası tirlikti túgel qamtyp, sol kezdegi aýpartkom men aýatkomnyń jetekshi saıası organyna aınalǵan aýdandyq gazettiń ədebıet əleminen (óleń, əńgime t.b) ǵana turmaıtynyn bilgen keıipkerimiz qalamynyń sııasyn səl-kem basqa arnalarǵa qaraı bura  bastady. Aýdan sovhozdaryndaǵy qoı tóldetý, qysqyǵa mal azyǵyn daıyndaý, qoı qyrqý, mal qystatý, baý-baqsha, qurlys syndy jyl on eki aı boıy bitpeıtin naýqandyq jumystarmen osylardyń basy-qasynda júrgen eńbek adamdarynyń jumystaǵy tabystary, jergilikti partııa, keńes, kəsipodaq,  komsomol, organdarynyń bıýro, jınalys, konferenııa materıaldaryn jazyp, óńdep gazet nómirlerine joldap otyrý syndy ózgede úılestirý qyzmetterin ózge əriptesterimen birge (úlkeni bar kishisi bar) Musaǵalı aǵamyz da  abyroıly atqara bildi. Bilgenin istedi, bilmegenin ózgelerden úırendi. Baspasózdiń qara shańyraǵynda redakııanyń úsh bəıteregi atanǵan Temirǵalı Jazbaev, Saǵynǵalı Muqanov, Jərdemǵalı Tuıaqov, Gýzıal Habıevalarǵa  qarap, boı túzep jazý-syzýdyń qyr-syryn meńgergen bolsa, zamandas aǵa-apalary Gúlnər Qapasheva, Darıǵa Mushtanova, Marat Qapezov, Jambyl Qadyrǵalıev, Qaırat Shamanaev, Rashıd Shakýov, Qydyr Abdrahmanov, baspahana dırektory Amangeldi Kəkimovtermen úzeńgiles qyzmet jasady.

Jasy kəmeletke (18-ge) tolǵannan keıin Otan aldyndaǵy boryshyn óteý úshin Keńes əskeri qataryna osy redakııanyń qara shańyraǵynda júrip attandy. 1991 jyly elimiz derbestikke esik qaǵyp turǵan shaqta áskerden aman-esen elge kelgen keıipkerimiz Fýrmanov aýdany, «Saryqudyq» arnaýly mal bordaqylaý sharýashylyq birlestigi dırektorynyń jastar isi jónindegi orynbasary qyzmetine ornalasty. Tazalyǵymen mədenıeti jóninen el aýzynda ekinshi «Pravda» keńshary (Jympıty aýdanyndaǵy) atanyp, «Mədenıet jəne Turmys» jýrnalynyń betinen oıyp turyp óz ornyn alǵan Saryqudyq aýylynda da, qoǵamdaǵy sonyń ishinde aýyldyq jerdegi jastar saıasatyn júzege asyrýǵa, jastardy mədenı-kópshilik is-sharalarymen, buqaralyq sportqa baýlýda biraz jumystardyń basyn qaıyra bildi. Sol kezde tulymy jelbirep turǵan jas jigittiń alańsyz eńbek etip, uıymdastyrý jumystaryna qol-qabys jasaǵan «Saryqudyq»  arnaýly mal bordaqylaý sharýashylyq birlestiginiń  dırektorlary Janbolat Semenov pen Sərsenbi Bektemirov, partııa komıtetiniń hatshysy Ǵılym Edekeshev, aýyldyq keńesi atqarý komıtetiniń tóraǵasy Ahmet О́teǵalıev, mektep dırektory Ǵadil Sərsenov syndy ózgede el aǵalary aýyl-eldiń  birligin kórsetip, rýhanı turǵydan qoldaý kórsete bildi. Əsirese, 1993 jyly tuńǵysh ret Jalpaqtal aýdanynda ótken «Jigit sultany» baıqaýynda júldeli orynǵa ıe bolǵan aǵamyzǵa Saryqudyq aýylynyń jurtshylyǵy qambar ata tuqymy «jylqy» mingizdi.

20-dan jańa asqan shaǵynda oblysymyzda tuńǵysh bolyp, Respýblıkalyq Baýbek Bulqyshev atyndaǵy syılyqtyń ıegeri atanǵan Musaǵalı  Tasqalıev 1994 jyly Jalpaqtal aýylynda elimiz boıynsha tuńǵysh bolyp, Qaraózendik zamandas inshegi  Jetistik Ishanbergenov ekeýi «Dıdar» atty jeke gazet ashyp, halyqqa adal qyzmet etti. 1995 jyldyń jeltoqsan aıynda Jalpaqtal aýdanynyń əkimi Aıdar Batyrhanov aǵamyzdyń usynysymen aýdandyq «Jalpaqtal óńiri» gazetiniń redaktory qyzmetine taǵaıyndaldy. О́zi alǵash eńbek jolyn bastaǵan baspasózdiń qara shańyraǵyna qaıta oralyp, az-kem ýaqyt zaman talabyna saı ataýy ózgergen aýdandyq gazet shańyraǵynda abyroıly eńbek ete bildi. 1996 jyldan bermen qaraıǵy shırek ǵasyrǵa jýyq ýaqyt boıy Aqtóbe qalasynda turyp jatqan keıipkerimiz birneshe jyldan bermen qaraı Atyraýdan Altaıǵa deıingi kúlli qazaqqa keńinen taraıtyn Respýblıkalyq «Sport juldyzdary» jýrnalynyń bas redaktory qyzmetin tabysty atqaryp keledi. Aǵamyzdyń birneshe jyldan bermen qaraıǵy tynymsyz eńbegi sport óner taqyryptaryn qaýzaıtyn úlken jýrnalıst azamat bolýyna, bar qazaqqa aty məlim sport, óner sańlaqtary marqum Jaqsylyq Úshkempirov, Ermahan Ibragımov, Eset Sədýaqasov, О́ktem Altaevtar men terezesi teń azamat bolatyn qazirgi deńgeıine alyp keldi. Elimiz boıynsha myqty sportshylardy dəriptep kele jatqan «Sport juldyzdary» jýrnalyn shyǵarýmen ǵana shektelmeı, elimizdiń mektepterindegi dene tərbıesimen  mýzyka pəniniń muǵalimderine arnalǵan «Bilim nury» qosymshasyn shyǵaryp keledi. Aǵamyzdyń shyǵarmashylyǵynan 2018 jyly «Men izdegen qazyna» jyr jınaǵy, 2019 jyly  elimiz boıynsha urpaq tárbıeshisi ustazdar qaýymynyń ómirlerimen qyzmetterinen aıǵaq bolar «Ult ustazy» kitaby, Uly Jeńistiń 75 jyldyq toıyna tuspa-tus kelgen 2020 jyly Qazaqstan boıynsha Keńester Odaǵynyń batyrlarynyń ómirlerimen erlikterin nəsıhattaıtyn «Ult batyrlary» kitaby jaryqqa shyqty. Esimi bar qazaqqa tanylǵan Musaǵalı Sabyrǵalıuly ózi ómirge kelip, alǵashqy eńbek jolyn bastaǵan týǵan ólkesi Jalpaqtal óńirimen de, əli kúnge deıin baılanysyn úzgen joq. Otandyq patrıotızmmen óner, sport, rýhanııat əlemine jaqyn júretin Samıǵolla Aqmýrzın, Beıbit Muqanov, Murat Qarabalın, Sənııa Jýmına, Zəılim Məjıtova, Mereke Tuıaqov, Rýslan Ibatov, Abaı Rahımov, Maǵaýııa Esmaǵulov, Jaısań Seıtkereev, Ahmedııar Batyrhanov, Qazbek Ishanbergenov,  Altyngúl Muhambetqalıeva, Gúlgúl Sətjanova, Erbol Joldasqalıuly,  Asqar Esqalıev, Nurlybaı Joldybaev,  Turarbek Altynbekuly jəne osy joldardyń avtorymen  Saryqudyq, Taldyapan aýyldaryndaǵy mektepterde birge oqyǵan synyptas-dostarymen jaqsy aralasyp, jıi habarlasyp turady. Jalpaqtal óńirindegi kishkene ǵana «Beıisterek»  aýylynda ómirge kelip, jýrnalıstıka, sport, óner, rýhanııat əleminde biraz belesterdi baǵyndyryp úlgergen Musaǵalı aǵamyzdyń osy bıikke jetýine shańyraǵyndaǵy ekinshi jartysy aǵamyzdyń óz tilimen aıtqanda «qazynasy» elimiz boıynsha patrıottyq ənderdiń oryndaýshysy Oryngúl jeńeshemizdiń de, tıgizip júrgen septigi ushan-teńiz. Jaqsy əıeldiń  eriniń basyn tórge súıreıtinin, Oryngúl jeńeshemizdiń aǵamyzǵa degen senimimen qurmetinen kórýge bolady. Jasyńyz taǵy da, qutty bolsyn aǵa!!! Qýanyshty kúnderimiz kóp bolsyn!

Mırjan QARABALIN,

Batys Qazaqstan oblysy, Kaztalov aýdandyq «Aýyl aınasy» gazetiniń shtattan tys tilshisi