باپكەرلەرگە مىڭ العىس!

تاشكەنت تورىندەگى الەمدىك چەمپيونات قازاق جۇرتشىلىعىن ءدۇر سىلكىنتىپ ءوتتى. ەستەرىڭىزدە بولسا، وسىدان تۋرا 39 جىل بۇرىن دا تاشكەنتتەن قانجىعامىز مايلانىپ، ارقا-جارقا بوپ ورالعانبىز. تاريحتا تۇڭعىش رەت سوۆەتتەر وداعىنىڭ چەمپيوندىق اتاعىن 4 قازاق بوكسشىسى جەڭىپ العان ەدى. 1984 جىلعى سسرو چەمپيوندارى: كارىمجان ءابدىراحمانوۆ، سەرىك نۇرقازوۆ، سەرىك قوناقباەۆ، اسىلبەك قيلىموۆ!

ەندى، مىنە، سانجار تاشكەنباي، ماحمۇد سابىرحان، اسلانبەك شىمبەرگەنوۆ، نۇربەك ورالباي دۇنيەجۇزىلىك چەمپيوناتتىڭ التىن تۇعىرىندا ات ويناتتى. جەر شارىندا 7،5 ملرد-تاي ادام بارىن ەسكەرسەك، الەمدەگى 20 ميلليونداي عانا قازاق ۇلتى ورەندەرىنىڭ باسقاسىن ايتپاعاندا، ارقايسىسىندا 1،5 ميللياردقا جۋىق تۇرعىنى بار قىتاي مەن ءۇندىستاننىڭ، 130-140 ميلليون ادامى بار جاپونيا مەن رەسەيدىڭ الدىنا شىعۋى ناعىز ەرلىك ەمەس پە!

ال مۇنداي تاريحي ەرلىك كۇندە تۋا بەرمەيدى. مۇنداي ادامزاتتىق دەڭگەيدەگى ەرلىككە قول جەتكىزۋ ءۇشىن ۇلتتىڭ بولمىسى، جان دۇنيەسى، تابيعاتى سوعان ساي بولۋعا ءتيىس. جانە دە ىرگەتاسى بەرىك، جۇيەلى باپكەرلىك مەكتەبى بولمايىنشا ونداي اسقار شىڭ اسۋ بەرمەيدى. ءبىزدىڭ قازاق بوكس مەكتەبىنىڭ ىرگەتاسىن سوۆەت يمپەرياسىنىڭ قاندىقول ساياساتىنان ىقپاي، جۇرت اتى-ءجونىن جاپا-تارماعاي «وۆ، ەۆ-كە» كوشىرىپ جاتقاندا، «بولتەك ۇلىمىن» دەپ قاسقيىپ تۇرعان ەر شوقىر بەكىتىپ ەدى. ۇلتىنا دەگەن پەيىلى تازا، كوڭىلى كىرشىكسىز ادام نەگىزىن سالعان بوكس سالاسى سوناۋ 1947 جىلدان بەرى قازاقتىڭ نامىس تۋىن قولدان بەرگەن ەمەس. بۇگىنگى جەڭىس سول ارقاۋى بەرىك ءداستۇردىڭ زاڭدى جالعاسى.

ەندەشە، ۇستا بولماسا، قىلىش ۇستامايسىڭ; ۇستاز بولماسا، شاكىرتكە جارىمايسىڭ، دەمەكشى، تاشكەنتتەگى ۇلى دۇرمەكتە جەكە-دارا شىققان ءتورت وعىلاننىڭ ارتىندا قانشاما باپكەردىڭ تۇرعانىن ۇمىتپايىق. ەگەر ۇستازى كەلىسپەسە – بالا ءجۇز جەردەن دارىندى، مىڭ جەردەن كۇشتى بولسا دا الىسقا شابا المايدى. ەندەشە ءتورت چەمپيون مەن كۇمىس جۇلدەگەردىڭ جەكە باپكەرلەرىن قالىڭ جانكۇيەردىڭ الدىندا ىلتيپاتپەن اتاپ وتەيىك: نۇرجان ناسانوۆ – سانجار تاشكەنبايدىڭ باپكەرى; ءىلياس ورالبەك – ماحمۇد سابىرحاننىڭ باپكەرى; ەرمەك ەرتاەۆ – اسلانبەك شىمبەرگەنوۆتىڭ باپكەرى; اسقار ەركەباەۆ – نۇربەك ورالبايدىڭ باپكەرى; نۇرلان اقۇرپەكوۆ – الەم چەمپيوناتىنىڭ كۇمىس مەداليسى دۋلات بەكباۋوۆتىڭ باپكەرى.

ۇلتتىق قۇرامانىڭ باس جاتتىقتىرۋشىسى مىرزاعالي ايتجانوۆ بيىلعى قاڭتار ايىنىڭ 3-ىنەن باستاپ تىزگىندى قايتا قولعا الدى.

اعا جاتتىقتىرۋشى – مارات جاقيەۆ – الەم چەمپيوندارى ەردوس جاڭابەرگەن (2005 ج.) مەن بەكزات نۇرداۋلەتوۆتىڭ (2019 ج.)، قوس بىردەي وليمپيادا ويىندارىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى ادىلبەك نيازىمبەتوۆتىڭ، الەم چەمپيوناتىنىڭ قولا جۇلدەگەرى بەرىك ءابدىراحمانوۆتىڭ ۇستازى.

ۇلتتىق قۇرامانىڭ جاتتىقتىرۋشىلار قۇرامى: نۇركەن انداسوۆ، ءجامىل ءجۇسىپوۆ، نۇرجان ناسانوۆ، ەرمەك ەرتاەۆ، ازامات ماقاجانوۆ، عاني اشكەەۆ، تالعات جاقىپبەكوۆ، باعدات وڭعاربەكوۆ، زاكىر سافيۋللين.

بۇلاردان باسقا قامشىبەك قوڭقاباەۆتىڭ باپكەرى عالىمجان بايعونديەۆ، ءساناتالى تولتاەۆتىڭ جاتتىقتىرۋشىسى ماقسات باقتىبازاروۆ، الەم چەمپيونى تەمىرتاس ءجۇسىپوۆتىڭ ۇستازى قۋانىشبەك قوقىشەۆ، تاعى باسقا ماماندار ۇلتتىق قۇرامانىڭ ساپىندا ءجۇر.

جانە دە قازاق ۇلتتىق قۇراماسىنىڭ عىلىمي-كەشەندى توبىنىڭ جەتەكشىسى عاليا ءبىلالوۆا، قۇراما دارىگەرى يرەك ساتوۆ، ماسساجشىلار جاسۇلان يكمەتوۆ پەن الىبەك ءابىلوۆ، ليتۆالىق مامان دوناتاس الەمدىك چەمپيوناتتاعى تابىسقا زور ۇلەس قوستى. الەمدىك سايىستاردا جۇگى قايتا-قايتا اۋىپ، جەڭىلىستەن كوز اشپاي جۇرگەن بالۋاندارىمىز بەن جۇزۋشىلەرىمىز، قايىقشىلارىمىز بەن جەڭىل اتلەتشىلەرىمىز، تاعى باسقالار بوكس قۇراماسىنان ۇلگى السا دەگەن تىلەگىمىز بار.

وسى جەردە قازاقستان بوكس فەدەراتسياسىنىڭ پرەزيدەنتى كەڭەس راقىشەۆ پەن فەدەراتسيانىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى مارات مىقتىبەكتىڭ دە ۇلتتىق قۇراماعا سىڭىرگەن ەڭبەگى زور ەكەنىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.

تاشكەنتتەگى الەم چەمپيوناتىنىڭ قارساڭىندا قازاقستاننىڭ بوكس قۇراماسى تۇركىستان وبلىسىنداعى «الماتاۋ» سپورت بازاسىندا شەشۋشى دايىندىعىن جاسادى. ءبىز رەسپۋبليكالىق سپورت كوميتەتىنىڭ تاپسىرماسىمەن ءۇش كۇندەي جىگىتتەردىڭ قاسىندا بولدىق. سوندا بايقاعانىمىز: بوكسشىلار شەتىنەن قازاقي تاربيە كورگەن، كىشىپەيىل، ەڭبەكقور جىگىتتەر; ال جاتتىقتىرۋشىلار القاسى ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارۋعا دايىن ۇيىمشىل ۇجىم. تاشكەنتتەن ورالعان سوڭ مىرزاعالي ايتجانوۆ ءبىر ينتەرۆيۋىندە «ءبىز ىنتىماقتىڭ جانە ەرەن ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا جەڭىسكە جەتتىك»، دەدى. بۇل سوزگە ىقىلاسپەن قول قويۋعا دايىنبىز.

ءيا، ءوز بالاسىنا قيمايتىن اسىل ۋاقىتىن شاكىرتتەرىنە ارنايتىن جاتتىقتىرۋشىلار القاسىنا ەل بولىپ العىس ايتايىق. مۇنداي ازاماتتار باردا ۇلتىمىزدىڭ جەڭىس ۇستاحاناسى ءاردايىم دۇرىلدەپ تۇرادى!

قىدىربەك رىسبەك،

سپورت تاريحشىسى

استانا