الپىستىڭ اسقارىنداعى جەلتوقسان باتىرلارىنىڭ الامانى

جاقىندا پاتريوتتىق قوزعالىس «جەلتوقسان اقيقاتى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ ۇيىمداستىرۋمەن عاسىرلار بويى الاش جۇرتى ارمان ەتكەن ەل تاۋەلسىزدىگىنە قول جەتكىزگەن، تاريح بەتىندە وشپەس ءىز قالدىرعان جەلتوقسان ارداگەرلەرى اراسىندا «ءبارىن دە كوردىڭىزدەر، سىزدەر الپىسقا كەلدىڭىزدەر» ايدارىمەن ۆولەيبولدان الماتى  قالالىق ءتۋرنيرى وتكىزىلدى.

جارىس الاڭىندا تەك قانا جەلتوقسان ارداگەرلەرى  شىعىپ، جەڭىس ءۇشىن بار شەبەرلىكتەرىن كورسەتتى.

جەلتوقسان ارداگەرلەرى اراسىنداعى الامان جارىس الماتىنىڭ ۇلجان شاعىن اۋدانىندا ورنالاسقان № 152 مەكتەپتىڭ شاڭىراعىندا بولىپ ءوتتى.

پق «جەلتوقسان اقيقاتى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ مۇرىندىق بولۋىمەن وتكەن قالالىق تۋرنير تەك جەلتوقسان ارداگەرلەرىنە عانا ارنالعان ەدى. قاتىسۋشالار — ەل تاۋەلسىزدىگىن جەڭىپ اپەرگەن جەلتوقسان ارداگەرلەرى. ايتۋلى قوعامدىق بىرلەستىكتىڭ قالاداعى بارلىق اۋدانىنداردا ورنالاسقان فيليالدارىنان ءتورت كوماندا كەلىپ سىن الاڭىنا شىقتى.

جارىستىڭ سالتاناتتى اشىلۋىندا ءسوز العان پق «جەلتوقسان اقيقاتى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق توراعاسى بولات قۇرىمباەۆ مىرزا بۇل جارىستىڭ الداعى جىلى داستۇرلىك سيپات الاتىنىن جاريا ەتىپ، ارداگەرلەرگە تارتىستى ويىن تىلەدى. سونىمەن قاتار، الماتى قالالىق الاتاۋ اۋدانى اكىمدىگىنەن كەلگەن وكىل 60 جاسقا تولعان جەلتوقسان باتىرلارىن قۇرمەتپەن قۇتتىقتاپ، ماقتاۋ قاعازدارىن تابىس ەتتى.

قالالىق ءتۋرنيردى وتكىزۋ بارىسىندا بەلسەندىلىك تانىتقان الماتى قالالىق فيليالىنىڭ الاتاۋ اۋداندىق بولىمشەسىنىڭ جانە الماتى وبلىستىق فيليالىنىڭ مۇشەلەرىنە كەلگەن قوناقتارعا داستارحان جايىلىپ اس بەرىلدى.

قالالىق اكىمشىلىك تاراپىنان باتىرلاردى ۇمىتپاي ءىلتيپات كورسەتكەندەرى ماقتاۋعا تۇرارلىق. نەگىزى تاۋەلسىزدىگىمىز ءۇشىن 1986 جىلدىڭ سارىشۇناق سارا ايازىندا الاڭعا شىققان باتىرلار جىلدار بويى ءوز ستاتۋسىن الا الماي، قانشاما ەسىكتى قاعىپ شاپقىلاپ جۇرگەنىن جوعارىداعىلار بىلسە دە بىلگىسى كەلمەي كەلگەن ەدى. اللاعا تاۋبە، وسى جىلى جەلتوقسان ارداگەرلەرىنە قۇرمەت پەن قوشەمەت اقپارات قۇرالدارىندا دا اشىق جاريا ەتىلىپ، بيلىك بەتىن بۇرا باستاعان سەكىلدى. سەڭ قوزعالعانداي. باتىرلار بيلىكتىڭ جەلتوقساندىقتارعا جىلى شىراي تانىتا باستاعىنىن كورىپ جاقسىلىققا جورىدى. ال، وزدەرىن قوعامنان ۇمىت قالدىرماۋ ءۇشىن جەلتوقسان ارداگەرلەرى ەل اراسىندا ءجيى شارالار وتكىزىپ، وسىنداي سپورتتىق باسەكەلەردى تىنباي ۇيىمداستىرىپ كەلەدى.

ايتالىق، وسى ءدۇبىرلى جارىسقا ات قويىپ، ايدار تاققان بەلگىلى جۋرناليست، ۇيىمىنىڭ تاراپىنان وتكىزىلەتىن بارلىق شارالاردىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارىنىڭ ءبىرى، قوعام بەلسەندىسى ۇيىمنىڭ باسقارما مۇشەسى، جەلتوقسان ارداگەرى اقىن ورداباي ۇلى مەن ايتۋلى ۇيىمنىڭ باسقارما مۇشەسى، سپورت سەكتورى، ءوز ءىسىنىڭ بىلىكتى مامانى ەرمەك ايتۋاروۆتىڭ ەڭبەگىن ەرەكشە اتاپ وتكەنىمىز ابزال.

ەرمەك نۇرعالىق ۇلى اتالعان شارانى جوعارى دەيگەيدە ۇيىمداستىرا ءبىلدى. ال اقىن ورداباي ۇلى وسى ءىس-شارانىڭ بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا جاريالانۋىنان باستاپ باسقا جۇمىستارىنا ۇيىتقى بولدى. سوندىقتان دا قوس ازاماتتىڭ بىلەك تۇرە بىرىگە جاساعان جارىسىنا كوپشىلىك زور العىستارىن ءبىلدىردى.

نەگىزى بۇل تۋرنير جاستارى 60-قا كەلگەن جەلتوقسان باتىرلارى مەن جەلتوقسان قاندى كوتەرىلىسىنىڭ 36 جىل تولۋىنا وراي ارنالعاندىعىن باسا ايتقىمىز كەلەدى.

حوش، كۇن ۇزاق سىن الاڭدا شۇمەكتەپ تەر توگىپ، جەڭىس ءۇشىن جان اياماعان ارداگەرلەر كۇن ەڭكەيە بارىپ جەڭىمپازداردى انىقتاپ قۇرمەتپەن ماراپاتتادى. ءتۋرنيردىڭ جەڭىمپازى بولىپ «الاتاۋ» كومانداسى اتانسا، جەتىسۋ اۋدانى كۇمىس جۇلدەمەن كۇپتەلدى. جارىستىڭ جۇلدەلى ءۇشىنشى ورىنىن ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ كومانداسى يەلەندى. ال، تۋرنير كەستەسىندەگى ءتورىنشى ورىندى اۋەزوۆ اۋدانى تۇيىندەدى.

بۇل ءتۋرنيردى ناسيحاتتاۋعا كەلگەن «31» تەلەارنا مەن «الماتى» تەلەارنالارىنا اقسامايلى جەلتوقسان ارداگەرلەرى اق باتاسىن بەرىپ، ۇلكەن العىستارىن جەتكىزدى. ءتۋرنيردىڭ جوعارى دەڭگەيدە وتۋىنە ۇيىم توراعاسى بولات توقتاباي ۇلىنىڭ قوسقان ۇلەسى زور. ويتكەنى، جارىستىڭ باسىنان اياعىنا دەيىن شاپقىلاپ ءجۇرىپ، ءوز باتىرلارىنا قولداۋ، قوشەمەت جاسايتىن وسىنداي جانداردى كورىپ رازى بولاسىڭ. ال، جەلتوقسان باتىرلارى جارىستا جەڭىس ءۇشىن بىلگەنىن سارقىپ بارىن سالدى. «سىرلى اياقتىڭ سىرى كەتسە دە سىنى كەتپەيدى»، دەگەندەي ويىن الاڭىندا كادۋىلگە ۇشپا دوپتىڭ جىلىگىن شاعىپ مايىن ىشكەن حاس شەبەرلەردەي تارتىستى ويىن كورسەتكەن جەلتوقسان باتىرلارى كوپكە ۇلگى-ونەگە دەسەك بولادى. ءيا، ءبىر ون جىلدى ىسىرىپ العا اپارسا جىلدامدىق قانداي بولار ەدى. ال، شەبەرلىك جاعىنا ەش سىن ايتا المايسىڭ. كورە تۇرا ءتانتى بولماسقا شارا جوق. «جارايسىڭدار باتىرلار!»،  دەپ قامشىلاي ايتقان قۋاتتى قولداۋ سوزدەر سپورت زالدىڭ ىشىندە سوققان جەلدەي گۋلەپ تۇردى. «سپورت دەنساۋلىق كەپىلى»، — دەمەكشى، بىرىنشىدەن، دەنساۋلىعىن جاقسارتىپ، ەكىنشىدەن، سپورت ارقىلى ءبىر -بىرىمەن سىرلاسىپ، قاۋىشىپ شەر تارقاسىپ قالاتىن جەلتوقسان ارداگەرلەرى ءۇشىن وسىنداي جارىستاردىڭ باعاسى شەكسىز. امان بولىڭىزدار باتىرلار!!!

 

جاندوس احمەتوۆ،

پاتريوتتىق قوزعالىس «جەلتوقسان اقيقاتى» رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ مەنەدجەرى