Qosshyda qazaqtyń ataqty erli-zaıypty qaıratkerlerine kóshe berildi

Aqmola oblysynyń Qosshy qalasynda qazaq boksynyń negizin qalaýshylardyń biri Shoqyr Bóltekuly men onyń súıikti jary, qazaqtyń tuńǵysh balerınasy Nursulý Tapalovaǵa kósheniń attary berildi.

Shoqyr Bóltekuly 1916 jyly 29 qazanda Mańǵystaý oblysy, Jarmysh aýylynyń mańynda Sarqaýaq degen jerde týǵan. Ol ótken ǵasyrdyń 30-jyldardaǵy asharshylyq, alasapyran tusta Fort-Shevchenko qalasyndaǵy jetimder úıinde oqyp, orta mektepti bitirdi.

Uly Otan soǵysyna qatysyp, 1944 jyly jaraqattanyp elge oralady. Shoqyr Bóltekuly rıngte 223 kezdesý ótkizip, onyń 199-ynda jeńiske jetken. 1947 jyly Kıevtegi Kórkemsýret akademııasyn jáne Dene tárbıesi ınstıtýtyn bitirgen. 50-jyldary Qazaq KSR-iniń úsh dúrkin chempıony atanǵan.

1937 jyly Shoqyr Bóltekulynyń basshylyǵymen bokstan Almaty qalasynyń resmı birinshiligi boldy. Oǵan 50 sportshy qatysqan.

1947 jyly Shoqyr Bóltekuly Máskeýde ótken Keńes odaǵynyń birinshiligine Qazaq KSR-niń qurama komandasyn bastap bardy. Onyń mektebinen Maqsut Omarov, Ábdisalan Nurmahanov, Serik Ábdinálıev, Vıktor jáne Vladımır Karımovtar, Asqar Qulybaev sekildi talantty shákirtter tárbıelenip shyqty.

Shoqyr Bóltekuly 1994 jyly 78 jasynda Almaty qalasynda dúnıeden ozdy.

Shoqyr Bóltekulynyń súıikti jary, qazaqtyń tuńǵysh balerınasy Nursulý Tapalovaǵa da Qosshydan kóshe berildi. Ekeýiniń atyndaǵy kóshe bir -birimen qatar ornalasqan.

Nursulý Elýbaıqyzy Tapalova 1923 jyly 13 qyrkúıekte Aqtóbe oblysy, Oıyl aýdanynda týǵan. 1998 jyly 13 qarashada Almatyda dúnıe salǵan.

Ol — qazaqtyń tuńǵysh balerınasy. 1947 jyly 24 jasynda Qazaqstannyń eńbek sińirgen artısi atandy.

1936 — 1938 jyldary Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynda balet ártisi retinde sahnada óner kórsetken. Darıǵa (I.N. Nadırovtyń «Kókteminde»), Zarema (B.V. Asafevtiń «Bakshasaraı fontanynda», 1942 – 43 jyldary, G.S. Ýlanovamen birge), ıspan bıi (P.I. Chaıkovskııdiń «Aqqý kólinde») men basqa da balettik partııalardy bıledi. Sondaı-aq, ulttyq operalardaǵy (E.G. Brýsılovskııdiń «Qyz Jibegi», A. Jubanov pen L.Hamıdıdiń «Abaıy», M.Tolebaevtyń «Birjan Sarasy») jeke bılerdi naqyshyna keltire oryndady.

1939 – 1941 jyldary Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynda balet bıshisi, 1941 – 1945 jyldary Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynda bıshi jaýapty bıshi, 1945 — 1953 jyldary Qazaq akademııalyq opera jáne balet teatrynda prıma-balerına boldy.

1975 jylǵa deıin sahnadan túspegen N.Tapalova «Kınokonert», «Belaıa roza», «Jambyl» jáne basqa da 20 shaqty kınoǵa túsedi.

Kezinde Baýyrjan Momyshuly bıshiniń jary Shoqyr Bóltekuly týraly «Eki-aq naǵyz qazaq bar, biri – men, biri – Shoqyr», – degen eken.

Boksshy famılııasyn qazaqsha jazdyrǵany úshin de aıtsa kerek. Shoqyr Bóltekuly men Nursulý Tapalovanyń Aısulý men Toty degen eki qyzy bar.

Jalpy, anam men ákemniń mahabbaty óte keremet edi, tipti, bir-birinsiz ómir súre almaıtyn. Anam ákemdi únemi Shoq dep otyratyn, al, ákem anamdy bárinen de sen sulý dep erkeletetin. Olar tirshiliktegi joqshylyqqa, jurttyń alypqashpa áńgimelerine mán bermeıtin. «It úredi, kerýen kóshedi» dep otyratyn anam, óziniń sulýlyǵy men óneri úshin qyzǵanyshtyń qyzyl otyna kóp kúıdi. Nebir aıtqyshtar bolady ǵoı, ne dese de, men olardy bir Jaratqanǵa tapsyrdym, ıt úredi kerýen kóshedi demeı me, qazaq qaıdaǵy bir sháýildegen dybysqa bola kerýen júrisinen jańylmas dep otyrýshy edi.

Anam týraly syr aǵytý maǵan óte aýyr, júregimdegi mahabbatymdy sózben jetkizý múmkin emes. Ákem ómirden ketkende qatty qaıǵyryp, ózi de aıyqpas dertke shaldyǵyp, 5 jyldan soń kóz jumdy, — degen edi Toty Shoqyrqyzy.

Aqmola oblysynyń Qosshy qalasynda qazaqtyń ataqty erli-zaıypty qaıratkerleri Shoqyr Bóltekuly men Nursulý Tapalovanyń qurmetine bir-birine jaqyn kóshelerdiń berilýi qazaq óneri men sportyna, jalpy attary tarıhta altyn árippen jazylǵan azamattarǵa kórsetilgen qurmet dep bilemiz.

Dastan KENJALIN,

ASTANA