Qazir Qazaqstan ǵana emes, dúnıejúzi úreı men úmittiń ortasynda. Únemi qorqynysh pen ýaıym adamnyń ımmýndyq júıesin álsiretedi. О́zińiz jáne týǵan-týysttaryńyz únemi qorqynysh seziminde bolmaýy úshin jaǵymsyz aqparattar aǵynyn barynsha shekteý qajet.
Sebebi, adamnyń ishki qurylysynda kezigetin aýrýlar psıhologııamen tikeleı baılanysty. Kóńil-kúıdiń túsińki bolýy, úlken mıdyń sharshaýy túrli aýrýlardyń basty sebepkeri. Medıına iliminde úlken mıdyń jumysy búkil dene organızmderine tikeleı áser etedi delingen. Negizi adamnyń mıy úzdiksiz shynyǵý arqyly qýattanyp otyratyny, qan tamyrdyń, ókpe, júrek jáne basqa da aǵzalardyń saý bolýy úshin dene shynyqtyrý mańyzdy orynda turatyny belgili. Álemdik tájirıbe koronavırýstyń taralýyna qarsy kúrestiń eń jaqsy ádisi karantın jáne qozǵalysty barynsha shekteý ekenin kórsetip otyr.
Karantın kezinde úıde «qamalyp» otyrý keı adamdardy kúızeliske shaldyqtyrǵanyn álýmettik jelilerden kózimiz shalyp jatady. Bul ýaqytsha kezeńdi kúızelissiz ótkerýge kómektesetin paıdaly keńester usynyp jatqandary da bar. Sonyń biri – karantın kezinde ýaqytty kitap oqýǵa arnap, bir-birine chelendj joldaǵan halyqtyń ıgi bastamasyn el Prezıdenti joǵary baǵalap, ózi de birneshe kitapty aqtaryp shyǵýǵa bas qoıǵanyn baspasóz betteri men áleýmettik jeli jarysa jazdy.
–Shyn máninde, kitap oqý – rýhanı kemeldenýdiń kózi desem artyq emes. Qazirgi ýaqyt – sekýnd saıyn jańarǵan aqparat zamany. Jalǵan derektiń, shyndyqqa janaspaıtyn qaýesetterdiń de tez tarap jatqanyn kórip otyrmyz. Sondyqtan mundaı jaǵdaıǵa meılinshe jol bermeý úshin altyn ýaqytymyzdy osyndaı paıdaly isterge jumsaǵanymyz jón, – dep Memleket basshysy Qasy-Jomart Toqaev koronavırýs pen daǵdarysqa qatysty negizsiz aqparattardyń jeteginde ketpeı, bilimniń senimdi kózi – kitapqa kóńil bólýge shaqyrdy.
Ǵalymdar kúızelispen kúreste áýen tyńdaý, beıne oıyndar oınaý, shaı, kofe ishý oń áser beretinin, alaıda bul ádisterdiń kitap oqyǵanǵa qaraǵanda áseri álsiz ekendigin anyqtaǵan. Iaǵnı, kitap oqý – rýhanı jetilýge ǵana emes, tán saýlyǵyna da keremet paıdaly ekendigin dáleldep otyr. Kitap oqý stress pen kóńilsizdikten arylýǵa kómektesedi. Árbir dana kitapta 100 mıllıonnan artyq aqparat bolady. Kitap oqý kezinde mı osy aqparattardy este saqtaýmen qatar, zeıin qýatyn da kúsheıtedi, sonymen qatar, qaterli dertterge qarsy aǵzanyń qýatyn arttyra alady. Ǵalymdar júrgizgen tájirıbege óz erkimen qatysqan adamdar kúnine kitaptyń eki betin oqyp otyrǵannyń ózinde qatysýshylardyń qan qysymy qalypqa kelip, bulshyq etteri bosańsyp, basqa da oń ózgerister baıqalǵanyn, kitap oqyǵan kezde kúızelisti jyldam ári tıimdi eńseretinin anyqtaǵan. Kitap oqýdyń taǵy bir ereksheligi – uzaq ómir súrýdiń kepili eken. Japonııa medıınasy osylaı qorytyndy shyǵaryp otyr. Olardyń aıtýynsha, eń uzaq ómir súretinder – fılosoftar, odan keıingisi ǵalymdar men kórkemónershiler eken. Olar «kitap oqý – barlyq dene múshesine áser etetin úlken mıdy úzdiksiz qozǵalysqa salady. Kitap oqyp bolǵan soń da onyń adamǵa syılaıtyn áseri dene shynyqtyrýdan keıingi massaj sekildi adamdy rýhanı qalypqa túsirip otyrady», deıdi.
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq kitaphanasy – elimizdegi tarıhy tereńnen bastaý alatyn, adamzat tarıhynyń kerýenin súrindirmeı ákele jatqan, shyraǵy bıik, parasattylyq pen bilimdiliktiń kıeli ordasy. Qaı kez bolmasyn Ulttyq kitaphana aqparat jáne bilim ortalyǵy retinde qoǵam men memlekettiń damyp-órkendeýine úles qosyp keledi. Barlyq bilim salalary boıynsha qory baı. Osy kitaphanada 2001 jyldyń sáýirinen Qujattardy elektrondy jetkizý ( QEJ) qyzmeti óz jumysyn bastaǵan. Qyzmet Ulttyq kitaphana qoryndaǵy qujattardyń elektrondyq kóshirmelerine tapsyrs berý múmkindigin usynady. Tapsyrysyńyzdy edd@nlrk.kz elektrondyq poshtasy arqyly joldaı alasyz. Ulttyq kitaphana qorynan alynǵan elektrondyq kóshirmelerdi ǵylymı jáne bilim berý maqsattarynda ǵana paıdalanýǵa ruqsat etiledi. Kóshirmelerdi jeke maqsatqa paıdalanýǵa jáne úshinshi adamǵa berýge tyıym salynady.
Búgingi kúni adam júıkesine keri áser etetin jaǵdaılardyń oryn alyp otyrǵandyqtan densaýlyqty saqtaýdy aldyn alatyn ádisterdiń ishinde kitap oqý eń ónimdi tásil bolyp otyr. Karantın ýaqyty – kitap oqýǵa taptyrmas múmkindik. Osyǵan deıin oıda júrgen kitaptardy oqyp, jańa avtorlarmen nege tanyspasqa?! Jaqsy kitap densaýlyǵyńyzdy saqtaýǵa septigin tıgizýmen qatar, oqyrmannyń ushqyr qııalyna qanat bitirip, kásiptik baǵyt-baǵdar jaǵynan jetilýine, ilgeri órleýine bastaýshy bolary sózsiz. Sonymen keltirilgen dálelder arqyly sizderdi kitapty eń jaqyn dosy etedi dep úmittenemin!
Lázzat ABDRAHMANOVA,
Qazaqstan Respýblıkasy Ulttyq kitaphanasy
Ǵylymı-ádistemelik qyzmetiniń mamany
ALMATY