Jeltoqsan batyrlary áli de babynda

Jeltoqsan batyrlaryn este saqtap, olar týraly úgit-nasıhat jumysyn bir sát toqtatýǵa bolmaıdy. О́ıtkeni, olar táýelsizdigimizdi qan tógip jeńip alyp bergen altyn urpaqtyń tamyry bolyp taralady.

Bıyl mine, Jeltoqsan kóterilisine 39 jyl tolyp otyr. Alla násip etse endigi jyly 40 jyldyq tarıhı datany qarsy alamyz. Qarap otyrsaq, qanshama jyldar arada zyrlap óte shyqqan. Búginde bastaryn aq basyp, shaý tartqan Jeltoqsan batyrlary qoǵamnyń bir bóligi retinde týǵan elinde bolyp jatqan túrli ózekti máselelerge belsene aralasyp ún qosyp keledi.

Sol bir aıazy bet qaryǵan túnde, alańda jan berip jan alysqan qazaqtyń batyr ul-qyzdarynyń erlikteri tarıh sahnasynda máńgilik oryn aldy. San ǵasyrlar boıy ata-babamyz ańsaǵan egemen el bolyp, táýelsizdikti ańsaǵan armandaryn Jeltoqsan qaharmandary jeńip alyp berdi.

Búgingi tańda Jeltoqsan batyrlaryna Úkimet tarapynan jyly qabaq tanylyp, batyrlarǵa qurmet, qoshemet kórsetilip keledi. Árıne, ol qýantady. Kezinde Jeltoqsanǵa qatysqan degen olar úshin óte aýyr sóz boldy. Bıliktegiler jeltoqsanshymyn dese qyryn qarap teris aınalyp ketetin kezeńder de bolǵany jasyryn emes. Mine, endi seń qozǵalǵan sekildi. Tarıh shyndyqty qoınyna basyp jata almasy anyq.

Jeltoqsandyqtardyń táýelsizdikti jeńip ápergenin tarıh ózi aqyryndap halyq nazaryna alyp shyǵyp, oń baǵasyn ala bastady. Buǵan árıne, el prezıdentiniń de yqpaly jaqsy nátıjelerge jetkizip keledi. Qazir teledıdarlar men baspasóz betterinde Jeltoqsan batyrlarynyń erlikteri emen-jarqyn aıtylyp, jazyla bastady. Al batyrlar bolsa ózderin áli de qajyrly, qýatty qalpynda sanaıdy. Ásirese, sportty densaýlyq kepili deı otyryp, ózderiniń arasynda túrli sporttyq is-sharalar uıymdastyryp, biri-birine qýanysh syılaýdy Jeltoqsan batyrlary dástúrge aınaldyrǵan. Bul degen jas urpaqqa úlken ónege dep bilemiz.

Aıtalyq, Jeltoqsan qandy kóterlisine 39 jyl tolýyna oraı Almaty qalasyndaǵy «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiktiń ardager batyrlary fýtzaldan «Táýelsizdik tuǵyryń» atty alaman jarys uıymdastyrdy. Bul tartysty týrnırdiń ótýine «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Bolat Toqtabaıuly Qurymbaev bastaǵan ujym músheleri, Almaty qalasy Túrksib aýdanynyń ákimshiligi men «Jas qanat» móltek aýdanynda ornalasqan №198 orta mekteptiń dırektory Janar Nýqabaıqyzy Abıtova bastaǵan ujymy zor kómekterin jasaǵan eken. Ásirese, batyrlarǵa arnalyp jaıylǵan tańǵy jáne túski asqa dámdiligi til úıirgen. Buryn sońdy munshama qurmetti kórmegen Jeltoqsan batyrlary barlyq ustazdardyń ulttyq kıimderdi kıip alyp zyr júgirip qyzmet etkenderine erekshe rızashylyqpen aq batalaryn berip jatty. Sonymen qatar osyndaı dýmandy, dúbirli jarysty uıymdastyrý ońaı emes belgili. Jeltoqsanshy batyr qyz, Qazaqstan Respýblıkasynyń eńbek sińirgen qyzmetkeri Sajıda Jaqsylyqqyzy Áljanovanyń áıel azamaty bolsa da erlerdiń sportyna belsene aralasyp, osyndaı mını fýtboldan sporttyq is-shara ótkizýde shyr kóbelek bolyp shyryldap júgirgen eńbegin erekshe atap ótsek artyq bolmas.

Hosh, sonymen jarys alańyna shyqqan jeltoqsanshylar baıaǵy sol jastyq shaǵyn eske alyp, ala dopty urshyqsha ırip alyp oıyndaryn bastap ketti. «Syrly aıaqtyń syry ketse de syny ketpeıdi», demekshi 1986-nyń sary aıazynda selt eptegen batyrlar fýtboldan da qur jaıaý emes ekendikterin tartysty oıyn órnekterin kórsetip jankúıerlerin tań-tamasha etti.

Almaty qalasy boıynsha tirkelip, Naýryzbaı, Alataý, Áýezov, Jetisý jáne Túrksib aýdandarynyń atynan kelgen 5 komanda oıyn alańynda jeńis úshin aıanbaı sheberlikterin saldy. Jarystyń saltanatty ashylýy da joǵary deńgeıdi úılesimin tapty. Aldymen sol bir qandy kóterliste qaza tapqandardy eske alýǵa arnalǵan bir mınýttyq únsizdikten keıin, elimizdiń ánurany oınalyp, jarysqa qatysýshy qonaqtar týrnırge qatysty aqtilekterin bildirdi.

Patrıottyq qozǵalys «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlesiginiń tóraǵasy Bolat Toqtabaıuly Qurymbaev sóz alyp, mundaı dop dodasynyń ótýine muryndyq bolǵan Túrkisib ákimshiligi men №198 orta mekteptiń ujymyna zor alǵysyn aıtyp, batyrlarǵa jarqatsyz jeńisti oıyn tiledi. Sosyn №198 orta mekteptiń dırektory Janar Nýqabaıqyzy Abıtova Jeltoqsan batyrlarynyń táýelsizdigimizdiń jarshysy bolǵan erlikterine sál toqtalyp, batyrlarǵa qurmet eshqashan joǵalmaıtynyn tilge tıek ete ketti.

Mekteptiń konerttik baǵdarlamasy batyrlarǵa tartý etilip bolǵannan keıin, tóreshiniń ysrqyrýymen jarys qaıta jalǵasty. Kún uzaq jeńis úshin jan aıamaı baryn salǵan batyrlardyń arasynan top jaryp shyqqan komandalardyń attary da belgili boldy. Ertaı Ábeýov bastaǵan Áýezov aýdany bas júldeni jeńip alsa, ekinshi orynǵa Naýryzbaı aýdany, úshinshi orynǵa Alataý aýdandarynyń Jeltoqsan batyrlary ıe boldy. Ásirese, oıyn barysyndaǵy tartysty kezdesýlerdiń birinde Alataý aýdanynyń oıynshysy Darhan Jakeshev bir matchta úsh birdeı dopty qarsylastar qaqpasyna asqan sheberlikpen aǵylshyndyq stılde basymen qaqpaǵa soǵyp, jankúıerlerdiń ystyq qoshemetine bólendi.

Iá, jasy alpystan assa da tuǵyrynan taımaǵan taý qyranyndaı keremet oıyn kórsetý kimdi bolsa da tańǵaldyrmaı qoımasy anyq. Sonymen Jeltoqsan batyrlarynyń esinen ketpes alman jarys ta aıaqtalyp, jeńimpazdar men júldegerler qurmetpen marapattaryn aldy.

Týrırdiń «Úzdik surmergenderi» Qylyshbek Táńirbergenov pen Darhan Jakeshev atansa, «Úzdik oıynshy» Aqyn Ordabaı, «Úzdik qorǵaýshylar» Músilim Shaltykov pen Ertaı Ábeýovterdiń esimderi qurmetpen atalyp baǵaly syılyqtaryn aldy. Jarys sońynda Jeltoqsan batyrlary estelikke sýretke túsip, oıynnan alǵan alǵan áserlerin tamsana áńgime etip, biri-birin qııa almaı tarqasty. Iá, keler jyly aıtyp ótkenimizdeı, táýelsizdigimizdi jeńip ápergen Jeltoqsan kóterilisine 40 jyl tolady. Sportty ómirleriniń serigi etip, áli dop teýip densaýlyqtaryn shyńdap, qoǵamda belsende bolyp júrgen batyrlarǵa aman bolyńdar batyrlar degimiz keledi. Al osyndaı ıgilikti, izgilikti sporttyq is-sharalardyń jas urpaqqa berer úlgi-ónegesi, tárbıesi zor dep esepteımin.

Aqyn ORDABAIULY,

ALMATY